मराठी विकिपीडिया

जागतिक वारसा स्थान

Patrimonio de la Humanidad (es); Heimsminjaskrá UNESCO (is); Tapak Warisan Dunia UNESCO (ms); World Heritage Site (en-gb); د یونېسکو نړیوال میراث (ps); Dünya Mirası koruma alanı (tr); یونیسکو عالمی ثقافتی ورثہ (ur); Svetové dedičstvo UNESCO (sk); світова спадщина ЮНЕСКО (uk); Kelepûra Cîhanê ya UNESCO (ku-latn); Patrimonios de s'Umanidade (sc); Jahon merosi (uz); Әлемдік мұра (kk); светско наследство (mk); UNESCO-Wödeabe (bar); ꠁꠃꠘꠦꠍ꠆ꠇꠅ ꠖꠥꠘꠤꠀꠞ ꠈꠣꠘ꠆ꠖꠣꠘꠤ ꠇꠥꠑꠣ (syl); Patrimoñu la Umaniá (ext); patrimoine mondial (fr); Svjetska baština (hr); Адунеизегьтәи аҭынха ИУНЕСКО (ab); JUNESKO svieta pavelds (sgs); Светска баштина (sr); Weltierwen (lb); Verdensarven (nb); Ümumdünya irsi (az); maailmärbičuosâttâh (smn); موقع تراث عالمي (ar); Glad bedel (br); ကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာ (my); 聯合國世界遺產 (yue); Бүткүл дүйнөлүк мурас (ky); Sṳ-kie Vì-sán (hak); Patrimoniu de la Humanidá (ast); Patrimoni de la Humanitat (ca); UNESCO-Welterbe (de-ch); Safle Treftadaeth y Byd (cy); Suíomh Oidhreachta Domhanda (ga); Светска баштина (sr-ec); 世界遺產 (zh); UNESCO Verdensarv (da); მსოფლიო მემკვიდრეობა (ka); 世界遺産 (ja); Patrimonio Mundial (ia); Muhimman Guraren Tarihi na Duniya (ha); مكان تراث عالمى (arz); යුනෙස්කෝ ලෝක ‍ උරුම අඩවි (si); UNESCO Mundi Hereditas (la); विश्वपरम्परास्थानानि (sa); विश्व धरोहर (hi); 世界遗产 (wuu); maailmaperintökohde (fi); Համաշխարհային ժառանգութիւն (hyw); World Heritage Site (en-ca); உலகப் பாரம்பரியக் களம் (ta); UNESCO weirelderfgoed (vls); Сусьветная спадчына ЮНЭСКО (be-tarask); Patrimoniu di l'Umanitati (scn); แหล่งมรดกโลก (th); svjetska baština (sh); Світова дїдовизна ЮНЕСКО (rue); UNESCO-Waareldäärwe (stq); Patrimonio de l'umanità (vec); Pankinában na Pamanang Lugar (bcl); Ertachva an Bys UNESCO (kw); Списък на световното културно и природно наследство на ЮНЕСКО (bg); patrimoniu mondial UNESCO (ro); Patrimmonio 'e ll'umanità (nap); världsarv (sv); 世界遺產 (zh-hant); Mondala Patrimonio (io); 유네스코 세계유산 (ko); World Heritage Sites (fo); Monda Heredaĵo de Unesko (eo); Patrimonio d'a Humanidat (an); বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থান (bn); Situs warisan donya (jv); Пĕтĕм тĕнче кăнарлăхĕ (cv); 世界遗产 (zh-my); ലോകപൈതൃകസ്ഥാനം (ml); וועלט ירושה ארט (yi); Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς (el); Swětowe herbstwo (hsb); di sản thế giới (vi); Urithi wa Dunia (sw); მოსოფელიშ მონძალა (xmf); Wêrelderfenisgebied (af); تاڤق واريثن دنيا يونيسکو (ms-arab); Համաշխարհային ժառանգություն (hy); List vun dat Weltarv (nds); Patrimônio Mundial (pt-br); Warld Heritage Steid (sco); Дэлхийн өв (mn); Verdsarv (nn); Ekifo kyebyobuwangwa ekya UNESCO (lg); Сусветная спадчына (be); Situs Warisan Dunia (min); Situs Tetamian Gumi (ban); ವಿಶ್ವ ಪರಂಪರೆಯ ತಾಣ (kn); میراتی جیھانیی یوونێسکۆ (ckb); World Heritage Site (en); ဒၞာဲ အာဲကၟာဲဂၠးတိ (mnw); Tembiejakue Yvypóra rekogui (gn); werelderfgoed (nl); UNESCO Sè-kài Ûi-sán (nan); всемирное наследие (ru); UNESCO világörökségi helyszín (hu); Situs Warisan Dunia UNESCO (id); Patrimouèno mondiâl (frp); gizateriaren ondare (eu); ਵਿਸ਼ਵ ਵਿਰਾਸਤ ਟਿਕਾਣਾ (pa); बिस्व धरोहर स्थल (bho); Caê Mıhafeze ê Mêrasê dınya ê UNESCO (diq); Tukuy runakunap qhapaq kaynin (qu); UNESCO-Welterbe (de); 世界遗产 (zh-cn); Erensia de la Umanitad (lad); 世界遺產 (zh-hk); wealdarfgoodlieste (nds-nl); Kelepûra Cîhanê ya UNESCO (ku); युनेस्को विश्व सम्पदा क्षेत्र (ne); Wrâlderfguodlist (fy); UNESCO Pasaules mantojuma objekts (lv); Lugar a Tawid ti Lubong (ilo); мероси ҷаҳонии ЮНЕСКО (tg); Бөтә донъя мираҫы (ba); אתר מורשת עולמית (he); Бөтендөнья мирасы (tt); عالمی وراثت ٹکانہ (pnb); Tamavafa Gadakiewega ke UNESCO (avk); ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం (te); máilmmeárbeguovllut (se); UNESCO weltarewdial (frr); Svjetska baština (bs); Světové dědictví UNESCO (cs); UNESCO-Weltkulturerbe (gsw); patrimonio dell'umanità (it); 世界遺產 (zh-tw); UNESCO maailmapärandi nimistu (et); Patrimòni Mondial de l'Umanitat (oc); 世界遺產 (zh-mo); یونسکو جهونی میراث (mzn); 世界遗产 (zh-sg); Loka Warisan Dunya (su); Vende të trashëgimisë botërore (sq); Ibi Ọ̀ṣọ́ Àgbáyé (yo); Seiqgyaiq Yizcanj (za); Património Mundial da Unesco (pt); Sit ta' Wirt Dinji (mt); دۆنیا میراثی (azb); বিশ্ব ঐতিহ্য ক্ষেত্ৰ (as); Pasaulio paveldo sąrašas (lt); Unescova svetovna dediščina (sl); Pandaigdigang Pamanang Pook (tl); विश्व सम्पदा क्षेत्र (mai); जागतिक वारसा स्थान (mr); Kamumutangan hin Pamana ha Kalibotan (war); światowe dziedzictwo UNESCO (pl); Làrach Dhualchas na Cruinne (gd); adeg n tgemmi tamaḍlant (kab); Patrimonio de la Humanidad (ceb); Аан дойду Утума (sah); عالمي ورثو ماڳ (sd); میراث جهانی یونسکو (fa); Patrimonio da Humanidade (gl); Arpejon Mundiela UNESCO (lld); 世界遗产 (zh-hans); UNESCO World Heritage Site (en-us) título conferido por la Unesco a sitios específicos del planeta (es); az UNESCO listáján szereplő egyedi természeti vagy kulturális érték (hu); listi yfir staði sem teljast menningarlega eða náttúrufræðilega mikilvægir fyrir mannkynið (is); UNESCOk ofizialki aitortutako interes bereziko ondare objektu edo leku (eu); programa internacional Patrimoniu de la Humanidá pol comité de la ONU (ast); pla de protecció dels béns culturals i naturals del món proposat per la UNESCO (ca); lugar na nakalista sa UNESCO bilang igwa nin espesyal na kultural asin