मोल्दोव्हा

	मोल्दोव्हा ; Republica Moldova; मोल्दोव्हाचे प्रजासत्ताक
ध्वज	चिन्ह
	राष्ट्रगीत: Limba Noastră; आमची भाषा;
	मोल्दोव्हाचे स्थानमोल्दोव्हाचे जागतिक नकाशावरील स्थान
राजधानी; (व सर्वात मोठे शहर)	चिशिनाउ;
अधिकृत भाषा	रोमानियन
सरकार	संसदीय प्रजासत्ताक
- पंतप्रधान	व्लाद फिलात
महत्त्वपूर्ण घटना
- स्वातंत्र्य दिवस	२७ ऑगस्ट १९९१
- प्रजासत्ताक दिन	२९ जुलै १९९४
क्षेत्रफळ
- एकूण	३३,८४६ किमी२ (१३८वा क्रमांक)
- पाणी (%)	१.४
लोकसंख्या
-एकूण	३५,५९,५०० (१३२वा क्रमांक)
- गणती	{{{लोकसंख्या_गणना}}} {{{लोकसंख्या_गणना_वर्ष}}}
- घनता	१२२/किमी²
	वार्षिक सकल उत्पन्न (पीपीपी)
- एकूण	११.९९८ अब्ज अमेरिकन डॉलर (३७३वा क्रमांक)
- वार्षिक दरडोई उत्पन्न
मानवी विकास निर्देशांक .	▲ ०.६४९ (मध्यम) (१११ वा) (२०११)
राष्ट्रीय चलन	लेउ
आंतरराष्ट्रीय कालविभाग	पूर्व युरोपीय प्रमाणवेळ (यूटीसी + २:००)
आय.एस.ओ. ३१६६-१	MD
आंतरजाल प्रत्यय	.md
आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी क्रमांक	३७३
	राष्ट्र_नकाशा

मोल्दोव्हा हा पूर्व युरोपामधील एक भूपरिवेष्ठित देश आहे. मोल्दोव्हाच्या पश्चिमेला रोमेनिया तर पूर्व, उत्तर व दक्षिणेला युक्रेन हे देश आहेत. चिशिनाउ ही मोल्दोव्हाची राजधानी व सर्वांत मोठे शहर आहे. लेउ हे मोल्दोवाचे अधिकृत चलन आहे.

मध्य युगादरम्यान ओस्मानी साम्राज्याचा व १९व्या शतकापासून रशियन साम्राज्याचा भाग राहिलेला मोल्दोव्हा पहिल्या महायुद्धानंतर सोव्हिएत संघाचे एक प्रजासत्ताक होते. १९९१ सालच्या सोव्हिएत संघाच्या विघटनानंतर मोल्दोव्हाने स्वातंत्र्याची घोषणा केली. सध्या मोल्दोव्हा संयुक्त राष्ट्रे, युरोपाची परिषद, डब्ल्यू.टी.ओ., स्वतंत्र राज्यांचा राष्ट्रसंघ इत्यादी आघाडीच्या आंतरराष्ट्रीय संघटनांचा सदस्य आहे. मोल्दोव्हाला अद्याप युरोपियन संघामध्ये प्रवेश मिळालेला नाही.

१९९२ सालच्या युद्धानंतर मोल्दोव्हाच्या पूर्वे भागातील ट्रान्सनिस्ट्रिया प्रांताने स्वातंत्र्याची घोषणा केली आहे. ट्रान्सनिस्ट्रियाला संयुक्त राष्ट्रसंघ वा इतर कोणत्याही स्वतंत्र देशाने मान्यता दिलेली नाही.

मोल्दोव्हा,[d] अधिकृतपणे मोल्दोव्हाच्या प्रजासत्ताक म्हणजेच,[e] ईस्टर्न युरोपा येथील एक भूभाग असलेला देश आहे, जो बल्कनच्या उत्तर-पूर्व कोपऱ्यात आहे.[16] ह्या देशाचा एकूण क्षेत्रफळ 33,483 किमी² (12,928 स्क्वेअर माईल) आहे आणि जानेवारी 2024 पर्यंत येथील लोकसंख्या अंदाजे 2.42 मिलियन आहे.[17] मोल्दोव्हाची सीमा पश्चिमेस रोमानियासोबत आणि उत्तर, पूर्व व दक्षिणेकडे युक्रेनसोबत लगडलेली आहे.[18] देशाच्या पूर्वेस युक्रेनसोबत असलेल्या ड्नेस्टर नदीच्या पार अनधिकृत गहाण राज्य ट्रान्सनिस्ट्रिया आहे. मोल्दोव्हा एक संघटित संसदीय प्रतिनिधी लोकशाही प्रजासत्ताक आहे ज्याची राजधानी चिसीनाउ आहे, जो देशातील सर्वात मोठा शहर आणि मुख्य सांस्कृतिक व व्यावसायिक केंद्र आहे.

मोल्दोव्हाच्या बहुतेक प्रदेशाने 14 व्या शतकापासून 1812 पर्यंत मोल्डावियाच्या प्रिंसिपॅलिटीचा भाग होता, जेव्हा Ottoman साम्राज्याने (ज्याला मोल्दाविया एक वसाल राज्य होते) तो रशियन साम्राज्याला काढून दिला आणि त्याला बessarाबिया म्हणून ओळखले जाऊ लागले. 1856 मध्ये, दक्षिणी बessarाबिया मोल्दावियाकडे परत करण्यात आले, ज्याने तीन वर्षांनी व्लाचीया सह एकत्र होऊन रोमानिया तयार केला. परंतु 1878 मध्ये संपूर्ण प्रदेशावर रशियन नियंत्रण पुन्हा स्थापित करण्यात आले. 1917 च्या रशियन क्रांतीदरम्यान, बessarाबिया थोडया काळासाठी रशियन प्रजासत्ताकाच्या आत एक स्वतंत्र राज्य म्हणून अस्तित्वात होते. फेब्रुवारी 1918 मध्ये, त्याने स्वतंत्रता जाहीर केली आणि त्या वर्षाच्या उर्वरित काळात आपल्या असेंब्लीच्या मतदानानंतर रोमानियात समाविष्ट झाले. हा निर्णय सोवियत रशियाद्वारे विवादास्पद ठरला, ज्याने 1924 मध्ये युक्रेन एसएसआरच्या अंतर्गत एक प्रकारचे मोल्डावियन स्वायत्त प्रजासत्ताक स्थापित केले, जे बessarाबियाच्या पूर्वेस भागाने मोल्दोवान लोकसंख्याने वसलेले होते. 1940 मध्ये, मोलोटोव-रिबेंट्रॉप पॅक्टच्या परिणामी, रोमानियाला बessarाबिया आणि उत्तर बुकovina सोवियट युनियनला काढून देणे भाग पडले, ज्यामुळे मोल्दावियन सोवियत समाजवाद प्रजासत्ताक (मोल्दावियन एसएसआर) तयार झाला.

