भारतातील राष्ट्रीय महामार्गांची यादी (राज्यानुसार)
भारतीय राष्ट्रीय राजमार्ग प्राधिकरण ही संस्था भारतातील महामार्गांची बांधणी व देखभाल करते. भारताच्या अर्थव्यवस्थेत या महामार्गांच्या जाळ्याचा मोठा व महत्त्वाचा वाटा आहे. या महामार्गांची एकूण लांबी सुमारे ५८,००० कि.मी आहे, पैकी ४,८८५ कि.मी. लांबीचा रस्ता जाण्या-येण्याच्या मार्गिकांमध्ये दुभागलेला आहे.
यातील बहुतेक महामार्गांवर २+२ मार्गिका असतात. विकसित भागात अनेकदा हे ४+४ मार्गिकांइतके रुंद होतात तर मोठ्या शहरांमध्ये ८+८ मार्गिकांचे महामार्गही आहेत. भारतातील एकूण रस्त्यांच्या लांबीपैकी फक्त २% रस्ते महामार्ग आहेत पण त्यांवरून सुमारे ४०% वाहनांची वाहतूक होते. राष्ट्रीय महामार्ग (सुधारित) कायदा, १९९५नुसार महामार्गांची बांधणी व देखभालीसाठी खाजगी उद्योगांनाही मुभा मिळाली आहे.
रा.म. ७ हा वाराणसीपासून कन्याकुमारी पर्यंतचा महामार्ग सगळ्यात जास्त लांबीचा आहे. जबलपूर, नागपूर, हैदराबाद व बंगलोर मार्गे जाणारा हा रस्ता २,३६९ कि.मी. लांबीचा आहे. रा.म. ४७अ हा महामार्ग सगळ्यात छोटा आहे. ६ कि.मी. लांबीचा हा रस्ता एर्नाकुलमला कोचीन बंदराशी जोडतो. मनालीपासून लेहला जाणारा महामार्ग जगातील सगळ्यात उंचीवरचा महामार्ग आहे.
भारतातील राष्ट्रीय महामार्गांची यादी अशी :
अंदमान आणि निकोबार
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | २२३ | राष्ट्रीय महामार्ग २२३ पोर्ट ब्लेअर - बाराटांग - मायाबंदर | ३०० |
अरुणाचल प्रदेश
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ५२ | आसाम सीमेपासून - पासीघाट - दाम्बुक - रोइंग - पया - तेझू - वाक्रो - नमसाई - आसाम सीमेपर्यंत | ३१० |
२ | ५२-ए | आसाम सीमेपासून - इटानगर - आसाम सीमेपर्यंत | ४२ |
३ | १५३ | आसाम सीमेपासून - म्यानमार सीमेपर्यंत(स्टिलवेल रोड) | ४० |
आंध्र प्रदेश
संपादनआसाम
संपादनउत्तर प्रदेश
संपादनउत्तराखंड
संपादनओरिसा
संपादनकर्नाटक
संपादनकेरळ
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १७ | कर्नाटक सीमेपासून - मंजेश्वर - कासारगोड- पय्यण्णूर - कण्णूर - कोझिकोड(कालिकत) - फेरोख - कुट्टीपुरम - पोन्नानी - चवक्कड - कोडुंगल्लुर - एडाप्पल्लीजवळ रा.म.क्र. ४७शी तिठा | ३६८ |
२ | ४७ | तमिळनाडू सीमेपासून - पलक्कड (पालघाट) - अलत्तुर - त्रिचूर - अंगमाली - एडाप्पल्ली - एर्नाकुलम - अलप्पुळा- कयानकुलम - कोल्लम - थिरुवनंतपुरम (त्रिवेंद्रम) - तमिळनाडू सीमेपर्यंत. | ४१६ |
३ | ४७A | रा.म.क्र.४७शी तिठा - विलिंग्डन बेट | ६ |
४ | ४९ | कोचीन - त्रिपुनितुरा -मुवट्टुपुळा - कोतामंगलम- अडिमाली - देवीकुलम - तमिळनाडू सीमेपर्यंत | १५० |
५ | २०८ | कोल्लम - कोट्टारकारा - तोनमला - तमिळनाडू सीमेपर्यंत | ७० |
६ | २१२ | कोझिकोड - तमारास्सेरी - कल्पेट्टा - सुलतान बॅटरी - कर्नाटक सीमेपर्यंत | ९० |
७ | २१३ | पालघाट - मनानारक्कड - मंजेरी - रमणट्टुकाराजवळ रा.म.क्र. १७शी तिठा | १३० |
८ | २२० | कोल्लम - कोट्टारकारा - अडूर -तिरुवल्ला - कोट्टायम - कंजिराप्पल्ली - वेंदिपेरयार- तमिळनाडू सीमेपर्यंत | २१० |
