येशू ख्रिस्त

येशू ख्रिस्त (इंग्रजी: Jesus Christ किंवा Jesus of Nazareth ; हिब्रू: יֵשׁוּעַ yēšūă किंवा Yeshua); (इ.स.पू ४ ते इसवी सन ३० अंदाजे) हा ख्रिस्ती धर्माच्या केंद्रस्थानी आहे. ख्रिस्‍ती धर्मग्रंथातील (बायबलमधील) नवा करार नामक उपग्रंथ येशूच्‍या जन्मासंबंधी, तसेच त्‍याचे जीवन, कार्य, शिकवण या विषयांशी संबंधित आहे. बायबल हा ग्रंथ ख्रिस्ती धर्माचा ग्रंथ आहे. त्‍याला मरियम पुत्र, नासरेथ गावाचा येशू, प्रभु येशू, ख्रिस्त, जीजस क्राइस्ट, यीशु किंवा ईसा मसीह असेही म्‍हटले जाते.

येशू
जन्म	इ.स. ४ बेथलेहेम
मृत्यू	इ.स. ३० जेरुसलेम
मृत्यूचे कारण	क्रूसावर चढवले
प्रसिद्ध कामे	मृतांना जीवंत करणे, रोग्यांना बरे करणे, आंधळ्यांना दृष्टी देणे, मानवजातीचा पापांसाठी मरणे आणि तिसऱ्या दिवशी पुन्हा जीवंत होणे आणि स्वर्गात जाणे
मूळ गाव	नाझारेथ
पदवी हुद्दा	परमेश्वराचा पुत्र (जगाचा तारणहार)
वडील	जोसेफ
आई	मारिया

पहिल्या शतकातील ज्यू धर्मोपदेशक आणि धार्मिक नेते होते. तो जगातील सर्वात मोठा धर्म असलेल्या ख्रिश्चन धर्माची मध्यवर्ती व्यक्ती आहे. बहुतेक ख्रिश्चनांचा असा विश्वास आहे की तो देव पुत्राचा अवतार आहे आणि हिब्रू बायबलमध्ये भाकीत केलेला मशीहा (ख्रिस्त) आहे.

नावाचा अर्थ

मत्‍तयरचित शुभवर्तमानाच्या पुस्‍तकातल्या पहिल्या अध्‍यायातले २१ वे पद येशू ख्रिस्ताच्या नावाबद्दल सांगते की,

तिला पुत्र होईल आणि तू त्‍याचे नाव येशू ठेव कारण तो आपल्‍या लोकांना त्‍यांच्‍या पापांपासून तारील. (मत्तयः१:२१)

येशू ख्रिस्ताला, 'इब्री(हिब्रू) भाषेत 'येशुआ' तर ग्रीक भाषेत 'येसूस' Ιησούς (Iēsoûs) असे म्हटले आहे येशू हे याच शब्‍दाचे मराठी रूपांतर आहे, या नावाचा अर्थ तारणारा असा होतो , येशू सर्व मानवजातीला पापांच्‍या बंधनातून सोडविण्‍याकरिता आला, असे पवित्र शास्त्र(=बायबल) सांगते. या येशूला तत्कालीन राजसत्तेने क्रूसावर चढवून ठार मारण्याचा प्रयत्‍न केला. येशूच्या केवळ नावाद्वारे पापातून मुक्ती मिळत आहे. (प्र‍ेषित(?). ४.१२)

ख्रिस्त हा शब्‍द ग्रीक भाषेतील ख्रिस्‍तोस (Χριστός, Christós अभिषिक्त एक ) या शब्‍दावरून आलेला असून त्‍याचा अर्थ अभिषिक्‍त असा होतो. यहूदी लोकांना(ज्यू धर्मीयांना) याव्‍हे (यहोवा) नावाच्या देवाकडून मानवाला पापांपासून तारण्यासाठी ख्रिस्ताचा जन्म होईल असे आश्वासन प्राप्‍त झाले होते, असे समजले जाते. तरीसुद्धा त्या येशूचा यहूदी लोकांनी स्‍वीकार केला नाही, देवाने येशूला अभिषेक करून विशेष कार्यासाठी निवडून, पृथ्वीवर पाठविण्‍यात आले होते, अशी ख्रिस्ती लोकांची श्रद्धा आहे.