27 ऑगस्ट 1991 रोजी, सोवियत संघाची विघटन प्रक्रिया सुरू असताना, मोल्दावियन एसएसआरने आत्मनिर्भरता जाहीर केली आणि मोल्दोवा हे नाव स्वीकारले. परंतु, दनीस्टरच्या पूर्व किनाऱ्यावरच्या मोल्दोवान भूभागावर 1990 पासून ट्रान्सनिस्ट्रिया येथील तुटलेली सरकाराची वास्तविक नियंत्रण आहे.

मोल्दोवाचा संविधान 1994 मध्ये मंजूर करण्यात आला आणि देशाने संसदीय प्रजासत्ताक बनले. अध्यक्ष हे राज्याचे प्रमुख आहेत आणि पंतप्रधान हे सरकाराचे प्रमुख आहेत.

2020 मध्ये पश्चिमाकडे झुकलेल्या आणि भ्रष्टाचारविरोधी तिकीटावर निवडून आलेल्या माया सांडूंच्या अध्यक्षतेमध्ये, मोल्दोवाने युरोपीय संघाच्या सदस्यत्वासाठी प्रयत्न केले आणि जून 2022 मध्ये उमेदवार स्थिती मिळाली. युरोपीय संघात प्रवेशाच्या चर्चा 13 डिसेंबर 2023 रोजी सुरू झाल्या. सांडूने नाटोशी जवळच्या संलग्नतेच्या बाजूने मोल्दोवाच्या लष्करी तटस्थतेच्या संविधानिक प्रतिज्ञेच्या समाप्तीचा सूस्तावला. तिने शेजारील युक्रेनवर रशियाच्या आक्रमणाचा तीव्र निषेध केला.

मोल्दोव्हा GDP प्रति अधिकृत व्यक्तीनुसार युरोपमधील दुसऱ्या गरीब देशांपैकी एक आहे, युक्रेननंतर, आणि याच्या GDP चा मोठा भाग सेवा क्षेत्राने व्यापलेला आहे. युरोपमधील मानव विकास निर्देशांकांमध्ये याचा क्रमांक 76 वा आहे (2022). मोल्दोव्हा 2024 च्या जागतिक नवकल्पना निर्देशांकात 68 व्या स्थानावर आहे. मोल्दोव्हा संयुक्त राष्ट्र, युरोप सल्लागार परिषद, जागतिक व्यापार संघटना, युरोपमधील सुरक्षा आणि सहकारांसाठी संस्था, लोकशाही आणि आर्थिक विकासासाठी GUAM संस्था, काळ्या समुद्राची आर्थिक सहयोग संस्था, आणि असोसिएशन त्रिराज्याचा सदस्य आहे.

व्युत्पत्ती

मुख्य लेख: मोलडाविया आणि मोल्डोवा यांचे नाव

मोल्डोवा हे नाव मोल्डोवा नदीवरून घेतले आहे (जर्मन: मोलडाऊ); या नदीच्या वाद्याने 1359 मध्ये मोलडावियाच्या प्रिन्सिपालिटीच्या स्थापनाच्या वेळी एक राजकीय केंद्र म्हणून काम केले. [25] या नदीच्या नावाचा उगम अस्पष्ट आहे. मोलडावियन इतिहासकार डिमिटर कॅंटेमीर आणि ग्रिगोरे उरेके यांनी सांगितलेल्या एका किंवदंतीनुसार, राजकुमार ड्रॅगोसने ऑरोक्स शिकारीसाठी या नदीचे नाव दिले: शिकार केल्यानंतर, राजकुमाराचा थकलेला कुत्रा मोल्डा (सेवा) नदीत बुडाला. कुत्र्याचे नाव, जे नदीला देण्यात आले, प्रिन्सिपालिटीपर्यंत पसरले. [26]

1990 च्या दशकाच्या सुरुवातीच्या काळात, स्वतंत्र राज्यांच्या कॉमनवेल्थच्या स्थापना वेळी, विद्यमान मोल्डोवा प्रजासत्ताकाचे नाव मोलडाविया असे देखील लिहिले गेले. [27] सोवियट युनियनच्या विघटनानंतर, देशाने रोमानियन नाम, मोल्डोवा वापरण्यास सुरुवात केली. औपचारिकपणे, संयुक्त राष्ट्रांच्या द्वारा प्रजासत्ताक मोल्डोवा हे नाव दिले गेले आहे.

इतिहास

मुख्य लेख: मोल्दोव्हाचा इतिहास

संदर्भ: ट्रांसनिस्ट्रियाचा इतिहास व मोल्दाविआची स्थापना

ड्रागोश, एक व्लाच वॉइवोड आणि मोल्दाविया राज्याचा संस्थापक, 19व्या शतकातील चित्रण

मोल्दोव्हाचा इतिहास प्रागैतिहासिक संस्कृतीं, प्राचीन आणि मध्ययुगीन साम्राज्ये, आणि परकीय राजवटींच्या कालावधीत व आधुनिक स्वातंत्र्याच्या काळात पसरलेला आहे.

मानवी वसाहतीचा पुरावा ८,००,०००–१.२ दशलक्ष वर्षे जुना आहे, ज्यात निओलिथिक आणि कांस्य युगामध्ये कृषी, मातीच्या भांड्यांचे काम आणि वसतीतील महत्त्वपूर्ण विकास दिसून येतात. प्राचीन काळात, मोल्दोव्हाची स्थिती स्किथियन, गोथ्स, हन्स आणि इतर कॅबीनसाठी एक चौरस ठरली, व त्यानंतर रोमन आणि बायझेंटाइन नियंत्रणाच्या काळामध्ये दाखल झाली. १३५० च्या दशकात मोल्दाविया राज्य प्रकट झाला आणि हा आधुनिक मोल्दोव्हा आणि रोमेनियाचा मध्ययुगीन पूर्वज होता. या राज्याने स्टीफन द ग्रेट सारख्या शासकांच्या नेतृत्वाखाली प्रमुखता साधली, जोपर्यंत तो १५३८ मध्ये ऑटोमन साम्राज्याचा अधीनस्थ राज्य बनला, जो १९व्या शतकापर्यंत चालू राहिला.

१८१२ मध्ये, रशियन-तुर्की युद्धांपैकी एकानंतर, त्या प्रांतातील पूर्व भाग, बसरबिया, रशियन साम्राज्यात सामील झाला, जे त्या प्रदेशात रशियन प्रभावाची सुरुवात होती. १९१८ मध्ये, बसरबियाने थोडक्यात स्वतंत्रता मिळवली आणि मोल्दावियन डेमोक्रॅटिक रिपब्लिक म्हणून स्थापित झाला, व त्यानंतर स्फाटुल त्सारीच्या संसदेसमोरील निर्णयानुसार रोमेनियासोबत एकत्र झाला. दुसऱ्या महायुद्धाच्या काळात, या प्रदेशाला सोवियेत संघाने ताब्यात घेतले, जेने करून त्यांनी रोमेनियापासून ती पुन्हा प्राप्त केली. १९४० मध्ये हा मोल्दावियन सोव्हिएट समाजवादी गणराज्य म्हणून संघात सामील झाला. या काळात, रशियनकरण आणि आर्थिक परिवर्तनाच्या धोरणांनी त्या प्रदेशावर मोठा प्रभाव टाकला.