गुजरात
संपादनगोवा
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ४अ | कर्नाटक सीमेपासून - दार्बांदोरा - फोंडा - भोमा - बनस्तारी - पणजी | ७१ |
२ | १७ | महाराष्ट्र सीमेपासून - पेर्नेम - म्हापसा - पणजी - कोर्तालिम - वेर्णा - मडगांव - कुणकोलिम - चौरी - पोलेम - कर्नाटक सीमेपर्यंत | १३९ |
३ | १७अ | कोर्तालिम - सांकोले - चिकालम - मडगांव | १९ |
४ | १७ब | फोंडा - वेर्णा - वास्को दा गामा | ४० |
चंदीगड
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | २१ | पंजाब सीमेपासून – चंदिगढ हरियाणा सीमेपर्यंत | २४ |
छत्तीसगड
संपादनजम्मू आणि काश्मीर
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १अ | पंजाब सीमेपासून - कथुआ - सांबा - जम्मू - नागनोटा - उधमपूर - बातोत - रामबन - खानाबल - अवंतीपूर - पाम्पोरे - श्रीनगर - पट्टण - बारामुल्ला - उरी | ५४१ |
२ | १ब | बातोत - दोडा - किस्तवार - सिमथानपास - खानाबल | २७४ |
३ | १क | डोमेल - कटरा | ८ |
४ | १ड | श्रीनगर - कारगिल - लेह | ४२२ |
झारखंड
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | २ | बिहार सीमेपासून - चौपारण - बढी - बाराकाथा - बागोदार - डुम्री - तोपचंची - गोबिंदपूर - निरसा पश्चिम बंगाल सीमेपर्यंत | १९० |
२ | ६ | ओडिशा सीमेपासून - बहारागोरा - पश्चिम बंगाल सीमेपर्यंत | २२ |
३ | २३ | चास - गोला - रामगढ - रांची - बेरो - सिसै - गुमला - पालकोट - कोलेबिरा - सिमदेगा - ओडिशा पर्यंत | २५० |
४ | ३१ | बढी जवळ रा.म.२ शी तिठा - कोडारामा - बिहार सीमेपर्यंत | ४४ |
५ | ३२ | गोबिंदपूर जवळ रा.म.२ शी तिठा - धनबाद - चास - पश्चिम बंगाल सीमा - चंदिल - जमशेदपूर | १०७ |
६ | ३३ | बढी जवळ रा.म.२ शी तिठा - हजारीबाग - रामगढ - रांची - बुंदू - चंदिल - महुलिया - बहारागोराजवळ रा.म.६शी तिठा | ३५२ |
७ | ७५ | उत्तर प्रदेश सीमेपासून - नगर उंटारी - गढवा - डाल्टनगंज - लटेहार - चंदवा - कुरू - मंडार - रांची - खुंटी - बंद गांव - चक्रधरपूर - चौबासा - जैनितगढ - ओडिशा सीमेपर्यंत. | ४४७ |
८ | ७८ | छत्तिसगढ सीमेपासून - सिलाम - गुमला | २५ |
९ | ८० | बिहार सीमेपासून - साहिबगंज - तलिहारी - राजमहल - बढरवा - पश्चिम बंगाल सीमेपर्यंत | १०० |
१० | ९८ | बिहार सीमेपासून - हरिहरगंज - छत्रपूर - राझरा जवळ रा.म. ७५शी तिठा | ५० |
११ | ९९ | चंदवा - बालुमठ - चत्रा - हंटरगंज - बिहार सीमेपर्यंत | १५६ |
१२ | १०० | चत्रा - टुटीलावा - हजारीबाग - मेरू - दारू-खारिका - बागोदार | ११८ |
तमिळनाडू
संपादनत्रिपुरा
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ४४ | आसाम सीमेपासून - अंबासा - अगरतला - उदयपूर - सब्रुम | ३३५ |
२ | ४४A | मिझोरम सीमेपासून - साखान - मानू | ६५ |
दिल्ली
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १ | बाह्य रिंग रोड/ ट्रान्सपोर्ट नगर - हरियाणा सीमेपर्यंत | २२ |
२ | २ | रा.म.२/रिंग रोड - दिल्ली - हरियाणा सीमेपर्यंत | १२ |
३ | ८ | रिंग रोड –हरियाणा सीमेपर्यंत | १३ |
४ | १० | बाह्य रिंग रोड - मुंदका - हरियाणा सीमेपर्यंत | १८ |
