गुरु

गुरु ( IAST : गुरू; पाली : गरू ) हा विशिष्ट ज्ञान किंवा क्षेत्राचा "मार्गदर्शक, मार्गदर्शक, तज्ञ किंवा मास्टर" साठी संस्कृत शब्द आहे. गुरू हा शिष्यासाठी (किंवा संस्कृतमध्ये शिष्य, शब्दशः [ज्ञानाचा किंवा सत्याचा] शोधणारा) किंवा विद्यार्थ्यासाठी एक आदरणीय व्यक्तिमत्त्व असतो, ज्यामध्ये गुरू " समुपदेशक, जो मोल्ड मूल्यांना मदत करतो, शाब्दिक ज्ञानाइतकेच अनुभवात्मक ज्ञान सामायिक करतो, जीवनातील एक आदर्श, प्रेरणादायी स्त्रोत आणि जो विद्यार्थ्याच्या आध्यात्मिक उत्क्रांतीस मदत करतो." ते कोणत्याही भाषेत लिहिलेले असले तरी, ज्युडिथ सिमर-ब्राऊन म्हणतात की तांत्रिक आध्यात्मिक मजकूर अनेकदा अस्पष्ट संधिप्रकाश भाषेत संहिताबद्ध केला जातो जेणेकरून एखाद्या पात्र शिक्षकाच्या, गुरूच्या मौखिक स्पष्टीकरणाशिवाय ते कोणालाही समजू शकत नाही. गुरू हा एखाद्याचा आध्यात्मिक मार्गदर्शक देखील असतो, जो गुरूने आधीच ओळखलेल्या समान क्षमतांचा शोध घेण्यास मदत करतो.

गुरूची परंपरा जैन धर्मात देखील आढळते, ती आध्यात्मिक गुरूचा संदर्भ देते, ही भूमिका सामान्यत: जैन तपस्वी करतात. शीख धर्मात, 15 व्या शतकात स्थापन झाल्यापासून गुरु परंपरेने महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे, तिचे संस्थापक गुरु नानक आणि त्याचा धर्मग्रंथ गुरु ग्रंथ साहिब म्हणून ओळखला जातो. वज्रयान बौद्ध धर्मात गुरु संकल्पना फोफावलेली आहे, जिथे तांत्रिक गुरूला उपासनेसाठी एक आकृती मानले जाते आणि ज्यांच्या सूचनांचे कधीही उल्लंघन केले जाऊ नये.