pisikal na importansya (bcl); Denkmäler, Ensembles und Stätten (Weltkulturerbe) sowie Naturgebilde, geologische und physiographische Erscheinungsformen und Naturstätten (Weltnaturerbe) (de); place listed by the UNESCO as of special cultural or physical significance (en-gb); место од значаја на листи UNESCO (sr-ec); 聯合國教科文組織認定的有特殊物質或文化意義的地點 (zh); sted af speciel kulturel eller fysisk betydning, der er på UNESCOs Verdensarvsliste (da); kültürel veya fiziksel önemi nedeniyle UNESCO tarafından listelenen yer (tr); 主にユネスコの世界遺産リストに登録された文化財や景観、自然など (ja); zoznam kultúrnych a prírodných pamiatok po celom svete vybrané organizáciou UNESCO (sk); אתר שהוכרז על ידי ועדת המורשת העולמית של אונסק"ו כאתר הראוי לשימור בזכות חשיבותו המיוחדת למורשת המשותפת לאנושות (he); यूनेस्को की परियोजना (hi); ప్రపంచ వారసత్వ ప్రదేశం, అనేది ఒక ప్రత్యేకమైన ప్రదేశాన్ని సూచిస్తుంది. (te); 국제연합 교육과학문화기구(UNESCO)가 유네스코 제17차 정기총회에서 채택된 ‘세계문화 및 자연유산보호협약’에 따라 지정된 유산. 세계문화유산. (ko); ইউনেস্কোৰ দ্বাৰা তালিকাবদ্ধ কৰা ঐতিহ্যবাহী স্থানসমূহ (as); grava loko listigita de Unesko (eo); kulturní či přírodní památka, která byla pro svou unikátnost vybrána organizací UNESCO na tzv. „seznam světového dědictví“ (cs); sito nella lista dell'UNESCO di eccezionale importanza culturale o naturale (it); ইউনেস্কো কর্তৃক তালিকাভুক্ত তাৎপর্যপূর্ণ স্থান (bn); lieu listé par l'UNESCO (fr); Unescon luettelo kulttuurisesti tai luonnoltaan merkittävistä kohteista (fi); объект, отмеченный ЮНЕСКО как имеющий особую культурную, историческую или экологическую значимость (ru); สถานที่สำคัญที่ได้รับการขึ้นทะเบียนโดยยูเนสโก (th); place of significance listed by UNESCO (en); locuri din lista Patrimoniului Mondial UNESCO (ro); lugar nga inlista babaen ti UNESCO nga addaan iti espesial a kinapangruna iti kultural wenno pisikal (ilo); place of significance listed by UNESCO (en); kultur- och naturmiljöer som anses vara unika och betydelsefulla för mänskligheten i hela världen (sv); nơi được UNESCO liệt kê và công nhận là có ý nghĩa về văn hóa hoặc tự nhiên đặc biệt với thế giới (vi); sit fuq il-lista tal-UNESCO ta ’importanza kulturali jew naturali (mt); 聯合國教科文組織認定的有特殊物質或文化意義的地點 (zh-hk); plek van betekenis wat deur UNESCO gelys is (af); место од значаја на листи UNESCO (sr); 聯合國教科文組織認定的有特殊物質或文化意義的地點 (zh-tw); pook o lugar na itinalaga ng UNESCO na mahalaga para sa kultura o kalikasan (tl); local listado pela UNESCO como de especial valor cultural ou físico (pt-br); place that is leetit bi the UNESCO as o special cultural or pheesical signeeficance (sco); Plazen déi op der UNESCO-Lëscht stinn (lb); ekifo ekyakakasibwa UNESCO ngekyenjawulo olwomugaso gwakyo mubyobuwangwa (lg); UNESCOs verdensarvliste (nb); dünya üçün əhəmiyyətli qəbul edilən təbii və mədəni abidələr siyahısı (az); situs bersejarah yang dinominasikan oleh UNESCO berdasarkan ciri khas budaya dan fisik (id); área de significância reconhecida pela UNESCO (pt); يونيسڪو طرفان خاص ثقافتي يا جسماني اهميت جي لحاظ سان درج ٿيل ماڳ (جڳهہ, ٺڪاڻو) (sd); ꠛꠠ ꠖꠞꠇꠣꠞꠤ ꠎꠦꠉꠣꠁꠘ꠆ꠔꠞ ꠁꠃꠘꠦꠍ꠆ꠇꠞ ꠐꠥꠇꠣ (syl); elemento recollido no plan de protección dos bens culturais e naturais do planeta proposto pola UNESCO (gl); مواقع تحددها منظمة اليونسكو لها أهمية ثقافية خاصة (ar); place of significance listed by UNESCO (en-us); اینجه ره یونسکو شه جهونی میراث لیست دله دینگوئه (mzn) Patrimonio Mundial (es); বিশ্ব ঐতিহ্য স্থান (bn); világörökség, UNESCO világörökség (hu); светско наследство на УНЕСКО (mk); památka UNESCO (cs); WHS, mundu mailako gizarteriaren ondare (eu); UNESCO 세계유산, 세계유산, 국제연합교육과학문화기구 세계유산 (ko); United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) World Heritage Site, WHS, World heritage site, World Heritage List Site, Patrimonio de la Humanidad (en); всемирное наследие ЮНЕСКО, объект всемирного наследия, объект всемирного наследия ЮНЕСКО (ru); Jahon Merosi (uz); Liste des Kulturellen Welterbes, Welterbe, UNESCO-Weltnaturerbe, Liste des Weltkultur- und Naturerbes der Menschheit, UNESCO-Welterbeliste, UNESCO-Liste des Welterbes, Weltnaturerbe, UNESCO-Weltkulturerbe, Welterbeliste, Weltkulturerbe, World Heritage List, Welterbestätte, UNESCO-Welterbe-Gebiet (de); বিশ্ব ঐতিহ্যবাহী স্থান (as); Patrimonio mondiale dell'umanità, patrimonio UNESCO, patrimonio dell'UNESCO, patrimonio dell'umanità UNESCO, patrimonio mondiale UNESCO (it); Светска баштина Унеска (sr-ec); Patrimonio de la Humanidad, världsarvsobjekt (sv); Светска баштина Унеска (sr); svetovna dediščina Unesca, Unescova dediščina (sl); UNESCO世界遺産, ユネスコ世界遺産 (ja); bem tombado pela UNESCO (pt-br); werelderfgoedlijst, Werelderfgoed (nl); มรดกโลก, แหล่งมรดกโลกโดยยูเนสโก, มรดกโลกโดยยูเนสโก (th); UNESCO Dünya Mirası (tr); Unescon maailmanperintöluettelo, maailmanperintöluettelo, maailmanperintökohde (fi); Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısı, UNESCO Ümumdünya irsi (az); Situs Warisan Dunia (id); UNESCO World Heritage Site (ro); يونيسڪو عالمي ثقافتي ورثو, عالمي ورثو جاءِ, عالمي ورثو ھنڌ, عالمي ورثو مقام, عالمي ورثو ٺڪاڻو (sd); máilmmeárbeguovlu (se); WHS (gl); UNESCO maailmärbičuosâttâh, UNESCO maailmärbičuosâttuvah, maailmärbičuosâttuvah (smn); United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO) World Heritage Site, WHS, World Heritage Site, World heritage site, World Heritage List Site, Patrimonio de la Humanidad (en-us); یونسکوی جهونی میراث (mzn)