५ | २४ | निझामुद्दीन रस्ता - उत्तर प्रदेश सीमेपर्यंत. | ७ |
नागालॅंड
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ३६ | आसाम सीमेपासून - दिमापूर | ३ |
२ | ३९ | आसाम सीमेपासून - दिमापूर - कोहिमा मणिपूर सीमेपर्यंत | ११० |
३ | ६१ | कोहिमा - वोखाल - मोकोकचुंग - मेरांग कॉंग - आसाम सीमेपर्यंत | २२० |
४ | १५० | मणिपूर सीमेपासून - कोहिमा | ३६ |
५ | १५५ | मोकोकचुंग - तुएनसांग - सांपुरे - मेलुरी - मणिपूर सीमेपर्यंत | १२५ |
पंजाब
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १ | हरियाणा सीमेपासून - राजपुरा - खन्ना - लुधियाना - फगवाडा - जालंधर - अमृतसर - अटारी - पाकिस्तान सीमेपर्यंत | २५४ |
२ | १A | जालंधर - दसुया - पठाणकोट - जम्मू आणि काश्मीर सीमेपर्यंत | १०८ |
३ | १० | हरियाणा सीमेपासून - लांबी- मलौट - अबोहर - फझिल्का - पाकिस्तान सीमेपर्यंत | ७२ |
४ | १५ | पठाणकोट - गुरदासपूर - बटाला - अमृतसर - तरण तारण - झिरा - फरीदकोट - भटिंडा - मलौट - अबोहर - राजस्थान सीमेपर्यंत. | ३५० |
५ | २० | पठाणकोट - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | १० |
६ | २१ | चंडीगढ सीमेपासून - खरार - कुराली - रूपनगर - घनौली - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | ६७ |
७ | २२ | हरियाणा सीमेपासून - डेरा बासी - हरियाणा सीमेपर्यंत. | ३१ |
८ | ६४ | हरियाणा सीमेपासून - बानूर - राजपुरा - पतियाळा - संगरुर - बर्नाला - रामपुरा फुल - भटिंडा - हरियाणा सीमेपर्यंत. | २५५.५ |
९ | ७० | जालंधर - होशियारपूर हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | ५० |
१० | ७१ | जालंधर - नाकोडार - मोगा - बर्नाला - धनौला - संगरुर - दोगल - हरियाणा सीमेपर्यंत. | १३० |
११ | ७२ | हरियाणा सीमेपासून हरियाणा सीमेपर्यंत. | ४.५ |
१२ | ९५ | चंडीगढ सीमेपासून - खरार - रोपर - लुधियाना - जगराओन - मोगा - फिरोजपूर | २२५ |
पश्चिम बंगाल
संपादन- एकूण लांबी (कि.मी.)
- ६५,५६९
पॉंडिचेरी
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ४५A | विलुपुरम - पुदुचेरी - कड्डलोर - चिदंबरम - सिरकाळी - करैकल - नागपट्टिनम | २०० |
२ | ६६ | पुदुचेरी - टिंडीवनम - तिरुवन्नमलै - चेंगम - उतंगरै - कृष्णगिरी | २०० |
बिहार
संपादनमणिपूर
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ३९ | नागालॅंड सीमेपासून- माओसॉंगसांग - कारॉंग - कांगपोक्पी - इम्फाल - पलेल - सिबॉंग - म्यानमार सीमेपर्यंत | २११ |
२ | ५३ | आसाम सीमेपासून- ऑइनामलॉंग - नुंग्बा - इम्फाल | २२० |
३ | १५० | मिझोरम सीमेपासून - पार्बुंग - फैफेंगमुन - चुराचांदपुर - बिश्नुपूर - इम्फाल - उख्रुल - कुइरी - जेसामी - नागालॅंड सीमेपर्यंत | ५२३ |
४ | १५५ | नागालॅंड सीमेपासून जेसामी जवळ रा.म.क्र. १५०च्या तिठ्यापर्यंत | ५ |
मध्य प्रदेश
संपादनमहाराष्ट्र
संपादनमिझोरम
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ४४A | त्रिपुरा सीमेपासून - तुक्कल्ह - मामित - सैरांग - ऐझॉल | १६५ |
२ | ५४ | आसाम सीमेपासून - छिमलुंग - ब्वालपुई - ऐझॉल - झोबॉक - पांगझॉल - लाँग्ट्लाइ - तुइपांग | ५१५ |