सोव्हिएत संघाचा 1991 मध्ये विघटन झाला, ज्यामुळे स्वतंत्रता जाहीर झाली, त्यानंतर 1992 मध्ये ट्रान्सनिस्ट्रिया युद्ध सुरू झाले, या संघर्षामुळे ट्रान्सनिस्ट्रियाचा भाग तत्त्वतः स्वतंत्र राज्य म्हणून उभा राहिला. मोल्दोव्हा प्र-Western आणि प्र-रशियन गटांदरम्यान एक जटिल नातं सांभाळत आहे. अलीकडच्या वर्षांत, हे युरोपियन युनियनशी जवळचे नाते साधण्याचा प्रयत्न करत आहे, 2022 मध्ये औपचारिक सदस्यता अर्ज सादर केला.

नोव्हेंबर 2020 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत, प्र-युरोपीय विरोधकाच्या नेत्याने माया सांडूने मोल्दोवाच्या नवीन अध्यक्ष म्हणून निवडून आली, ती मोल्दोवाची पहिली महिला निवडलेली अध्यक्ष ठरली.[28] नोव्हेंबर 2024 च्या अध्यक्षीय निवडणुकीत, अध्यक्ष माया सांडूने 55% मतदानासह पुन्हा निवडून आली.[29]

राजकारण

मुख्य लेख: मोलडोवा सरकार

मोलडोवा संसद

मोलडोवा प्रजासत्ताक एक संवैधानिक गणतंत्र आहे ज्यामध्ये एककक्षीय संसदीय प्रणाली आणि स्पर्धात्मक, बहुपक्षीय निवडणुका आहेत. संविधान कार्यकारी आणि कायोजन शाखा तसेच एक स्वतंत्र न्यायालयीन प्रणाली आणि शक्तींचा स्पष्ट विभाजन प्रदान करते. राष्ट्रपती हा राज्याच्या प्रमुखाचा पदभार सांभाळतो, दर चार वर्षांनी निवडला जातो आणि एकदा पुनर्निवडला जाऊ शकतो. प्रधान मंत्री सरकारचा प्रमुख आहे, जो राष्ट्रपतीच्या पाठिंब्याने नियुक्त केला जातो. सरकारचा प्रमुख एका मंत्रिमंडळाची स्थापनाही करतो, हे संसदीय मान्यता असलेल्या आहे. कायदेशीर अधिकार मोलडोवाच्या एककक्षीय संसदेत आहे ज्यामध्ये १०१ जागा आहेत आणि ज्याचे सदस्य लोकप्रिय मते पार्टी सूचीवरून दर चार वर्षांनी निवडले जातात. राष्ट्रपतींचे अधिकृत निवासस्थान म्हणजे चिषीनौतील राष्ट्रपती महल.

2020 मध्ये प्रधान मंत्री आणि सरकारच्या राजीनाम्यानंतर आणि राष्ट्रपती व संसद नव्या सरकाराची स्थापना करण्यात अपयशी ठरल्यानंतर, जुलै 2021 मध्ये लवकर संसदीय निवडणुकांचे आयोजन करण्यात आले. युरोपमधील सुरक्षा आणि सहकार्य संघटनेच्या निरीक्षकांच्या माहितीनुसार, 2021 च्या संसदीय निवडणुका व्यवस्थित आणि स्पर्धात्मक होत्या, आणि मूलभूत स्वातंत्र्यांचा बहुतेक ठिकाणी आदर करण्यात आला. अ‍ॅक्शन अँड सॉलिडॅरिटी पक्षाने 101 जागांच्या संसदेत 63 जागा जिंकल्या, ज्यामुळे एक पक्षीय बहुमत स्थापन करण्यास पुरेशा जागा उपलब्ध झाल्या.

मोलडोवाच्या 1994 च्या संविधानाने देशाच्या सरकारासाठी चौकट स्थापन केली आहे. मोलडोवाच्या संविधानात बदल करण्यासाठी किमान दोन-तृतीयांश बहुमत आवश्यक आहे, जे युद्ध किंवा राष्ट्रीय आपत्कालीन परिस्थितीत पुनरावलोकन केले जाऊ शकत नाही. राज्याच्या सार्वभौम्यतेचा, स्वातंत्र्याचा किंवा एकतेचा परिणाम करणारे संविधानातील बदल फक्त जनतेच्या बहुमताने जनमत संग्रहात समर्थन मिळाल्यानंतरच केले जाऊ शकतात. तसेच, संविधानामध्ये उल्लेख केलेल्या लोकांचे मूलभूत अधिकार सीमित करण्यासाठी कोणताही सुधारणा केली जाऊ शकत नाही. 1994 च्या संविधानाने एक स्वतंत्र संविधानिक न्यायालय स्थापित केले आहे, ज्यात सहा न्यायाधीशांचा समावेश आहे (प्रमाणे दोन राष्ट्रपति नियुक्त करतात, दोन संसद द्वारे आणि दोन सर्वोच्च न्यायालयाच्या परिषदेतून), जे सहा वर्षांच्या कार्यकाळात असतात, ह्या पाच वर्षांमध्ये त्यांना काढून टाकता येत नाही आणि कोणत्याही शक्तीला अधीन नसतात. या न्यायालयाला संसदाच्या सर्व कृत्यांवर, राष्ट्रपति decrees वर आणि देशाने केलेल्या आंतरराष्ट्रीय करारांवर न्यायिक पुनरावलोकनाचा अधिकार आहे.

राज्याचा प्रमुख मोडावा हा मोलडोवाचा अध्यक्ष आहे, ज्याला 2001 ते 2015 दरम्यान मोलडोवा संसदेतून निवडले गेलं, ज्यासाठी तीन-पंचमांश प्रतिनिधींचा समर्थन आवश्यक होता (किमान 61 मतदान). हा प्रणाली कार्यकारी अधिकार कमी करण्यासाठी विधानसभेस अनुकूल करण्यात आली होती. तरीसुद्धा, संवैधानिक न्यायालयाने 4 मार्च 2016 रोजी या संविधानात्मक बदलाच्या संदर्भात निर्णय दिला की 2000 मध्ये पारित केलेले अध्यक्षीय निवडणूक असंवैधानिक आहे, ज्यामुळे अध्यक्षाची निवडणूक पद्धत दोन-गोल प्रणालीकडे परत आली.