जागतिक वारसा स्थान हे, ज्याला सांस्कृतिक व भौगोलिक दृष्ट्या प्रतिष्ठा व महत्त्व आहे असे युनेस्कोने मान्यता दिलेले जगातील स्थान (वास्तू, ठिकाण, उद्यान, जंगल, सरोवर इत्यादी) असते. जगातील जागतिक वारसा स्थानांची यादी तयार करण्याची जबाबदारी जागतिक वारसा स्थान समितीवर आहे. एकदा जागतिक वारसा स्थान म्हणून घोषित केले गेल्यानंतर त्या स्थानाच्या देखभालीसाठी व संरक्षणासाठी युनेस्को कडून अनुदान दिले जाते.

जागतिक वारसा स्थान 
place of significance listed by UNESCO
 
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
प्रकारवारसा अभिधान,
conservation designation
उपवर्गnatural heritage,
cultural heritage
स्थान
द्वारे अनुरक्षित
भाग
  • World Heritage Site id
  • World Heritage Convention
  • Q2144255
  • natural heritage
पासून वेगळे आहे
  • Intangible Cultural Heritage
  • IUGS Geological Heritage Site
अधिकृत संकेतस्थळ
अधिकार नियंत्रण
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr
देशानुसार जागतिक वारसा स्थाने.
स्थान #86: गिझाचा भव्य पिरॅमिड (इजिप्त).
स्थान #114: पर्सेपोलिस, इराण
स्थान #174: फ्लोरेन्स, तोस्काना (इटली).
स्थान #307: स्वातंत्र्यदेवतेचा पुतळा (अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने).
स्थान #251: आग्रा किल्ला (भारत).
स्थान #483: चिचेन इट्झा in युकातान (मेक्सिको).
स्थान #540: सेंट पीटर्सबर्ग (रशिया).
स्थान #800: माउंट केन्या राष्ट्रीय उद्यान (केन्या).