३ | ५४A | थेरियात - लुंग्लेइ | ९ |
४ | ५४B | व्हिनस सॅडल - सैहा | २७ |
५ | १५० | ऐझॉल - फैलेंग - थिंगसाट मणिपूर - सीमेपर्यंत | १४१ |
६ | १५४ | आसाम सीमेपासून - कानपुई | ७० |
मेघालय
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ४० | आसाम सीमेपासून - बार्नी हाट - शिलाँग - दौकी - जोवाई | २१६ |
२ | ४४ | नॉॅंगस्टॉइन - शिलाँग आसाम सीमेपर्यंत | २७७ |
३ | ५१ | आसाम सीमेपासून - बजेंगडोडा - तुरा - दालू | १२७ |
४ | ६२ | डमरा - दांबू - बाघमरा - दालू | १९० |
राजस्थान
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ३ | उत्तर प्रदेश सीमेपासून - माजियान मध्य प्रदेश सीमेपर्यंत | ३२ |
२ | ८ | हरियाणा सीमेपासून - अजर्का - बेरहोर - कोटपुतली - मनोहरपूर - जयपूर - किशनगड - अजमेर - बीवार - भीम - दिवैर - नाथद्वारा - उदयपूर - खैरवाडा - वेचीवाडा - गुजरात सीमेपर्यंत | ६८८ |
३ | ११ | उत्तर प्रदेश सीमेपासून - भरतपूर - माहवा - दौसा - जयपूर - रिंगास - सिकर - फतेहपूर - रतनगड - श्री डुनगढ - बिकानेरजवळ रा.म.क्र. १५शी तिठा | ५३१ |
४ | ११अ | मनोहरपूर - दौसा - लालसोट - कोठुमजवळ रा.म.क्र. १५शी तिठा | १४५ |
५ | ११ब | लालसोटजवळ रा.म.क्र. ११अशी तिठा - गंगापूर - करौली - सिर - मुथरा - अंजाई - बरौली - बारी - धौलपूर जवळ रा.म.क्र. ३शी तिठा | १८० |
६ | १२ | मध्य प्रदेश सीमेपासून - घटोली - अकलेरा - झालावाड - कोटा - बुंदी - देवली - टोंक - कोठुम - जयपूर | ४०० |
७ | १४ | बीवार - चडवल - पाली - संदेराव - सिरोही - पिंडवाडा - आबू रोड - मावल - गुजरात सीमेपर्यंत | ३१० |
८ | १५ | पंजाब सीमेपासून - गंगानगर - सुरतगढ - लुणकरणसर - बिकानेर - कोलायात - फालोडी - पोखरण - जेसलमेर - देविकोट - शिव - बारमेर - संचोर - गुजरात सीमेपर्यंत | ९०६ |
९ | ६५ | हरियाणा सीमेपासून - राजगढ - चुरू - फतेहपूर - सालासार - लडनुन - डेह - नागौर - सोईला - जोधपूर - पाली | ४५० |
१० | ७१B | हरियाणा सीमेपासून - भिवडी - ताओरू - हरियाणा सीमेपर्यंत | ५ |
११ | ७६ | पिंडवाडा - गोगुंदा - उदयपूर - चित्तोडगढ - खेरी - कोटा - बारन - किशनगंज - शाहबाद - देवरी - मध्य प्रदेश सीमेपर्यंत | ४८० |
१२ | ७९ | अजमेर - नसिराबाद - झारवसा - चित्तोडगढ - निंबाहेरा - मध्य प्रदेश सीमेपर्यंत | २२० |
१३ | ७९A | किशनगढ (रा.म. ८) - नसिराबाद (रा.म. ७९) | ३५ |
१४ | ८९ | अजमेर - पुष्कर - रुन - नागौर - नोखा - बिकानेर | ३०० |
१५ | ९० | बारन - अकलेरा | १०० |
१६ | ११२ | जैतारण - बिलारा - कापर्डा - जोधपूर - कल्याणपूर - पाचपाद्रा - बालोत्रा - तिलवारा - कावस - बारमेर | ३४३ |
१७ | ११३ | निंबाहेरजवळ रा.म.क्र. ७९शी तिठा - बारी - प्रतापगढ - सोहागपुरा - बांसवाडा - गुजरात सीमेपर्यंत | २०० |
१८ | ११४ | जोधपूरजवळ रा.म.क्र. ६५शी तिठा - बालेसर - शैतरवा - डेछू - पोखरण | १८० |
१९ | ११६ | टोंकजवळ रा.म.क्र. १२शी तिठा - उनियारा - सवाई माधोपुर | ८० |
सिक्कीम
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | ३१A | गंगटोक - सिंगटम - रांगपो पश्चिम बंगाल सीमेपर्यंत. | ६२ |