परदेशी संबंध

मुख्य लेख: मोल्दोव्हाचे परदेशी संबंध, मोल्दोव्हाची तटस्थता, आणि मोल्दोव्हा-युरोपीय संघ संबंध

सोव्हिएट युनियनपासून स्वतंत्रता मिळवल्यानंतर, मोल्दोव्हाच्या पर外धेश धोरणाची रचना इतर यूरोपीय देशांसोबत संबंध स्थापित करण्यासाठी, तटस्थता आणि युरोपीय संघामध्ये समावेश करण्याच्या दृष्टिकोनातून केली गेली. मे 1995 मध्ये, देशाने सिआस इंटरपार्ल्यामेंटरी असेंब्ली कन्व्हेन्शनवर स्वाक्षरी केली आणि जुलै 1995 मध्ये तो युरोपच्या परिषदेत सामील झाला.

1992 मध्ये मोल्दोव्हा संयुक्त राष्ट्रांच्या, सुरक्षे आणि सहकार्य परिषद (OSCE), उत्तर अटलांटिक सहकार्य परिषद, जागतिक बँक, आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी आणि युरोपियन पुनर्निर्माण आणि विकास बँकेचा सदस्य राज्य बनला. 1994 मध्ये मोल्दोव्हाने नाटोच्या शांति भागीदारी कार्यक्रमात सहभाग घेतला. मोल्दोव्हाने 1996 मध्ये फ्रँकोफोनी, 2001 मध्ये जागतिक व्यापार संघटनेत, आणि 2002 मध्ये आंतरराष्ट्रीय गुन्हेगारी न्यायालयात सामील झाले.

2005 मध्ये, मोल्दोव्हा आणि युरोपीय संघाने एक कृती योजना स्थापन केली ज्यामुळे मोल्दोव्हा आणि युनियनमधील सहयोग सुधारण्याचा प्रयत्न केला गेला. 2005 च्या अखेरीस, मोल्दोव्हा आणि युक्रेनचे राष्ट्राध्यक्षांच्या संयुक्त विनंतीवर युरोपीय संघ सीमाशुल्क सहाय्य मिशन (EUBAM) स्थापित केले गेले. EUBAM मोल्दोव्हाच्या आणि युक्रेनच्या सरकारांना त्यांच्या सीमा आणि महसुली प्रक्रिया EU मानकांशी जवळ करणारे सहाय्य करते आणि दोन्ही देशांमध्ये सीमापार गुन्ह्याविरुद्धच्या लढाईत समर्थन देते.

1990–1992 च्या ट्रांसनिस्ट्रिया युद्धानंतर, मोल्दोव्हा ने ट्रांसनिस्ट्रिया प्रांतातील संघर्षाचे शांतिपूर्ण समाधान साधण्यासाठी रोमेनिया, युक्रेन आणि रशियासोबत काम केले. यासाठी त्यांनी आंतरराष्ट्रीय मध्यस्थतेची मागणी केली आणि OSCE आणि UN च्या तथ्य तपासणी आणि निरीक्षक मिशनसह सहकार्य केले. मोल्दोव्हाचे परराष्ट्र मंत्री, आंद्रेई स्ट्रातान, वारंवार सागितले की ब्रेकअवे क्षेत्रात तैनात असलेल्या रशियन सैन्यांनी मोल्दोव्हाच्या सरकाराच्या इच्छेविरुद्ध तिथे रहाणे सुरू ठेवले आहे आणि त्यांनी "पूर्णपणे आणि निर्बंधमुक्त" निघण्याची मागणी केली. 2012 मध्ये, एक सुरक्षा क्षेत्रातील अपघातामुळे एक नागरिक ठार झाला, ज्यामुळे रशियासोबत तणाव निर्माण झाला.

2021 च्या बाटुमी आंतरराष्ट्रीय परिषदेत जॉर्जियाच्या अध्यक्ष सालेम झोराबिचविली, मोल्दोव्हाच्या अध्यक्ष माया सांडू, युक्रेनच्या अध्यक्ष वोलोडिमिर झेलेंस्की आणि युरोपियन कौन्सिलचे अध्यक्ष चार्ल्स मिशेल. 2014 मध्ये, EU ने तिन्ही राज्यांशी सहयोगी करार केला.

सप्टेंबर 2010 मध्ये, युरोपियन संसदेमध्ये मोल्दोव्हाला €90 मिलियनची अनुदान मंजूर करण्यात आली. हा निधी US$570 मिलियनच्या आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी कर्जाची भरपाई करण्यासाठी होता, ज्यामध्ये विश्व बँक आणि इतर द्विपक्षीय समर्थन मोल्दोव्हाला आधीच दिले गेले होते. एप्रिल 2010 मध्ये, रोमेनियाने मोल्दोव्हाला €100 मिलियनची विकास मदत आयोजित केली, तर मोल्दोव्हाच्या विद्यार्थ्यांसाठी शिष्यवृत्त्यांची संख्या 5,000 वर दुगुणी झाली. फेब्रुवारी 2010 मध्ये केलेल्या कर्ज करारानुसार, पोलंडने मोल्दोव्हाच्या युरोपियन एकत्रीकरणाच्या प्रयत्नांसाठी US$15 मिलियनची मदत दिली. मार्च 2012 मध्ये झालेल्या रोमेनिया आणि मोल्दोव्हा सरकारांच्या पहिल्या सामूहिक बैठकीत विविध क्षेत्रांमध्ये अनेक द्विपक्षीय करार करण्यात आले. "युरोपियन धोरण गेल्या काही वर्षांचा मोल्दोव्हाचा धोरण आहे आणि हा धोरण पुढे चालू राहावा लागतो," असे निकोलाई टिमोफ्टीने 2012 मध्ये त्याच्या निवडीपूर्वी विधायकोंना सांगितले.

29 नोव्हेंबर 2013 रोजी, विल्नियस येथे झालेल्या शिखर सम्मेलनात, मोल्दोवाने माजी सूडान देशांसाठी युरोपीय संघाच्या 'पूर्व भागीदारी'चा भाग म्हणून युरोपीय संघासोबत एक संघटन करारावर स्वाक्षरी केली. माजी रोमानियन अध्यक्ष त्रियान बासेस्कुने सांगितले की रोमनियाने मोल्दोव्हाला युरोपीय संघात लवकरात लवकर सामील होण्यासाठी सर्व प्रयत्न करणार. तसंच, त्रियान बासेस्कुने घोषणा केली की मोल्दोवा आणि रोमानियाची एकता हा रोमानियासाठी पुढील राष्ट्रीय प्रकल्प आहे, कारण 75% पेक्षा अधिक लोकसंख्या रोमानियन बोलतात.

रूस

मुख्य लेख: मोल्दोवा-रूस संबंध

रशियाच्या FSB च्या क्रॉस-बॉर्डर सहकार्यासाठीच्या विभागाने 2021 मध्ये लिहिलेल्या "मोल्दोवामध्ये रशियFederation च्या रणनीतिक उद्दिष्टे" या शीर्षकाच्या दस्तऐवजात मोल्दोवाला अस्थिर करण्यासाठी 10 वर्षांचा योजना दिला आहे, ज्यामध्ये ऊर्जा ब्लैकमेल, आणि मोल्दोवामध्ये रशियाला आणि ऑर्थोडॉक्स चर्चला अनुकूल असलेल्या राजकारणी/エलीट स्रोतांचा वापर केला जातो. रूस कोणताही असा योजना नाकारतो.