इतिहास

संपादन

१९५४ मध्ये, इजिप्तच्या सरकारने नवीन आस्वान धरण बांधण्याचा निर्णय घेतला, ज्याचा परिणामी जलाशयामुळे कालांतराने प्राचीन इजिप्त आणि प्राचीन नुबियाचा सांस्कृतिक खजिना असलेला नाईल खोऱ्याचा मोठा भाग जलमय होईल. १९५९ मध्ये, इजिप्त आणि सुदानच्या सरकारांनी युनेस्कोला संकटात सापडलेल्या स्मारके आणि स्थळांचे संरक्षण आणि बचाव करण्यासाठी मदत करण्याची विनंती केली. १९६० मध्ये, युनेस्कोच्या महासंचालकांनी नूबियाचे स्मारक जतन करण्यासाठी आंतरराष्ट्रीय मोहीम सुरू केली. नुबियाचे स्मारक जतन करण्याच्या या आंतरराष्ट्रीय मोहिमेच्या परिणामाने शेकडो स्थळांचे उत्खनन, हजारो वस्तूंची पुनर्प्राप्ती, तसेच अनेक महत्त्वाच्या मंदिरांचे तारण आणि उच्च जमिनीवर पुनर्स्थापना करण्यात आली.[१] या प्रकल्पाच्या यशामुळे इटलीतील व्हेनिस आणि त्याचे सरोवर वाचवणे, पाकिस्तानमधील मोहेंजोदडोचे अवशेष आणि इंडोनेशियातील बोरोबोदूर मंदिर कंपाऊंड यासारख्या इतर संरक्षण मोहिमा सुरू झाल्या.[२]

युनेस्कोने सुरू केलेल्या मसुदा अधिवेशनाच्या आधारे एका मजकुरावर सहमती दर्शविली आणि १६ नोव्हेंबर १९७२ रोजी युनेस्कोच्या जनरल कॉन्फरन्सने "जागतिक सांस्कृतिक आणि नैसर्गिक वारशाच्या संरक्षणासंबंधीचे अधिवेशन" स्वीकारले. १७ डिसेंबर १९७५ रोजी हे अधिवेशन लागू झाले.[३]

निवड निकष

संपादन

२००४ पर्यंत, सांस्कृतिक वारशासाठी सहा आणि नैसर्गिक वारशासाठी चार निकष होते. पण २००५ मध्ये, युनेस्कोने यामध्ये बदल केले आणि आता दहा निकषांचा एक संच बनवला आहे. नामांकित स्थाने "उत्कृष्ट सार्वत्रिक मूल्यांचे" असणे आवश्यक आहे आणि दहा निकषांपैकी किमान एक पूर्ण करणे आवश्यक आहे.[४]

सांस्कृतिक निकष
(i) "मानवी सर्जनशील प्रतिभेच्या उत्कृष्ट नमुनाचे प्रतिनिधित्व करण्यासाठी"
(ii) "वास्तुकला किंवा तंत्रज्ञान, स्मारक-कला, शहर-नियोजन किंवा भूप्रदेश-योजनेमधील घडामोडींवर, किंवा जगाच्या सांस्कृतिक क्षेत्रामध्ये, मानवी मूल्यांचे महत्त्वपूर्ण अदलाबदल प्रदर्शित करण्यासाठी"
(iii) "सांस्कृतिक परंपरेची किंवा जिवंत असलेल्या किंवा नाहीशी झालेल्या सभ्यतेची अद्वितीय किंवा किमान अपवादात्मक साक्ष देणे"
(iv) "मानवी इतिहासातील महत्त्वाच्या टप्प्याचे वर्णन करणाऱ्या इमारतीचे, वास्तुशिल्पीय किंवा तांत्रिक जोडणीचे किंवा भूप्रदेशाचे उत्कृष्ट उदाहरण असणे"
(v) "पारंपारिक मानवी वसाहती, जमीन-वापर, किंवा समुद्र-वापराचे एक उत्कृष्ट उदाहरण आहे जे एखाद्या संस्कृतीचे प्रतिनिधी आहे, किंवा पर्यावरणाशी मानवी परस्परसंवाद आहे विशेषतः जेव्हा अपरिवर्तनीय बदलांच्या प्रभावाखाली ते असुरक्षित झाले आहे"
(vi) "प्रत्यक्षपणे किंवा मूर्तपणे घटनांशी किंवा जिवंत परंपरांशी, कल्पनांशी किंवा विश्वासांशी, उत्कृष्ट वैश्विक महत्त्व असलेल्या कलात्मक आणि साहित्यिक कृतींशी संबंधित असणे"
नैसर्गिक निकष
(vii) "उत्तम नैसर्गिक घटना किंवा अपवादात्मक नैसर्गिक सौंदर्य आणि सौंदर्याचा महत्त्व असलेले क्षेत्र समाविष्ट करण्यासाठी"
(viii) "पृथ्वीच्या इतिहासाच्या प्रमुख टप्प्यांचे प्रतिनिधित्व करणारी उत्कृष्ट उदाहरणे असणे, ज्यात जीवनाचा नोंदी, भूस्वरूपांच्या विकासातील महत्त्वपूर्ण चालू भूवैज्ञानिक प्रक्रिया किंवा महत्त्वपूर्ण भौगोलिक किंवा भौतिक वैशिष्ट्यांचा समावेश आहे"
(ix) "पार्थिव, ताजे पाणी, किनारी आणि सागरी परिसंस्था आणि वनस्पती आणि प्राणी यांच्या समुदायांच्या उत्क्रांती आणि विकासामध्ये महत्त्वपूर्ण चालू असलेल्या पर्यावरणीय आणि जैविक प्रक्रियांचे प्रतिनिधित्व करणारी उत्कृष्ट उदाहरणे असणे"
(x) "विज्ञान किंवा संवर्धनाच्या दृष्टिकोनातून उत्कृष्ट सार्वभौमिक मूल्याच्या धोक्यात आलेल्या प्रजातींसह जैविक विविधतेच्या संवर्धनासाठी सर्वात महत्वाचे आणि लक्षणीय नैसर्गिक अधिवास समाविष्ट करणे"

