संयुक्त राष्ट्रे

संयुक्त राष्ट्रसंघ किंवा संयुक्त राष्ट्रे (संरा) (अरबी: الأمم المتحدة ; इंग्रजी: United Nations ; फ्रेंच: Organisation des Nations Unies ; चिनी: 联合国 ; स्पॅनिश: Organización de las Naciones Unidas ; रशियन: Организация Объединённых Наций) ही आंतरराष्ट्रीय विधी, आंतरराष्ट्रीय सुरक्षा, आर्थिक विकास, सामाजिक प्रगती, मानवाधिकार या बाबींमध्ये सहकार्य सुलभ करणे आणि विश्व शांती प्राप्त करणे अशी घोषित उद्दिष्टे असलेली एक आंतरराष्ट्रीय संस्था आहे. 'संरा' ची स्थापना दुसऱ्या महायुद्धानंतर राष्ट्रसंघाच्या जागी देशा-देशांमधील युद्धे थांबविण्यासाठी आणि संवादासाठी अधिष्ठान पुरविण्याच्या उद्देशाने झाली होती. ही संस्था स्थापन करण्यासाठी भारताने पुढाकार घेतला होता, पण भारताचे या संस्थेच्या कामापासून नेहमी अलिप्त राहण्याचे धोरण राहिले आहे. आपले कार्यक्रम रावबिण्यासाठी संयुक्त राष्ट्र संघटनेच्या अनेक दुय्यम संस्था आहेत.

संयुक्त राष्ट्र संघटना الأمم المتحدة United Nations Organisation des Nations Unies 联合国 Organización de las Naciones Unidas Организация Объединённых Наций
संयुक्त राष्ट्र संघटनेचा ध्वज
संयुक्त राष्ट्रे सदस्य देश
स्थापना	जून २६, इ.स. १९४५
मुख्यालय	न्यूयॉर्क शहर,  अमेरिका
सदस्यता	१९३ सदस्य देश (संपूर्ण यादी)
अधिकृत भाषा	अरबी, चिनी, इंग्रजी, फ्रेंच, रशियन, स्पॅनिश
सरचिटणीस	बान की-मून
अध्यक्ष	जोसेफ डाईज
वेबसाईट	www.un.org

जगातील बहुतांश सर्व सार्वभौम राज्यांचा समावेश असणारी १९३ राष्ट्रे सांप्रत तिची सदस्य आहेत. जगभरात असलेल्या कार्यालयांमधून वर्षभरात होणाऱ्या नियमित बैठकांमधून ’संरा’ आणि तिच्या खास संस्था सारलक्षी आणि प्रशासकीय बाबींवर निर्णय घेतात. संस्थेची सहा मुख्य उपांगे आहेत : आमसभा (मुख्य चर्चाकारी सभा); सुरक्षा परिषद (शांती आणि सुरक्षेसाठीचे विवक्षित ठराव करणारी); आर्थिक व सामाजिक परिषद (आंतरराष्ट्रीय आर्थिक आणि सामाजिक सहकार्य व विकासास चालना देण्यात सहकार्यासाठी); सचिवालय (’संरा’ला आवश्यक अभ्यासकार्ये, माहिती आणि सुविधा देण्यासाठी); आंतरराष्ट्रीय न्यायालय (प्रमुख न्यायिक अंग) आणि ’संरा’ विश्वस्त संस्था (सध्या अक्रिय). ’संरा’ व्यवस्थेतील इतर प्रमुख संस्थांमध्ये विश्व स्वास्थ्य संघटना, विश्व अन्न कार्यक्रम आणि युनिसेफ यांचा समावेश *होतो. महासचिव ही ’संरा’ची सर्वात ठळक व्यक्ती असते आणि २००७ मध्ये हे पद दक्षिण कोरियाचे बान की-मून यांनी मिळविले. सदस्य राष्ट्रांकडून मिळणाऱ्या निर्धारित आणि ऐच्छिक देणग्यांमधून संस्थेला वित्तपुरवठा होतो आणि अरेबिक, चिनी, इंग्लिश, फ्रेंच, रशियन आणि स्पॅनिश या तिच्या सहा अधिकृत भाषा आहेत. ही विश्व संघटना आहे. सचिवालयातील मुख्य हा महासचिव आहेसयुक राज्यशांतता प्रशापित करतात