जन्म

येशू ख्रिस्ताचा जन्म नक्की कोणत्या दिवशी किंवा कोणत्या महिन्यात झाला, हे इतिहासात कुठेच नमूद केलेले नाही. तरी नवीन करारातील लूककृत शुभवर्तमान ह्या पुस्तकात यहुदी कॅलेंडर प्रमाणे सहाव्या महिन्यात ( सध्याच्या कॅलेंडर प्रमाणे ऑगस्ट-सप्टेंबर) मरियेला देवदूताने तिच्या पोटी येशू जन्म घेणार असल्याचा देवाचा निरोप दिल्याची नोंद आहे. असे असले तरी, दर वर्षी २५ डिसेंबर हा ख्रिस्ताचा जन्मदिवस नाताळ म्हणून पाळला जातो.

येशू ख्रिस्ताचा जन्म नक्की कधी झाला ?

नाताळ हा ख्रिस्ती धर्मियांचा महत्त्वाचा सण असला तरी ख्रिस्तीधर्माच्या स्थापनेनंतर बरीच वर्ष हा सण साजरा करण्याची प्रथा पडली नव्हती. मानव मुक्तीसाठी ख्रिस्ताने स्वीकारलेला मृत्यू आणि त्याचे पुनरुत्थान या घटनांनापूर्वी अधिक प्राधान्य देण्यात येत होते. म्हणून त्या घटनांचे सण अधिक महत्त्वाचे गणले जात. ख्रिस्ताच्या पुनरुत्थानाचा म्हणजेच ईस्टरचा सण तर अगदी प्रारंभापासूनसाजरा केला जात होता. रविवार (या दिवशी ख्रिस्त पुनरुत्थित झाला) हा परमेश्वराचा दिवस म्हणून साप्ताहिक ईस्टर म्हणून साजरा केला जात असे.  मात्र नाताळ म्हणजे ख्रिस्तजन्माचा सण साजरा केला जात नव्हता. ख्रिस्ताच्या मृत्यूनंतर जवळजवळ १०० वर्षानी ख्रिस्तजन्माचा सण साजरा करण्याची कल्पना पुढे आली. तरी फारच थोड्या ठिकाणी हा सण साजरा होऊ लागला. चवथ्या शतकानंतरच साऱ्या ख्रिस्ती जगतात हा सण साजराकेला जाऊ लागला. आणि इसवी सन ५३४ मध्ये सार्वजनिक सुट्टीमध्ये त्याचा समावेश करण्यात आला.

चवथ्या शतकापर्यंत नाताळ वेगवेगळ्या दिवशी साजरा करण्यात येत असे. काही देशात तो नोव्हेबरमध्ये साजरा करण्यात येई. इतर देशात डिसेंबरमध्ये तर अन्यत्र जानेवारीत बहुतेक ६ तारखेला, तर कुठे एप्रिल महिन्यात हा सण साजरा करण्यात येई. याला कारण म्हणजे ख्रिस्ताचा जन्म नक्की कोणत्या दिवशी व कोणत्या तारखेला झाला याची माहिती कुणालाच नव्हती. त्याकाळी जन्मतारीख नोंदविण्याची प्रथा नव्हती. यहुदी लोकात तर जन्मदिवसाला अजिबात महत्त्व नव्हते. त्यामुळे जन्मदिवस लक्षात ठेवण्याचा, नोंदविण्याचा किंवासाजरा करण्याचा प्रश्नच नव्हता. पोप पहिले लायबेरीऊस यांनी इसवी सन ३५३ ते ३५४ यावर्षी जगातील सर्व ख्रिस्ती धर्मियांसाठी ख्रिस्ताचा जन्मदिवस साजरा करण्याची तारीख २५ डिसेंबर ही निश्चित केली.  