जगातील वारसा स्थाने

संपादन

सप्टेंबर २०२३ मध्ये, जगभरातील १६८ देशांनी जागतिक वारसा अधिवेशनावर स्वाक्षरी केल्या असून त्यातील एकूण ११९९ जागतिक वारसा स्थाने अस्तित्वात आहे. त्यांपैकी २२७ नैसर्गिक स्थळे, ९३३ सांस्कृतिक स्थळे व ३९ मिश्र स्वरूपाची स्थळे आहेत. इटलीमध्ये सर्वाधिक (५९) तर भारतामध्ये ४२ जागतिक वारसा स्थाने आहेत.[५]

१५ किंवा त्यापेक्षा जास्त वारसा स्थान असणारे देश १
देश वारसा स्थानांची संख्या
इटली
५९
चीन
५७
जर्मनी
५२
फ्रान्स
५२
स्पेन
५०
भारत
४२
मेक्सिको
३५
युनायटेड किंग्डम
३३
रशिया
३१
इराण
२७
जपान
२५
अमेरिका
२५
ब्राझील
२३
कॅनडा
२२
तुर्कस्तान
२१
ऑस्ट्रेलिया
२०
ग्रीस
१९
पोलंड
१७
पोर्तुगाल
१७
चेक प्रजासत्ताक
१७
बेल्जियम
१६
दक्षिण कोरिया
१६
स्वीडन
१५