धार्मिक नेत्यांनी परकीय धोरणाच्या आकारातील भूमिका निभावली आहे. सोव्हिएट संघाच्या यांच्या पतनानंतर, रशियन सरकारने अनेकदा रशियन ऑर्थोडॉक्स चर्चशी असलेल्या संबंधांचा वापर करून मोलेदावाच्या सारख्या माजी सोव्हिएट राज्यांच्या पश्चिमेस एकत्रित होण्यास अडथळा आणला आहे.

फेब्रुवारी 2023 मध्ये, रशियाने मोल्दोवाच्या सार्वभौमत्वाच्या आधारावर 2012 चा एक आदेश रद्द केला. मे 2023 मध्ये, मोल्दोवा सरकारने अचानाक स्वतंत्र राज्यांच्या साम्राज्याच्या कार्यात आपली सहभागिता स्थगित करण्याची घोषणा केली आणि अखेर संपूर्णपणे या संघटनेपासून बाहेर पडण्याची योजना तयार केली. जुलै 2023 मध्ये, मोल्दोवाने CIS आंतरसंसदीय सभेत सदस्यत्व हटविणारे विधेयक पास केले.

25 जुलै 2023 रोजी, मोल्दोव्हियाच्या सरकारने चिशिनाऊमध्ये त्यांच्या दूतावासाच्या छतावर संभाव्य जासूसी उपकरणांबद्दलच्या माध्यमातील अहवालानंतर रशियन Ambassdor ओलेग वास्नेत्सोव्ह यांना मोल्दोव्हा मध्ये बोलावले. 26 जुलै 2023 रोजी, मोल्दोव्हियाच्या सरकारने "शत्रुतापूर्ण क्रिया" म्हणून 45 रशियन कूटनीतिक आणि दूतावासाच्या कर्मचाऱ्यांना हद्दपार केले, ज्यांचा उद्देश मोल्दोव्हा प्रजासत्ताकात अस्थिरता आणणे होता, असे परराष्ट्र मंत्र्याने निकू पोपेस्कू यांनी सांगितले. 30 जुलै रोजी, रशियन दूतावासाने "तांत्रिक कारणांमुळे" कन्सुलर नियुक्त्या स्थगित करण्याची घोषणा केली.

मोल्दोव्हिया सुरक्षा आणि गुप्तचर सेवा (SIS) नेही मॉस्कोमधील अधिकाऱ्यांना औपचारिक सूचना पाठविल्यानंतर रशियाच्या FSB सह सर्व भागीदारी करार समाप्त केले.

युरोपियन युनियन प्रवेश

मुख्य लेख: मोल्दोव्हा युरोपीय युनियनमध्ये प्रवेश

जून 2022 मध्ये, मोल्दोव्हा युरोपियन युनियन सदस्यत्वासाठी एक मान्यताप्राप्त उमेदवार बनला आहे.

मोल्दोव्हा ने EU प्रवेशासाठी 2030 हा लक्ष्य वर्ष म्हणून ठरवला आहे.

मोल्दोव्हाने 27 जून 2014 रोजी ब्रुसेल्स येथे युरोपियन युनियनसँग एसोसिएशन करारावर सह्या केल्या. या कराराची रचना नोव्हेंबर 2013 मध्ये विल्नियसमध्ये झाल्यानंतर ही सह्या करण्यात आल्या.

मोल्दोव्हा ने 3 मार्च 2022 रोजी EU मध्ये सामील होण्यासाठी सदस्यत्व अर्जावर सह्या केल्या. 23 जुन 2022 रोजी, मोल्दोव्हाला EU ने अधिकृतपणे उमेदवार दर्जा दिला. युनाइटेड नेशन्स डेव्हलपमेंट प्रोग्राम मोल्दोव्हाला 2030 पर्यंत पूर्ण प्रवेशासाठी आवश्यक सुधारणा लागू करण्यासही मदत प्रदान करीत आहे. युरोपियन युनियनच्या परराष्ट्र事务 आणि सुरक्षेसाठी उच्च प्रतिनिधी जोसेप बोर्रेल यांनी पुष्टी केली आहे की प्रवेशाची वाटचाल ट्रान्सनिस्त्रिया संघर्षाच्या निराकरणावर अवलंबून नाही.

27 जून रोजी, मॉल्डोव्हा ने युरोपियन फ्री ट्रेड असोसिएशनसह व्यापक मुक्त व्यापार करारावर स्वाक्षरी केली. 28 जून 2023 रोजी, युरोपियन युनियनने मॉल्डोव्हा साठी 1.6 अब्ज युरो समर्थन आणि गुंतवणूक कार्यक्रमाची घोषणा केली, तसेच मॉल्डोव्हा मध्ये युरोपीय आणि मॉल्डोव्हियन टेलिकॉम ऑपरेटरद्वारे मोबाइल डेटा आणि व्हॉइस रोइंग शुल्कात कपात करण्याची पुष्टी केली, तसेच मॉल्डोव्हा EU च्या सामूहिक गॅस खरेदी प्लॅटफॉर्ममध्ये सामील झाली.

औपचारिक प्रवेश चर्चांना 13 डिसेंबर 2023 रोजी सुरुवात झाली. EU मध्ये सामील होण्याबाबत एक जनमतसंकल्प 2024 च्या हिवाळ्यात ठेवला आहे, ट्रान्सनिस्ट्रिया मध्ये मतदान केंद्रे नाहीत, तथापि तेथील रहिवाशांना मतदान करण्यासाठी इतर मॉल्डोव्हा भागात जाण्यास मोकळीक असेल, जर त्यांना हवे असेल.

EU मध्ये सामील होण्यासाठी मॉल्डोव्हा च्या जनमतसंकल्पात, 50.17% लोकांनी "होय" म्हणून मतदान केले, यावर मायआ संडूने "अतुलनीय" बाह्य हस्तक्षेपाचा आरोप केला. संडूने समांतर राष्ट्रपती निवडणुकीत 42% मतं मिळवली, तर तिचा प्रतिस्पर्धी, अलेक्सांडर स्टॉयनोग्लोने 26% मतं मिळवली, ज्यामुळे 3 नोव्हेंबर 2024 रोजी दौरा लागला. जनमतसंकल्प मॉल्डोव्हा च्या EU एकत्रीकरणासाठीच्या वचनबद्धतेचा एक परीक्षण म्हणून पाहिला गेला, गुन्हेगारी गटांनी मतदान हेरफेर केल्याच्या आरोपांच्या पार्श्वभूमीत.