               २५ डिसेंबर या दिवशी रोमन लोक सूर्यदेवतेचा सण साजरा करीत. दक्षिणेकडे गेलेला सूर्य परत उत्तरेकडे फिरताना (उत्तरायण) थोडावेळ स्थिर झालेला वाटे तो दिवस हे लोक फारच महत्त्वाचा मानीत. सूर्यदेव आता पुन्हा प्रकाश घेऊन उत्तरेकडे परत येणार म्हणून सूर्यदेवाच्या उत्तरायणाचा (आपल्या भारतीय संस्कृतीत याला मकर संक्रात असे म्हणतात) सण या दिवशी साजरा करीत. ख्रिस्त हा जगाचा प्रकाश आहे (योहान 8:12) म्हणून ख्रिस्ती लोकांनी या दिवशी जगाचा प्रकाश जो ख्रिस्त त्याचा जन्मदिवस साजरा करायला सुरुवात केली. रोमन लोक या दिवशी आनंदउत्सव साजरा करीत. मुलांना भेटवस्तू देत, एकमेकांना शुभेच्छा भेटी देत. याच प्रथा ख्रिस्ती लोकांनी स्वीकारल्या.

               नाताळ हा शब्द “नातूस” म्हणजे जन्म या लॅटिन शब्दापासून बनला आहे. या दिवसाला “ख्रिसमस” असे इंग्रजीत म्हणतात. ख्रिसमस म्हणजे ख्रिस्तमहायज्ञ (Christ Mass). सहाव्या शतकात धर्मगुरूंना नाताळच्या दिवशी तीन ख्रिस्तमहायज्ञ (मिस्सा) अर्पण करण्याची परवानगी देण्यात आली होती. ख्रिस्ताच्या जन्मघटकेचे स्मरण करण्यासाठी पहिला मिस्सा मध्यरात्री अर्पण केला जाई. ख्रिस्ताचा जन्म मध्यरात्रीझाला असे मानतात. दूसरा मिस्सा पहाटे आणि तिसरा मिस्सा दिवसा अर्पण केला जाई. अशा प्रकारे नाताळच्या दिवशी तीन मिस्सा अर्पण करण्याच्या प्रथेचा उगम बेथलेहेम येथे झाला.  मध्यरात्रीचा मिस्सा बेथलेहेम येथे अर्पण केला जाई. हे एक छोटेसे गाव आहे. येथे ख्रिस्ताचा जन्म झाला. तेथून मग लोकांची मिरवणूक निघे. ती जेरूसलेम येथे पहाटे पोहोचत असे. मिरवणूक जेरूसलेमला पोहोचल्यावर तेथे दूसरा मिस्सा अर्पण केला जात असे. दिवस उजाडल्यावर त्याच शहरातील महामंदिरात सर्व ख्रिस्ती लोक जमा होत आणि मग तेथे तिसरा मिस्सा अर्पण केला जात असे.

               ६ व्या शतकात डायनाशियूस या मठवासी धर्मगुरुने ख्रिस्ताच्या जन्माचे वर्ष कोणते असावे याबाबतचे आणि त्या नंतरच्या ऐतिहासिक घटनांच्या तारखांचे एक गणित मांडले. ते थोडेसे कसे चुकले ते आपण नंतर पाहू. त्याने ख्रिस्तजन्मापूर्वीच्या वर्षांना बी. सी. (B.C. = Before Christ) आणि ख्रिस्तजन्मापासूनच्या वर्षांना ए. डी. आन्नुस डोमिनी (A.D. = Anno Domini) म्हणजे प्रभूचे वर्ष अशा नावाने संबोधण्याचा प्रघात पाडला. कालांतराने तारखांचे अधिक अचूक गणित मांडण्यात आले. तेव्हा लक्षात आले की ख्रिस्ताच्या जन्मतारखेचे वर्ष जवळ जवळ ४ ते ५ वर्षांनी चुकले होते. परंतु आता तर डायनाशियूसची दिनदर्शिका (कॅलेंडर) जगभर प्रचारात होती. ती बदलता येणे शक्य नव्हते. आजही आपण हेच  कॅलेंडर वापरतो. मात्र इसवी सनपूर्व ४ ते ७ वर्षंदरम्यान ख्रिस्ताचा जन्म झाला हे तज्ञाचे मत आता निश्चित झाले आहे.