राष्ट्रसंघाची उद्दीष्टे

राष्ट्रसंघ कशासाठी स्थापन झाला, त्याचे हेतू व उद्दिष्टे काय आहेत हे राष्ट्रसंघाच्या घटनेत स्पष्ट केले आहे. त्यानुसार त्यांची प्रमुख उद्दिष्टे पुढीलप्रमाणे-

• जागतिक शांतता व सुरक्षितता प्रस्थापित करणे
• राष्ट्राराष्ट्रांत मैत्रीचे व सहकार्याचे संबंध प्रस्थापित करणे.
• आंतरराष्ट्रीय प्रश्न युद्धाच्या मार्गाने न सोडविता ते शांततेच्या मार्गाने सोडविणे.
• राष्ट्रसंघातील सर्व राष्ट्रे सार्वभौम व स्वतंत्र आहेत आणि त्यांनी सामुदायिक सुरक्षिततेसाठी राष्ट्रसंघाचे नियम पाळावेत.
• आंतरराष्ट्रीय कायद्याचे पालन करावे. ांतता प्रस्थापित करणे. श

विशेष संस्था

खालील १७ संयुक्त राष्ट्रांच्या विशेष समित्या आहेत.

क्र.	संक्षेप	ध्वज	समिती	मुख्यालय	स्थापना
१	FAO		खाद्य व कृषी संस्था	रोम	इ.स. १९४५
२	IAEA		आंतरराष्ट्रीय अणुऊर्जा संस्था	व्हियेना	इ.स. १९५७
३	ICAO		आंतरराष्ट्रीय नागरी उड्डाण संस्था	माँत्रियाल	इ.स. १९४७
४	IFAD		आंतरराष्ट्रीय कृषी विकास निधी	रोम	इ.स. १९७७
५	ILO		आंतरराष्ट्रीय मजूर संस्था	जिनिव्हा	इ.स. १९१९
६	IMO		आंतरराष्ट्रीय सागरी संस्था	लंडन	इ.स. १९४८
७	IMF		आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी	वॉशिंग्टन, डी.सी.	इ.स. १९४५
८	ITU		आंतरराष्ट्रीय दूरध्वनी संघ	जिनिव्हा	इ.स. १९४७
९	UNESCO		युनेस्को	पॅरिस	इ.स. १९४६
१०	UNIDO		संयुक्त राष्ट्रे औद्योगिक विकास संस्था	व्हियेना	इ.स. १९६७
११	UPU		जागतिक पोस्ट संघ	बर्न	इ.स. १९४७
१२	WB		विश्व बँक	वॉशिंग्टन, डी.सी.	१९४५
१३	WFP		विश्व खाद्य कार्यक्रम	रोम	इ.स. १९६३
१४	WHO		विश्व स्वास्थ्य संस्था	जिनिव्हा	१९४८
१५	WIPO		विश्व बौद्धिक संपदा संस्था	जिनिव्हा	इ.स. १९७४
१६	WMO		विश्व हवामान संस्था	जिनिव्हा	इ.स. १९५०
१७	UNWTO		विश्व पर्यटन संस्था	माद्रिद	इ.स. १९७४

संयुक्त राष्ट्रे खालील संस्थांमार्फत मानव विकासाचे कार्य बघतात:

• युनिसेफ
• यू.एन.एच.सी.आर.

हेही पहा

• जी ४ देश

बाह्य दुवे

• अधिकृत संकेतस्थळ (अधिकृत भाषांतील मजकूर)

विकिमीडिया कॉमन्सवर खालील विषयाशी संबंधित संचिका आहेत: संयुक्त राष्ट्रे