^१ इ.स. २०२३ पर्यंत

देशानुसार सारणी

संपादन
देश सांस्कृतिक स्थळे नैसर्गिक स्थळे मिश्र स्थळे एकूण स्थळे सामायिक भौगोलिक गट
  अफगाणिस्तान (यादी) २ ० ० २ ० आशिया
  आल्बेनिया (यादी) २ १[note १] १[note २] ४ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  अल्जीरिया (यादी) ६ ० १ ७ ० अरब देश
  आंदोरा (यादी) १ ० ० १ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  अँगोला (यादी) १ ० ० १ ० आफ्रीका
  अँटिगा आणि बार्बुडा (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  आर्जेन्टिना (यादी) ७[note ३][note ४][note ५] ५ ० १२ ३ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  आर्मेनिया (यादी) २ ० १ ३ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  ऑस्ट्रेलिया (यादी) ४ १२ ४ २० ० आशिया
  ऑस्ट्रिया (यादी) ११[note ६] १[note १] ० १२ ४ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  अझरबैजान (यादी) ४ १ ० ५ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  बहरैन (यादी) ३ ० ० ३ ० अरब देश
  बांगलादेश (यादी) २ १ ० ३ ० आशिया
  बार्बाडोस (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  बेलारूस (यादी) ३[note ७] १[note ८] ० ४ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  बेल्जियम (यादी) १५[note ९][note ४] १[note १] ० १६ ५ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  बेलीझ (यादी) ० १ ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  बेनिन (यादी) २ १[note १०] ० ३ १ आफ्रिका
  बोलिव्हिया (यादी) ६[note ५] १ ० ७ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  बॉस्निया आणि हर्झगोव्हिना (यादी) ३[note ११] १ ० ४ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  बोत्स्वाना (यादी) १ १ ० २ ० आफ्रिका
  ब्राझील (यादी) १५[note ३] ७ १ २३ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  बल्गेरिया (यादी) ७ ३[note १] ० १० १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  बर्किना फासो (यादी) २ १[note १०] ० ३ १ आफ्रिका
  कंबोडिया (यादी) ४ ० ० ४ ० आशिया
  कामेरून (यादी) ० २[note १२] ० २ १ आफ्रिका
  कॅनडा (यादी) १० ११[note १३] १ २२ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  केप व्हर्दे (यादी) १ ० ० १ ० आफ्रिका
  मध्य आफ्रिकेचे प्रजासत्ताक (यादी) ० २[note १२] ० २ १ आफ्रिका
  चाड (यादी) ० १ १ २ ० आफ्रिका
  चिली (यादी) ७[note ५] ० ० ७ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  चीन (यादी) ३९[note १४] १४ ४ ५७ १ आशिया
  कोलंबिया (यादी) ६[note ५] २ १ ९ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  काँगोचे प्रजासत्ताक (यादी) ० २[note १२] ० २ १ आफ्रिका
  कोस्टा रिका (यादी) १ ३[note १५] ० ४ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  कोत द'ईवोआर (यादी) २ ३[note १६] ० ५ १ आफ्रिका
  क्रोएशिया (यादी) ८[note ११] २ ० १० ३ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  क्युबा (यादी) ७ २ ० ९ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  सायप्रस (यादी) ३ ० ० ३ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  चेक प्रजासत्ताक (यादी) १६[note १७] १ ० १७ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  काँगोचे लोकशाही प्रजासत्ताक (यादी) ० ५ ० ५ ० आफ्रिका
  डेन्मार्क (यादी) ८ ३ ० ११ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  डॉमिनिका (यादी) ० १ ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  डॉमिनिकन प्रजासत्ताक (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  इक्वेडोर (यादी) ३[note ५] २ ० ५ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  इजिप्त (यादी) ६ १ ० ७ ० अरब देश
  एल साल्व्हाडोर (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  इरिट्रिया (यादी) १ ० ० १ ० आफ्रिका
  एस्टोनिया (यादी) २[note ७] ० ० २ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  इथियोपिया (यादी) ९ २ ० ११ ० आफ्रिका
  फिजी (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  फिनलंड (यादी) ६[note ७] १[note १८] ० ७ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  फ्रान्स (यादी) ४४[note ९][note ४][note १९][note २०] ७[note २१][note २२][note २३] १[note २४] ५२ ५ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  गॅबन (यादी) ० १ १ २ ० आफ्रिका
  गांबिया (यादी) २[note २५] ० ० २ १ आफ्रिका
  जॉर्जिया (यादी) ३ १ ० ४ ० युरोप व उत्तर अमेरिका
  जर्मनी (यादी) ४९[note २६][note २७][note २८][note ४][note १९][note १७] ३[note २९][note १] ० ५२ ८ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  घाना (यादी) २ ० ० २ ० आफ्रिका
  ग्रीस (यादी) १७ ० २ १९ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  ग्वातेमाला (यादी) ३ ० १ ४ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  गिनी (यादी) ० १[note १६] ० १ १ आफ्रिका
  हैती (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  होन्डुरास (यादी) १ १ ० २ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  हंगेरी (यादी) ७[note ६] १[note ३०] ० ८ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  आइसलँड (यादी) १ २ ० ३ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  भारत (यादी) ३४[note ४] ७ ० ४२ १ आशिया
  इंडोनेशिया (यादी) ६ ४ ० १० ० आशिया
  इराण (यादी) २५ २ ० २७ ० आशिया
  इराक (यादी) ५ ० १ ६ ० अरब देश
  आयर्लंड (यादी) २ ० ० २ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  इस्रायल (यादी) ९ ० ० ९ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  इटली (यादी) ५३[note ३१][note ३२][note १९] ६[note ३३] ० ५९ ६ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  जपान (यादी) १९[note ४] ६ ० २५ १ आशिया
जेरुसलेम (जॉर्डनने प्रस्तावित) (यादी) १ ० ० १ ० अरब देश[note ३४][६][७]
  जॉर्डन (यादी) ५ ० १ ६ ० अरब देश
  कझाकस्तान (यादी) ३[note १४] ३[note ३५] ० ६ २ आशिया
  केन्या (यादी) ४ ३ ० ७ ० आफ्रिका
  किरिबाटी (यादी) ० १ ० १ ० आशिया
  किर्गिझस्तान (यादी) २[note १४] १[note ३५] ० ३ २ आशिया