               ख्रिस्ताच्या जन्मापासून इसवी सन सुरू झाला, याचा अर्थ १ जानेवारी इसवी सन १ या साली त्याचा जन्म झाला, मग २५ डिसेंबरला ख्रिस्तजयंती का साजरी करतात असा प्रश्न अनेकांना पडतो. याचे उत्तर असे की ख्रिस्ताचा जन्म झाला तेव्हा डायनाशियूस याने तयार केलेली दिनदर्शिका (कॅलेंडर) अस्तित्वात नव्हते. ख्रिस्तजन्मानंतर ६०० वर्षानी त्याने ही दिनदर्शिका तयार केली. सहाव्या शतकात गणित पद्धतीने त्याने ख्रिस्तजन्माचा काळ ठरविला आणि त्या वर्षाला इसवी सन १ कल्पून तेथून पुढील ६०० वर्षांची दिनदर्शिका तयार केली. ख्रिस्तजन्माचे वर्ष त्याने गणित पद्धतीने ठरविले तारीख ठरविली नाही हे लक्षात घ्यावे. हेही गणित ४ ते ५ वर्षानी कसे चुकले ते आपण आधी पाहिलेच आहे.

                पोप पहिले लायबेरीऊस यांनी चवथ्या शतकात ख्रिस्ती धर्मियांसाठी निश्चित केलेली ख्रिस्ताचा जन्मदिवस साजरा करण्याची तारीख २५ डिसेंबर असणे शक्य नव्हते कारण तोपर्यंत डायनाशियूसची दिनदर्शिका (कॅलेंडर)  तयार झाली नव्हती. तसेच रोमन लोक जो सूर्यदेवाचा सण साजरा करीत तोही २५ डिसेंबेरला असे वर्णन वर आलेच आहे. खरे पाहता डायनाशियूस याने ही दिनदर्शिका तयार करण्यापूर्वी दिनक्रम मोजण्याच्या रोमन आणि यहुदी दिनदर्शिका अस्तित्वात होत्या. परंतु त्यात बऱ्याच त्रुटी होत्या. डायनाशियूसने सहाव्या शतकात अधिक परिपूर्ण अशी दिनदर्शिका तयार केली आणि त्यानुसार पुढच्या व मागच्या काही घटनांच्या तारखा ठरविण्यात आल्या. या गणित पद्धतीनुसार रोमन लोक सूर्यदेवाचा सण साजरा करीत ती तारीख आणि पोप पहिले लायबेरीऊस यांनी ख्रिस्तीधर्मियांसाठी ख्रिस्तजन्माची निश्चित केलेली तारीख इंग्रजी कलेंडरनुसार २५ डिसेंबर असल्याचे ठरविण्यात आले.

संदर्भग्रंथ :  झेप येशूची २००० वर्षाकडे   लेखक : फादर हिलरी फर्नांडिस

ख्रिसमस : तारणाचा आशादीप

ख्रिसमस हा शब्द इंग्रजी भाषेत खूप प्रचलित आहे. पण इतर भाषांमध्ये तारणाऱ्याच्या जन्मदिवसासाठी नाताळ हा शब्द प्रचलित आहे. नाताळ हा शब्द ‘नातालीस’ (Natalis) या लॅटिन शब्दापासून उगम पावला आहे. या शब्दाचा अर्थ आहे जन्मदिवस. स्पेनमध्ये नाविदाद (Navidad), इटलीमध्ये ‘नाताले’ (Natale), फ्रान्समध्ये ‘नोएल” (Noel), आणि पोर्तुगालमध्ये ‘नाताल’ (Natal) हाच शब्द ख्रिस्ताचा जन्मदिवस साजरा करण्यासाठी वापरला जातो. ख्रिसमस म्हणजे जन्मदिवस नव्हे तर नाताळ म्हणजे जन्मदिवस होय. मग ख्रिसमस हा शब्द का वापरला जातो असा प्रश्न पडतो.

ख्रिस्ताचा जन्म रात्री बारा वाजता झाला अशी पारंपारिक श्रद्धा आहे. म्हणून अकराव्या शतकात ख्रिस्तसभेने प्रभू येशूचा जन्मसोहळा साजरा करण्यासाठी मध्यरात्रीची मिस्सा साजरी करण्याची परवानगी दिली. ख्रिस्ती उपासनेमध्ये फक्त ही एकच मिस्सा मध्यरात्री अर्पण करण्याची परवानगी होती. म्हणून या मिस्साला विशेष महत्त्व प्राप्त झाले. दरवर्षी या मिस्साकडे ख्रिस्ती भाविक ख्रिस्तजन्माची अतिविशेष मिस्सा म्हणून पाहू लागले. आणि त्याला ‘ख्रिस्ताची मिस्सा’ (Christ’s Mass) हे नाव पडले. हे शब्द जुन्या इंग्रजीमधील Cristes Maesse (ख्रिसतेस मासी) या शब्दावरून आलेले आहेत. कालांतराने ‘Christ’s Mass’ या शब्दावरून ‘Christmas’ हा शब्द उगम पावला.