हरियाणा
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १ | दिल्ली सीमेपासून - कुंडली - मुरथाल - सामलखा - पानिपत - कर्नाल - पिपली - शाहबाद - अंबाला पंजाब सीमेपर्यंत | १८० |
२ | २ | दिल्ली सीमेपासून - फरीदाबाद - वल्लभगढ - पलवल - रुंधी - होडाल - उत्तर प्रदेश सीमेपर्यंत | ७४ |
३ | ८ | दिल्ली सीमेपासून - गुडगांव - धरुहेरा - बावल - राजस्थान सीमेपर्यंत | १०१ |
४ | १० | दिल्ली सीमेपासून - बहादुरगड - रोहतक - महम - हंसी (शहर) - हिस्सार - अग्रोहा - बोडोपाल - फतेहाबाद - सिर्सा - ओधन - डबवाली - पंजाब सीमेपर्यंत | ३१३ |
५ | २१A | पिंजौर - करापूर - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | १६ |
६ | २२ | अंबाला - पंचकुला - चंडी मंदिर - पिंजौर - कालका - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | ३० |
७ | ६४ | डबवाली - पंजाब सीमेपर्यंत | ०.५ |
८ | ६५ | अंबाला – पेहोवा – कैथाल - नरवाणा - बरवाला - हिस्सार - शिवनी - राजस्थान सीमेपर्यंत | २४० |
९ | ७१ | पंजाब सीमेपासून - नरवाणा - जिंद - जुलाना - रोहतक - डिघल - झज्जर - गुरौरा - रेवारी - राजस्थान सीमेपर्यंत. | १७७ |
१० | ७१A | रोहतक - गोहाना - इस्राना - पानीपत | ७२ |
११ | ७१B | रेवारी - धरुहेरा - तौरू - सोहना - पलवल | ६९ |
१२ | ७२ | अंबाला - शहझादपूर - नारायणगड - काला आंब - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | ४५.५ |
१३ | ७३ | उत्तर प्रदेश सीमेपासून - यमुनानगर - मुलाना - सहा - रायपूर - पंचकुला | १०८ |
१४ | ७३अ | यमुनानगर - जगध्री - मुस्तफाबाद - लेडी - दारपूर - हिमाचल प्रदेश सीमेपर्यंत | ४२ |
हिमाचल प्रदेश
संपादनक्र. | रा.म.क्र. | मार्ग | लांबी (कि.मी.) |
---|---|---|---|
१ | १A | पंजाब सीमेपासून - दमताल - पंजाब सीमेपर्यंत. | १४ |
२ | २० | मंडी - जोगिंदरनगर - बैजनाथ - पालमपूर - बागवान - नगरोटा - कोटला - नूरपूर - पंजाब सीमेपर्यंत | २१० |
३ | २१ | पंजाब सीमेपासून - स्वरघाट - बिलासपुर - सुंदर नगर - मंडी - पंडोह - औट - बजौरा - कुलु - रलसान - मनाली | २३२ |
४ | २१A | स्वरघाट - कुंडलू - नालागढ - हरियाणा सीमेपर्यंत | ४९ |
५ | २२ | हरियाणा सीमेपासून - परवानू - धरमपूर - बरोग - सोलान - कंडाघाट - शिमला - कुफ्री - थेओग - नरकंडा - किंगल - रामपूर - वांगटू - पुह - नामग्या - शिपकिला जवळ चीन सीमेपर्यंत | ३९८ |
६ | ७० | मंडी - धरमपूर - सरकाघाट - अवादेवी - हमीरपूर - नदुआन - आंब - मुबारकपूर - गगरेत - पंजाब सीमेपर्यंत | १२० |
७ | ७२ | हरियाणा सीमेपासून - काला आंब नहान - कोलार - मजराल - उत्तराखंड सीमेपर्यंत | ५० |
८ | ७३अ | हरियाणा सीमेपासून - पाओंटासाहिब जवळ रा.म. ७२शी तिठा | २० |
९ | ८८ | शिमला - सल्लाघाट - बिलासपुर - घुमरवैन - हमीरपुर - नदुआन - ज्वालामुखी - कांगडा - मटौर | ११५ |
हे सुद्धा पहा
संपादनबाह्य दुवे
संपादन- रस्ते व महामार्ग मंत्रालय
- राष्ट्रीय महामार्ग क्रमांकानुसार माहिती
- राष्ट्रीय जीआयएस प्रकल्प - राज्यरस्ते नकाशे Archived 2009-04-10 at the Library of Congress Web Archives