युरोपियन युनियनने 24 एप्रिल 2023 रोजी आपल्या सामान्य सुरक्षा आणि संरक्षण धोरणाद्वारे मोल्डोव्हामध्ये भागीदारी मिशन तयार केली. 2022 युक्रेनच्या रशियन हल्ल्यामुळे देशाला सामोरे जाणा hames ्या संकरित धमक्यांचा सामना करण्यासाठी मोल्दोव्हाच्या सरकारला पाठिंबा देण्याचा प्रयत्न केला. []]]

२ March मार्च २०२23 रोजी दिलेल्या निवेदनात असे म्हटले आहे की या मोहिमेचे उद्दीष्ट "संकट व्यवस्थापनाच्या क्षेत्रात मोल्दोव्हाच्या सुरक्षा क्षेत्राची लवचिकता वाढविणे तसेच सायबरसुरिटीसह संकरीत धोक्यांविषयी लवचिकता वाढविणे आणि परकीय माहिती हाताळणी आणि हस्तक्षेपाचा प्रतिकार करणे" आहे. [] ०] मिशनचा प्रारंभिक आदेश दोन वर्षांपासून असेल आणि तो 40 पर्यंत पोलिस आणि सीमाशुल्क अधिकारी आणि न्यायालयीन अधिकारी बनविला जाईल. [] १] [] २] [] 73] एस्टोनिया, लॅटव्हिया, लिथुआनिया, जर्मनी, पोलंड, स्वीडन, झेक प्रजासत्ताक, पोर्तुगाल, रोमानिया आणि डेन्मार्क यांनी या सर्वांनी या मोहिमेस पाठिंबा दर्शविला आहे. [] २]

2 फेब्रुवारी 2023 रोजी मोल्डोव्हाने तुरूंगातील अटींसह फुटीरतावादासाठी फौजदारी दंड सादर करणारा कायदा मंजूर केला. अलगाव आणि भडकावण्याबद्दल, मोल्दोव्हाविरूद्ध कट रचणे आणि देशाच्या सार्वभौमत्व, स्वातंत्र्य आणि अखंडतेला हानी पोहोचविणारी माहिती गोळा करणे आणि चोरी करणे या गोष्टींचा कायदा चालू आहे. [] 74]

सैन्य

मुख्य लेख: मोल्डोव्हाचे सैन्य

जर्मनीच्या होहेनफेल्समधील संयुक्त बहुराष्ट्रीय तयारी केंद्रातील मोल्डोव्हन सैन्याचा एक सैनिक

मोल्डोव्हन सशस्त्र सैन्यात ग्राउंड फोर्स आणि एअर फोर्स असतात. मोल्दोव्हा केवळ ,, 500०० सैनिकांची स्थायी सैन्य सांभाळते आणि जीडीपीच्या ०. percent टक्के लोकांच्या संरक्षणावर फक्त ०. percent टक्के खर्च करते. [] 75]

मोल्डोव्हाने पूर्वीच्या सोव्हिएत युनियनच्या सर्व संबंधित शस्त्र नियंत्रण जबाबदा .्या स्वीकारल्या. October० ऑक्टोबर १ 1992 1992 २ रोजी मोल्डोव्हाने युरोपमधील पारंपारिक सशस्त्र दलावरील करारास मान्यता दिली, जी पारंपारिक लष्करी उपकरणांच्या मुख्य श्रेणींवर व्यापक मर्यादा स्थापित करते आणि त्या मर्यादेपेक्षा जास्त शस्त्रे नष्ट करण्याची तरतूद करते. ऑक्टोबर १ 199 199 in मध्ये वॉशिंग्टन, डी.सी. मध्ये अणु-प्रसारित कराराच्या तरतुदींवर देशाने अणु, जैविक, रासायनिक किंवा रेडिओलॉजिकल शस्त्रे नाहीत. मोल्डोव्हा 16 मार्च 1994 रोजी उत्तर अटलांटिक करार संघटनेच्या भागीदारीसाठी भागीदारीत सामील झाला.

मोल्डोवा यूएन फायरआर्म्स प्रोटोकॉल, स्थिरता पीएसीटी प्रादेशिक अंमलबजावणी योजना, यूएन प्रोग्राम ऑफ Action क्शन (पीओए) आणि पारंपारिक दारूगोळाच्या साठावरील ओएससीई दस्तऐवज यासारख्या अनेक आंतरराष्ट्रीय आणि प्रादेशिक नियंत्रणासाठी वचनबद्ध आहे. [] 76] १ 199 199 १ मध्ये स्वातंत्र्य घोषित केल्यापासून मोल्डोव्हाने लाइबेरिया, कोटे डीव्होर, सुदान आणि जॉर्जियामधील यूएन पीसकीपिंग मिशनमध्ये भाग घेतला आहे. [] 77] [] 78] १२ नोव्हेंबर २०१ On रोजी अमेरिकेने मोल्डोव्हन सशस्त्र सेना 39 हमवीस आणि १० ट्रेलर यांना देणगी दिली, ज्याचे मूल्य मोल्डोव्हन नॅशनल आर्मीच्या २२ व्या शांतता -बटालियनला "मोल्डोव्हन शांतता संवर्धनाची क्षमता वाढवते" []]]

मोल्डोव्हाने २०१ 2015 मध्ये प्रादेशिक सुरक्षा बळकट करण्यासाठी रोमानियाबरोबर लष्करी करारावर स्वाक्षरी केली. हा करार मोल्डोव्हाच्या सैन्य सुधारण्याच्या आणि त्याच्या शेजाऱ्यांना सहकार्य करण्याच्या धोरणाचा एक भाग आहे. [] ०]

२०२२ पासून, सैन्याने आधुनिकीकरणाची प्रक्रिया सुरू केली आहे आणि संरक्षण क्षेत्राच्या आधुनिकीकरणाला आणि युरोपियन शांतता सुविधेद्वारे सुरक्षा बळकटीकरणासाठी million 87 दशलक्षाहून अधिक पाठिंबा दर्शविला गेला आहे. [] 75] [] १] ऑक्टोबर २०२२ मध्ये संरक्षणमंत्री अनातोली नोसाटी यांनी असा दावा केला की देशातील percent ० टक्के लष्करी उपकरणे कालबाह्य आहेत आणि सोव्हिएत मूळची आहेत, जी १ 60 and० आणि १ 1980 s० च्या दशकातील आहे. [] २] एप्रिल २०२23 मध्ये संरक्षण मंत्रालयाच्या संरक्षण धोरणाचे राज्य सचिव व राष्ट्रीय सैन्य सुधारणेचे सचिव वलेरियू मिजा यांनी असा दावा केला की मोल्दोवाला त्याच्या सशस्त्र दलाचे आधुनिकीकरण करण्यासाठी २55 दशलक्ष डॉलर्सची आवश्यकता आहे, विशेषतः