प्रभू येशू ख्रिस्ताच्या जन्माची निश्चित तारीख कुणालाच माहीत नाही किंवा कोठेही त्याची तशी नोंद नाही. जरी हा दिवस अनिश्चित असला तरी साधारणपणे हे मान्य केले जाते की येशूचा जन्म ख्रिस्तपूर्व पहिल्या शतकामध्ये साधारणपणे सहा ते चार या कालावधीमध्ये झाला होता. (6- 4 Th B.C.) ख्रिस्तानंतरच्या चवथ्या शतकात (4th A.D.) राजा कोंस्टंटटाईन याने ख्रिस्ती धर्माला अधिकृतरित्या ‘राज्याचा धर्म’ (Religion of the State) म्हणून घोषित केले तेव्हापासून नाताळचा सण अधिकृतरित्या साजरा करण्यास सुरुवात झाली. इसवी सन ३५३ साली पोप महोदय जुलियस यांनी जागतिक ख्रिस्तसभेसाठी २५ डिसेंबर हा दिवस ख्रिस्ताचा जन्मदिवस म्हणून साजरा केला जावा, अशी आज्ञा केली. तेव्हापासून संपूर्ण जगभर २५ डिसेंबर रोजीच ख्रिस्ताचा जन्मदिवस साजरा केला जातो. पण २५ डिसेंबरच का ? हा दिवस निवडण्यामागे काही महत्त्वाचे सिद्धांत सांगितले गेले आहेत.

       सिद्धांत पहिला : प्राचीन काळातील रोमन आणि ग्रीक लोक अनेक देव देवतांची पुजा करणारे लोक होते. सूर्याची ते देव म्हणून उपासना करीत असत. इसवी सन २७४ साली रोमन राजा ओरेलियन याने २५ डिसेंबर हादिवस अपराजित सूर्यदेवाचा जन्म या सणाची स्थापना केली. त्याच दिवशी रोमन सैनिक मिथ्रा या रोमन दैवताचा सण साजरा करीत. या रोमन आणि ग्रीक लोकांमधून बरेच लोक ख्रिस्ती धर्माकडे वळले होते. या रोमन दैवताच्या जन्मदिवसाऐवजी नवख्रिस्ती लोकांनी मानवी रूप धारण केलेला खरा परमेश्वर प्रभू येशू ख्रिस्त याचाच जन्म साजरा करावा असा पोप महोदय जुलियस यांचा हेतु होता. म्हणून ख्रिस्ती लोकांचे लक्ष ख्रिस्तजनमकडे वळविण्यासाठी पोपमहोदयांनी २५ डिसेंबर हा ख्रिस्ताचा जन्मदिवस या सणाची स्थापना केली.

       दूसरा सिद्धांत : रोमन लोक शनि (Saturn god) या दैवताचा सन्मान करण्यासाठी १७ डिसेंबर हा दिवस सॅटर्नआलिया (Saturnalia) म्हणून साजरा करीत. १७ ते २५ डिसेंबर हा कालावधीत संपूर्ण रोमन साम्राज्यात सुट्टी घोषित केली जात असे. ख्रिस्ती लोकांनी या सणाच्या आठवड्याचे ख्रिस्तीकरण करून सणाचा शेवटचा दिवस २५ डिसेंबर हा दिवस अंधारावर मात करणाऱ्या खऱ्या प्रकाशाचा उगम जो प्रभू येशू याचा जन्मदिवस साजरा करण्यास सुरुवात केली. अशा रीतीने २५ डिसेंबर हा ख्रिस्ताचा जन्मदिवस म्हणून पाळण्यात येऊ लागला.