  लाओस (यादी) ३ ० ० ३ ० आशिया
  लात्व्हिया (यादी) ३[note ७] ० ० ३ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  लेबेनॉन (यादी) ६ ० ० ६ ० अरब देश
  लेसोथो (यादी) ० ० १[note ३६] १ १ आफ्रिका
  लीबिया (यादी) ५ ० ० ५ ० अरब देश
  लिथुएनिया (यादी) ५[note ७][note ३७] ० ० ५ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  लक्झेंबर्ग (यादी) १ ० ० १ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  मादागास्कर (यादी) १ २ ० ३ ० आफ्रिका
  मलावी (यादी) १ १ ० २ ० आफ्रिका
  मलेशिया (यादी) २ २ ० ४ ० आशिया
  माली (यादी) ३ १ ० ४ ० आफ्रिका
  माल्टा (यादी) ३ ० ० ३ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  मार्शल द्वीपसमूह (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  मॉरिटानिया (यादी) १ १ ० २ ० अरब देश
  मॉरिशस (यादी) २ ० ० २ ० आफ्रिका
  मेक्सिको (यादी) २७ ६ २ ३५ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  मायक्रोनेशियाची संघीय राज्ये (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  मोल्दोव्हा (यादी) १ [note ७] ० ० १ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  मंगोलिया (यादी) ४ २[note ३८] ० ६ २ आशिया
  माँटेनिग्रो (यादी) ३ १ ० ४ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  मोरोक्को (यादी) ९ ० ० ९ ० अरब देश
  मोझांबिक (यादी) १ ० ० १ ० आफ्रिका
  म्यानमार (यादी) २ ० ० २ ० आशिया
  नामिबिया (यादी) १ १ ० २ ० आफ्रिका
  नेपाळ (यादी) २[note ३९] २ ० ४ ० आशिया
  नेदरलँड्स (यादी) १२ १[note २९] ० १३ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  न्यूझीलंड (यादी) ० २ १ ३ ० आशिया
  निकाराग्वा (यादी) २ ० ० २ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  नायजर (यादी) १ २[note १०] ० ३ ० आफ्रिका
  नायजेरिया (यादी) २ ० ० २ ० आफ्रिका
  उत्तर कोरिया (यादी) २ ० ० २ ० आशिया
  मॅसिडोनिया (यादी) ० १ १ २ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  नॉर्वे (यादी) ७ [note ७] १ ० ८ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  ओमान (यादी) ५ ०[note ४०] ० ५ ० अरब देश
  पाकिस्तान (यादी) ६ ० ० ६ ० आशिया
  पलाउ (यादी) ० ० १ १ ० आशिया
  पॅलेस्टाईन (यादी) ४ ० ० ४ ० अरब देश
  पनामा (यादी) २ ३[note १५] ० ५ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  पापुआ न्यू गिनी (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  पेराग्वे (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  पेरू (यादी) ९[note ५] २ २ १३ १ लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  फिलिपिन्स (यादी) ३ ३ ० ६ ० आशिया
  पोलंड (यादी) १५[note ४१][note २७][८] २[note ८] ० १७ ३ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  पोर्तुगाल (यादी) १६[note ४२] १ ० १७ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  कतार (यादी) १ ० ० १ ० अरब देश
  रोमेनिया (यादी) ७ २ ० ९ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  रशिया (यादी) २०[note ७][note ३७] ११[note ३८] ० ३१ ४ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  रवांडा (यादी) १ १ ० २ ० आफ्रिका
  सेंट किट्स आणि नेव्हिस (यादी) १ ० ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  सेंट लुसिया (यादी) ० १ ० १ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  सान मारिनो (यादी) १ ० ० १ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  सौदी अरेबिया (यादी) ६ १ ० ७ ० अरब देश
  सेनेगाल (यादी) ५[note २५] २ ० ७ १ आफ्रिका
  सर्बिया (यादी) ५[note ११] ० ० ५ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  सेशेल्स (यादी) ० २ ० २ ० आफ्रिका
  सिंगापूर (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  स्लोव्हाकिया (यादी) ६ २[note ३०][note १] ० ८ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  स्लोव्हेनिया (यादी) ३[note ४३][note १९] २ ० ५ ३ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  सॉलोमन द्वीपसमूह (यादी) ० १ ० १ ० आशिया
  दक्षिण आफ्रिका (यादी) ५ ४ १[note ३६] १० १ आफ्रिका
  दक्षिण कोरिया (यादी) १४ २ ० १६ ० आशिया
  स्पेन (यादी) ४४[note ४२][note ४३] ४ २[note २४] ५० ४ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  श्रीलंका (यादी) ६ २ ० ८ ० आशिया
  सुदान (यादी) २ १ ० ३ ० अरब देश
  सुरिनाम (यादी) २ १ ० ३ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  स्वीडन (यादी) १३[note ७] १[note १८] १ १५ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  स्वित्झर्लंड (यादी) १०[note ३२][note ४][note १९] ३[note ३३] ० १३ ४ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  सीरिया (यादी) ६ ० ० ६ ० अरब देश
  ताजिकिस्तान (यादी) २ २ ० ४ ० आशिया
  टांझानिया (यादी) ३ ३ १ ७ ० आफ्रिका
  थायलंड (यादी) ४ ३ ० ७ ० आशिया
  टोगो (यादी) १ ० ० १ ० आफ्रिका
  ट्युनिसिया (यादी) ८ १ ० ९ ० अरब देश
  तुर्कस्तान (यादी) १९ २ ० २१ ० युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  तुर्कमेनिस्तान (यादी) ४ १ ० ५ ० आशिया
  युगांडा (यादी) १ २ ० ३ ० आफ्रिका
  युक्रेन (यादी) ७[note ७][note ४१] १[note १] ० ८ ३ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  युनायटेड किंग्डम (यादी) २८[note २६] ४ १ ३३ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  अमेरिका (यादी) १२ १२[note १३] १ २५ २ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  संयुक्त अरब अमिराती (यादी) १ ० ० १ ० अरब देश
  उरुग्वे (यादी) ३ ० ० ३ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  उझबेकिस्तान (यादी) ५ २[note ३५] ० ७ १ आशिया
  व्हानुआतू (यादी) १ ० ० १ ० आशिया
  व्हॅटिकन सिटी (यादी) २[note ३१] ० ० २ १ युरोप व उत्तर अमेरिका खंड
  व्हेनेझुएला (यादी) २ १ ० ३ ० लॅटिन अमेरिका व कॅरिबियन
  व्हियेतनाम (यादी) ५ २ १ ८ ० आशिया
  यमनचे प्रजासत्ताक (यादी) ४ १ ० ५ ० अरब देश
  झांबिया (यादी) ० १ [note ४४] ० १ १ आफ्रिका
  झिम्बाब्वे (यादी) ३[note ४४] २ ० ५ १ आफ्रिका
एकूण ९३३ २२७ ३९ ११९९ ४८ १६८ राष्ट्र