मानवाधिकार

मुख्य लेख: मोल्दोव्हा मधील मानवी हक्क

फ्रीडम हाऊसने मोल्डोवाला २०२23 मध्ये/२/१०० च्या गुणांसह एक "अंशतः मुक्त" देश म्हणून स्थान दिले. त्यांनी त्यांच्या शोधांचा सारांश खालीलप्रमाणे केला: "मोल्दोव्हाचे स्पर्धात्मक निवडणूक वातावरण आहे, आणि विधानसभा, भाषण आणि धर्माचे स्वातंत्र्य मुख्यतः लोकांच्या हितसंबंधांचे आणि सामर्थ्यशाली लोकांच्या हितसंबंधांचे आणि शक्तिशाली लोकांच्या हितसंबंधांचे संबंध आहेत. गव्हर्नन्स. सीमा नसलेल्या पत्रकारांनी मोल्डोव्हाच्या प्रेस स्वातंत्र्य निर्देशांकात २०२० ते th० व्या क्रमांकावर २०२२ मध्ये सुधारित केले, “मोल्डोव्हाचे माध्यम वैविध्यपूर्ण आहेत पण अत्यंत ध्रुवीकरण आहेत, ज्यास देशाप्रमाणेच, ज्याला राजकीय अस्थिरता आणि ओलिगार्चद्वारे अत्यधिक प्रभाव आहे." []]] [] ०]

अ‍ॅम्नेस्टी इंटरनॅशनलच्या २०२२/२ report च्या अहवालानुसार, "अत्याचार आणि अटकेत असलेल्या इतर अत्याचाराची उदाहरणे कमी करण्यात कोणतीही दृश्यमान प्रगती झाली नाही. कायद्याच्या अंमलबजावणी एजन्सींनी पूर्वीच्या मानवी हक्कांच्या उल्लंघनासाठी दोषी ठरवले. सार्वजनिक विधानसभेच्या नवीन" तात्पुरत्या "निर्बंधांचे लक्ष वेधले गेले, काही प्रमाणात विवेकबुद्धीचे प्रमाण बदलले गेले नाही, जे काही प्रमाणात बदल घडवून आणले गेले होते, काही प्रमाणात विवेकबुद्धीचे प्रमाण होते, काही प्रमाणात विवेकबुद्धीचे प्रमाण होते. धार्मिक आणि वांशिक अल्पसंख्यांक शरणार्थी, शांततापूर्ण असंतोषासाठी खटला चालवणे आणि तुरुंगवास सुरूच राहिला.

२०२२ मध्ये जाहीर झालेल्या युनायटेड स्टेट्स विभागाच्या मानवाधिकारांच्या अहवालानुसार, "अधिका by ्यांनी केलेल्या मानवी हक्कांचे उल्लंघन आणि भ्रष्टाचाराच्या अहवालांचा अधिका authorities ्यांनी तपास केला, ही प्रक्रिया मंद व बळजबरीने होती. वर्षभरात अधिका dust ्यांनी माजी संसदेचे माजी अध्यक्ष इगोर डोडोनचे माजी संसदेचे माजी संसदेचे माजी संसदेचे माजी अध्यक्ष आणि माजी उच्च स्तरीय अधिकारी यांना ताब्यात घेतले. या प्रकरणांपैकी कोणत्याही प्रकरणात कोर्टाने वर्षाच्या अखेरीस दोषी ठरवले.

ऑक्टोबर २०२२ मध्ये युरोपियन युनियनशी झालेल्या बैठकीत युरोपियन युनियनच्या प्रतिनिधींनी "महिलांवरील हिंसाचार रोखणे आणि त्यांचा प्रतिकार करणे या विषयावर इस्तंबूल अधिवेशनाचे मंजुरी, द्वेषाच्या गुन्ह्यांवरील कायदे स्वीकारणे आणि मतदारसंघाच्या संहितेत सुधारणा करण्यासाठी चालू असलेल्या कामकाजाची अंमलबजावणी करणे आणि चालू असलेल्या कार्यपद्धतीच्या अंमलबजावणीसाठी सकारात्मक घडामोडींचे समर्थन करणे यासारख्या सकारात्मक घडामोडींचे स्वागत केले. कायदे. "[]]] लोकशाही संस्था आणि मानवाधिकारांच्या कार्यालयाने 'द्वेषाच्या गुन्ह्यांवरील २०१ 2016 च्या शिफारशी" मोल्डोव्हन संसदेने स्वीकारलेल्या फौजदारी संहितेच्या दुरुस्तीमध्ये मोठ्या प्रमाणात प्रतिबिंबित केल्या आणि June जून २०२ रोजी प्रकाशित केले, परंतु मोल्डोव्हन कायदा अंमलबजावणी अधिका officers ्यांनी बढाईच्या सेवेसाठी अनेकदा द्वेषपूर्ण सेवेची नोंद केली आहे, "या व्यतिरिक्त ते सुधारित केले गेले आहेत. गुन्हेगारी पीडित ". []]] 2021 मध्ये, 8 द्वेषयुक्त गुन्हे नोंदवले गेले, त्यापैकी 7 यशस्वी दोषी ठरले, एक खटला चालविण्यास परंतु दोषी ठरला नाही.

प्रशासकीय विभाग

मुख्य लेखः मोल्दोव्हाचे प्रशासकीय विभाग, मोल्दोव्हामधील शहरांची यादी, मोल्दोव्हामधील परिसरांची यादी आणि मोल्दोव्हाची कम्युनिटी

मोल्डोव्हा हे 32 जिल्ह्यांमध्ये (रायओने, एकल रियॉन), तीन नगरपालिका आणि दोन स्वायत्त प्रदेश (गागौझिया आणि डनीस्टरच्या डाव्या बाजूला) मध्ये विभागले गेले आहे. []]] केंद्र सरकार त्या प्रदेशावर नियंत्रण ठेवत नाही म्हणून ट्रान्सनिस्ट्रियाची अंतिम स्थिती विवादित आहे. दोन स्वायत्त प्रदेशांच्या प्रशासकीय जागांवर कॉमराट आणि तिरासपोलसह 10 इतर शहरांमध्येही नगरपालिकेचा दर्जा आहे.

मोल्दोव्हामध्ये 66 शहरे (शहरे) आहेत, ज्यात 13 नगरपालिकेच्या स्थितीसह आणि 916 कम्युनिटी आहेत. आणखी 700 गावे स्वतंत्र प्रशासनासाठी खूपच लहान आहेत आणि प्रशासकीयदृष्ट्या कोणत्याही शहरांचा (त्यापैकी 41) किंवा कम्युन्स (659) चा भाग आहेत. हे मोल्दोव्हा मधील एकूण 1,682 परिसर आहे, त्यापैकी दोन निर्जन आहेत. []]]

मोल्डोव्हामधील सर्वात मोठे शहर म्हणजे अंदाजे लोकसंख्या असलेले चिनिनू. 695,400 लोक. दुसरे सर्वात मोठे शहर टिरास्पोल आहे 129,500, ट्रान्सनिस्ट्रियाच्या अपरिचित ब्रेकवे प्रदेशाचा एक भाग, त्यानंतर बाली (146,900) आणि बेंडर (91,000).