नाताळ आणि बायबलमधील सिद्धांत : नाताळ हा २५ डिसेंबर रोजी साजरा करण्यामागे बायबलमधील एक सिद्धांत देखील महत्त्वाचा मानला जातो. जेव्हा गब्रिएल दूताने जखऱ्याला यरूशलेम येथील मंदिरात बाप्तिस्मा करणाऱ्या योहानाच्या जन्माची शुभवार्ता सांगितली तो दिवस यहुदी धर्मातील अत्यंत पवित्र असा दिवस होता. (योम किप्पूर म्हणजे प्रायश्चीत करण्याचा दिवस) तो दिवस यहुदी कालगणनेप्रमाणे 22-30 सप्टेंबर या दरम्यान येतो. म्हणजे नऊ महिन्यांनी (25 जून) बाप्तिस्मा करणारा योहान याचा जन्म झाला. जेव्हा गब्रिएल महादूत पवित्र मरियेकडे तारणाऱ्याच्या जन्माविषयी शुभवार्ता घेऊन आला तेव्हा एलिझाबेथ सहा महिन्यांची गर्भवती होती. म्हणजे गब्रिएल महादूत मरियेला 25 मार्च (प्रभूच्या देहधारणाचा सण) रोजी प्रकट झाला आणि नऊ महिन्यांनी 25 डिसेंबर रोजी प्रभू येशूचा जन्म झाला.

संदर्भ : सुवार्ता डिसेंबर २०२१ - लेखक : फा. डॉ. अनिल परेरा

मृत्यू

येशू ख्रिस्त

येशूचा मृत्यू वयाच्या ३०-३३ वर्षाच्या सुमारास झाला आहे,असे बायबलमध्ये नमूद केले आहे. त्याला क्रूसावर खिळून ठार करण्यात आले.

क्रूसावरील मृत्यूदंड

मानवी क्रूरपणाचा कळस गाठणारी शिक्षा

ख्रिस्तपूर्व काळापासून गुन्हेगारांना क्रूसावर मारण्याची शिक्षा पर्शियन लोकांमध्ये अस्तित्वात होती. ती त्यांनी असिरियन आणि बाबिलोनियन लोकांकडून अवगत केली होती. आलेक्झांदर दी ग्रेट याने ती शिक्षा पूर्वेकडील देशात ख्रिस्तपूर्व चवथ्या शतकात आणली तर फोनेशियन लोकांकडून तिसऱ्या शतकात रोमन लोकांनी ती शिकून घेतली. रोमन साम्राज्यात या शिक्षेचा वापर होऊ लागल्यानंतर त्या काळातील अत्याधुनिक तांत्रिक आणि शास्त्रीय पद्धतीने ती शिक्षा देण्याचे तंत्र असे साधले गेले की ज्याद्वारे गुन्हेगाराला जास्तीत जास्त वेदना सहन कराव्या लागतील. क्रौर्याचा परमोच्च बिंदू गाठणारी ही शिक्षा अतिशय नीच दर्जाचे गुन्हेगार, बंडखोर, देशद्रोही आणि पळून जाणारे गुलाम अशांनाच दिली जाई.

     क्रूसाच्या शिक्षेपूर्वी वधस्तंभावर किंवा सुळावर गुन्हेगारांना मारण्याची शिक्षा अस्तित्वात होती. वधस्तंभ म्हणजे जमिनीत उभा केलेला एक खांब; ज्यावर गुन्हेगारांना बांधून ठार करण्यात येई; तर सुळ म्हणजे जमिनीत उभा केलेला एक अणकुचिदार खांब त्यावर गुन्हेगारांना अशा प्रकारे ठेवले जाई की तो सुळ गुन्हेगाराच्या पोटातून आरपार जाऊन त्याला मृत्यू येई या शिक्षेला इंग्रजीत इम्पालमेंट असे म्हणतात.

     वधस्तंभ आणि सुळ यावरील शिक्षा देण्याची पद्धत लक्षात घेता येशूला वधस्तंभावर दिले अगर सुळावर दिले असे म्हणणे किती चुकीचे आहे ते आपल्या लक्षात येईल. वधस्तंभ किंवा सुळ हा एकच खांब असतो तर एका उभ्या लाकडावर दूसरा आडवा खांब जखडून क्रूस (किंवा क्रॉस) तयार केला जातो. रोमन साम्राज्यातील क्रूसावरील मृत्यूदंडाची शिक्षा ही वधस्तंभावरील किंवा सुळावर देण्याच्या शिक्षेची सुधारित आवृत्ती होती असे म्हणता येईल. यावरून क्रुसाऐवजी वधस्तंभ किंवा सुळ शब्द वापरणे, बरोबर नाही हे लक्षात येईल.