नोंदी

संपादन
  1. ^ a b c d e f g The natural site Ancient and Primeval Beech Forests of the Carpathians and Other Regions of Europe is shared between Albania, Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Germany, Italy, Romania, Slovakia, Slovenia, Spain, and Ukraine.
  2. ^ The mixed site Natural and Cultural Heritage of the Ohrid Region is shared between Albania and North Macedonia.
  3. ^ a b The cultural site Jesuit Missions of the Guaranis: San Ignacio Mini, Santa Ana, Nuestra Señora de Loreto and Santa Maria Mayor (Argentina), Ruins of Sao Miguel das Missoes (Brazil) is shared between Argentina and Brazil.
  4. ^ a b c d e f g The cultural site The Architectural Work of Le Corbusier, an Outstanding Contribution to the Modern Movement is shared between Argentina, Belgium, France, Germany, India, Japan, and Switzerland.
  5. ^ a b c d e f The cultural site Qhapaq Ñan, Andean Road System is shared between Argentina, Bolivia, Colombia, Chile, Ecuador and Peru.
  6. ^ a b The cultural site Fertö / Neusiedlersee Cultural Landscape is shared between Austria and Hungary.
  7. ^ a b c d e f g h i j The cultural site Struve Geodetic Arc is shared among Belarus, Estonia, Finland, Latvia, Lithuania, Norway, Moldova, Russia, Sweden, and Ukraine.
  8. ^ a b The natural site Belovezhskaya Pushcha / Białowieża Forest is shared between Belarus and Poland.
  9. ^ a b The cultural site Belfries of Belgium and France is shared between Belgium and France.
  10. ^ a b c The natural site W-Arly-Pendjari Complex is shared between Benin, Burkina Faso, and Niger.
  11. ^ a b c The cultural site Stecci : Medivial Tombstones is shared between Bosnia and Herzegovina, Croatia, Montenegro, Serbia.
  12. ^ a b c The natural site Sangha Trinational is shared between Cameroon, Central African Republic, Congo( The Republic of).
  13. ^ a b The natural sites Kluane / Wrangell-St Elias / Glacier Bay / Tatshenshini-Alsek and Waterton Glacier International Peace Park are shared between Canada and the United States.
  14. ^ a b c The cultural site Silk Roads: the Routes Network of Chang'an-Tianshan Corridor is shared between China, Kazakhstan, Kyrgyzstan.
  15. ^ a b The natural site Talamanca Range-La Amistad Reserves / La Amistad National Park is shared between Costa Rica and Panama.
  16. ^ a b The natural site Mount Nimba Strict Nature Reserve is shared between Côte d'Ivoire and Guinea.
  17. ^ a b The cultural site Erzgebirge/Krušnohoří Mining Region is shared between Germany and Czech.
  18. ^ a b The natural site High Coast / Kvarken Archipelago is shared between Finland and Sweden.
  19. ^ a b c d e चुका उधृत करा: <ref> चुकीचा कोड; Alps नावाने दिलेल्या संदर्भांमध्ये काहीही माहिती नाही
  20. ^ The cultural site Taputapuatea is located in the French Polynesia.
  21. ^ The natural site French Austral Lands and Seas is located in the Indian Ocean.
  22. ^ The natural site Lagoons of New Caledonia: Reef Diversity and Associated Ecosystems is located in New Caledonia.
  23. ^ The natural site Pitons, cirques and remparts of Reunion Island is located in the Réunion.
  24. ^ a b The mixed site Pyrénées – Mont Perdu is shared between France and Spain.
  25. ^ a b The cultural site Stone Circles of Senegambia is shared between Gambia and Senegal.
  26. ^ a b The cultural site Frontiers of the Roman Empire is shared between Germany and the United Kingdom.
  27. ^ a b The cultural site Muskauer Park / Park Mużakowski is shared between Germany and Poland.
  28. ^ In addition, the former cultural site Dresden Elbe Valley has been delisted.
  29. ^ a b The natural site The Wadden Sea is shared between Germany and the Netherlands.
  30. ^ a b The natural site Caves of Aggtelek Karst and Slovak Karst is shared between Hungary and Slovakia.
  31. ^ a b The cultural site Historic Centre of Rome, the Properties of the Holy See in that City Enjoying Extraterritorial Rights and San Paolo Fuori le Mura is shared between the Holy See and Italy.
  32. ^ a b The cultural site Rhaetian Railway in the Albula / Bernina Landscapes is shared between Italy and Switzerland.
  33. ^ a b The natural site Monte San Giorgio is shared between Italy and Switzerland.
  34. ^ "Old City of Jerusalem and its Walls" is listed separately, without State Party, owing to the unresolved nature of its status. For purposes of convenience, it is listed in the "Arab States" UNESCO region, without inference as to it legal or political status therein.
  35. ^ a b c The natural site Western Tien-Shan is shared between Kazakhstan, Kyrgyzstan, Uzbekistan.
  36. ^ a b The mixed site Maloti-Drakensberg Park is shared between Lesotho and South Africa.
  37. ^ a b The cultural site Curonian Spit is shared between Lithuania and Russia.
  38. ^ a b The natural site Uvs Nuur Basin is shared between Mongolia and Russia.
  39. ^ Kathmandu Valley has seven groups of monuments & buildings within its boundaries and are listed under one name. The seven groups are: the Durbar Squares of Kathmandu, Patan, and Bhaktapur, Buddhist Stupas of Swayambhunath and Boudhanath, and Hindu Temples of Pashupatinath and Changu Narayan.
  40. ^ the former natural site Arabian Oryx Sanctuary has been delisted.
  41. ^ a b The cultural site Wooden Tserkvas of the Carpathian Region in Poland and Ukraine is shared between Poland and Ukraine.
  42. ^ a b The cultural site Prehistoric Rock-Art Sites in the Côa Valley and Siega Verde is shared between Portugal and Spain.
  43. ^ a b The cultural site Heritage of Mercury. Almadén and Idrija is shared between Slovenia and Spain.
  44. ^ a b The natural site Mosi-oa-Tunya / Victoria Falls is shared between Zambia and Zimbabwe.

संदर्भ

संपादन
  1. ^ "Monuments of Nubia-International Campaign to Save the Monuments of Nubia". UNESCO World Heritage Centre. 5 July 2020 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 22 May 2020 रोजी पाहिले.
  2. ^ "The World Heritage Convention – Brief History / Section "Preserving cultural heritage"". UNESCO World Heritage Centre. 26 May 2020 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 17 July 2019 रोजी पाहिले.
  3. ^ "The World Heritage Convention – Brief History / Section "Linking the protection of cultural and natural heritage"". UNESCO World Heritage Centre. 26 May 2020 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 17 July 2019 रोजी पाहिले.
  4. ^ "Criteria for Selection". UNESCO World Heritage Centre. 12 June 2016 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 14 October 2006 रोजी पाहिले.
  5. ^ "Italy – UNESCO World Heritage Centre". UNESCO. 2 July 2018 रोजी पाहिले.
  6. ^ "CLT-82/CH/CONF.015/8 – Report of the 1st Extraordinary Session of the Committee". UNESCO. 23 October 2013 रोजी पाहिले.
  7. ^ "CC-81/CONF. 008/2 Rev. - Justification for inscription on the List of World Heritage in Danger, 1982: Report of the 6th Session of the Committee". UNESCO. 23 October 2013 रोजी पाहिले.
  8. ^ Centre, UNESCO World Heritage. "Poland – UNESCO World Heritage Centre". UNESCO. 29 September 2017 रोजी पाहिले.

बाह्य दुवे

संपादन
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=जागतिक_वारसा_स्थान&oldid=2490670" पासून हुडकले