कायदा अंमलबजावणी आणि आपत्कालीन सेवा

हे देखील पहा: मोल्दोव्हा मधील क्राइम आणि मोल्डोव्हा मधील हेल्थकेअर

मोल्डोव्हन पोलिस दलाने (सामान्य पोलिस निरीक्षक) अंतर्गत कामकाज मंत्रालयाला (एमएआय) अहवाल दिला आहे आणि अंतर्गत सुरक्षा, सार्वजनिक सुव्यवस्था, रहदारी आणि गुन्हेगारी तपासासाठी जबाबदार ही प्राथमिक कायदा अंमलबजावणी संस्था आहे. सीमा व्यवस्थापन, आपत्कालीन परिस्थिती, स्थलांतर आणि आश्रयासाठी जबाबदार असलेल्या अनेक एजन्सी मंत्रालयातही अहवाल देतात. नागरी अधिका authorities ्यांनी सुरक्षा दलांवर प्रभावी नियंत्रण ठेवले. []]] मोल्डोव्हन पोलिस राज्य व नगरपालिका संघटनांमध्ये विभागले गेले आहेत. स्थानिक प्रशासकीय स्तरावर नगरपालिका पोलिस कार्यरत असताना राज्य पोलिस मोल्डोव्हामध्ये कायद्याची अंमलबजावणी करतात. राष्ट्रीय आणि नगरपालिका पोलिस दल कायद्याची अंमलबजावणी करण्याच्या उद्देशाने अनेकदा जवळून सहयोग करतात. स्पेशल फोर्सेस ब्रिगेड "फुलगर" ही एक विशेष लढाऊ-तयार पोलिस दल आहे. ते सामान्य पोलिस निरीक्षकांच्या अधीन आहेत आणि म्हणूनच कठोर नागरी नियंत्रणाखाली आहेत. []]]

पोलिस विभागातील चिसिनाऊ नगरपालिका आणि गुन्हेगारी अन्वेषण महासंचालक यांच्यासह अनेक विशेष पोलिस संस्था देखील आहेत. मोल्डोव्हन बॉर्डर पोलिस सीमा सुरक्षेसाठी जबाबदार आहेत. २०१२ पर्यंत ही लष्करी शाखा होती जेव्हा ती अंतर्गत कामकाज मंत्रालयाच्या नियंत्रणाखाली होती. जगभरातील बळाच्या पोलिसांच्या कायद्यानुसार, "मोल्दोवा कायद्याच्या अंमलबजावणी अधिका by ्यांद्वारे बंदुकीच्या वापरास आंतरराष्ट्रीय कायद्यानुसार आवश्यक आहे. पोलिसांचा वापर केवळ मृत्यू किंवा गंभीर दुखापतीच्या धमकीचा सामना करणे आवश्यक आहे किंवा जीवनाला गंभीर धमकी देणे आवश्यक आहे." []]]

सुरक्षा आणि बुद्धिमत्ता सेवा (एसआयएस) ही एक मोल्डोव्हन राज्य संस्था आहे जी सर्व योग्य बुद्धिमत्ता आणि प्रति-बुद्धिमत्ता उपाययोजनांचा उपयोग करून राष्ट्रीय सुरक्षा सुनिश्चित करण्यासाठी विशेष आहे, जसे की: कायद्यानुसार अंतर्गत किंवा बाह्य धमकीची माहिती ओळखण्यासाठी आवश्यक असलेल्या माहितीची ओळख पटविणे, तपासणी करणे आणि त्यांचे भांडवल करणे, परमात्मा, सार्वभौमता, एकसंध, एकतर्फी, एकतर्फी, एकतर्फी नागरिक मोल्दोव्हा प्रजासत्ताकाचे राज्य, मोल्दोवा आणि परदेशात दोन्ही क्षेत्रावरील राष्ट्रीय अर्थव्यवस्थेच्या अत्यंत महत्वाच्या शाखांचे स्थिर कार्य.

मोल्डोव्हामधील आपत्कालीन सेवांमध्ये आपत्कालीन वैद्यकीय सेवा, शोध आणि बचाव युनिट्स आणि राज्य अग्निशमन सेवा यांचा समावेश आहे. राजधानी चियिनू येथे दोन रुग्णालये आहेत, प्राथमिक मेडपार्क आंतरराष्ट्रीय रुग्णालय आणि बेल, ब्रिसेनी, काहुल आणि कोलराई मधील सामान्य रुग्णालये. [] 99] [१००] [१००] अनिवार्य आरोग्य विमा योजनेच्या माध्यमातून मोल्दोव्हाची सार्वत्रिक आरोग्य सेवा आहे. २००२ मध्ये स्थापन केलेली कासा मारिओरी ही चियिनूमधील घरगुती हिंसाचाराचा आश्रयस्थान आहे जी मूळ मोल्डोव्हन, परदेशातून कायमची वस्ती करण्यासाठी येणारा किंवा आलेला आणि निर्वासित महिलांसाठी निवारा, आरोग्यसेवा, कायदेशीर सल्ला आणि मनोवैज्ञानिक समर्थन प्रदान करते. [१०१]

भूगोल

मुख्य लेख: मोल्दोव्हाचा भूगोल

निस्ट्रू नदी (डीएनएस्टर) सह मोल्दोव्हा मधील देखावा

मोल्डोव्हा हा पूर्व युरोपमध्ये स्थित लँडलॉक केलेला देश आहे, काळ्या समुद्राच्या खो in ्यात बाल्कनच्या ईशान्य कोप on ्यावर, अक्षांश 45 ° आणि 49 ° एन दरम्यान आणि मुख्यतः मेरिडियन 26 ° आणि 30 ° ई दरम्यान (एक लहान क्षेत्र 30 ° पूर्वेकडे आहे). हा देश कार्पाथियन पर्वतांच्या पूर्वेस आहे आणि रोमानियाच्या पश्चिमेस आणि युक्रेनने उत्तर, पूर्वेकडील आणि दक्षिणेस युक्रेन आहे. राष्ट्रीय सीमांची एकूण लांबी 1,389 किमी आहे, ज्यात युक्रेनसह 939 किमी आणि रोमानियासह 450 किमी आहे. पश्चिमेकडील रोमानियापासून प्रूट नदीने आणि पूर्वेस युक्रेनपासून डनीस्टर नदीने हा देश विभक्त झाला आहे. एकूण जमीन क्षेत्र 33,843.5 किमी 2 (13,067.0 चौरस मैल) आहे, त्यापैकी 960 किमी 2 (370 चौरस मैल) पाणी आहे. देशातील सर्वात मोठा भाग (सुमारे 88% क्षेत्र) बेसरबिया प्रदेशात आहे, तर पूर्वेकडील एक अरुंद पट्टी डीएनएस्टरच्या पूर्वेकडील ट्रान्सनिस्ट्रियाच्या अपरिचित ब्रेकवे स्टेटमध्ये आहे.

खेळ

ऑलिंपिक खेळात मोल्दोव्हा