क्रूसावर चढविण्यापूर्वी :

क्रूसावरील मृत्यूदंडाची शिक्षा फर्माविलेल्या गुन्हेगाराच्या खांद्यावर क्रूसाचे भलेमोठे ओझे देऊन त्याची भर वस्तीतून धिंड काढण्यात येत असे. त्याला ज्या गुन्ह्यासाठी शिक्षा झाली असेल त्याचा फलक घेऊन सरकारी बेलीफ पुढे चाललेला असेकिंवा सदर गुन्हेगाराच्या गळ्यात टांगविला जाई. हाच फलक नंतर क्रूसाच्या वरच्या भुजेवर लावला जाई. (मत्तय 27:37) शिपायांच्या पाहऱ्यानीशी गुन्हेगाराला गावाबाहेरील उंच ठिकाणी नेऊन क्रूसावर खिळले जाई, उद्देश असा की साऱ्या लोकांना त्या जीवघेण्या शिक्षेचे दर्शन घडून त्यांच्या मनात शासनाविषयी भीती व दहशत निर्माण व्हावी.

     क्रूसावर चढविण्यापूर्वी गुन्हेगाराला जास्तीत जास्त एकोणचाळीस फटक्यांची शिक्षा दिली जाई. ( हे फटके सराईतांकडून पाठीवर आणि ढुंगणावरच मारले जात. फटके मारणाऱ्याच्या हातातील चाबकाला ‘फ्लगरम’ असे म्हणतात. त्या असुडाला तीन चामडी पट्टे असत व तीनही पट्यांच्या शेवटी धातूचे किंवा हाडांचे लहान तुकडे बांधलेले असत. त्यामुळे एका फटक्यासरशी गुन्हेगाराच्या पाठीवर तीन जखमा होत असत अशा या जबरदस्त फटक्यांच्या मारामुळे गुन्हेगार अर्धमेला होई. येशूला अशा रीतीने ३९ फटके मारले गेले होते. (पहा योहानाचे शुभवर्तमान १९:१)

क्रूसावर खिळण्याची पद्धत :

क्रूसाच्या आडव्या लाकडावर गुन्हेगाराचे दोन्ही हात प्रथम खिळले जात. हे खिळे ठोकताना हाताच्या मनगटातून खिळे ठोकत; पंजातून नव्हे. त्याला एक शास्त्रीय कारण होते. हाताच्या पंजातून खिळे ठोकले तर पंजे फाटून शरीर खाली कोसळेल, मात्र मनगटाच्या सांध्याजवळ तीन हाडांच्या मध्ये लहान पोकळी असते; तिला इंग्रजीत डेस्टॉल पॉइंट असे म्हणतात. या पोकळीतून खिळा ठोकला तर त्यावर संपूर्ण शरीराचा भार सांभाळला जाऊ शकतो, कारण त्याच्या बाजूला मनगटाच्या सांध्याची भक्कम हाडे असतात. डेस्टॉल पॉइंट मधून खिळा ठोकताना हाताच्या बोटाकडे जाणारी संवेदनावाहिनी चिरडली गेल्याने प्रथम हाताचा अंगठा तळहातात खुपसला जातो व त्यानंतर मुठी आवळल्या जातात. अशा तऱ्हेने हात खिळून झाल्यावर गुन्हेगाराचे दोन्ही पाय उभ्या लाकडावर एकमेकांवर दाबून एकत्र खिळीत आणि तो क्रूस जमिनीतील खड्यात उभा केला जाई. अशाप्रकारे गुन्हेगाराला क्रूसावर खिळून झाल्यावर मारेकरी बाजूला उभे राहून गुन्हेगाराची चेष्टा करीत व त्याच्या वेदना आणि विव्हळणे न्याहाळण्याचा आसुरी आनंद लुटीत असत. गुन्हेगाराला क्रूसावर खिळण्यापूर्वी विवस्त्र केले असल्याने मारेकरी गुन्हेगाराचे कपडे आपसात वाटून घेत. (मत्तय २७:३५, योहान: १९:१७-३०) गुन्हेगाराच्या कंबरेला एखादा फडका गुंडाळीत.

क्रुसावरील मृत्यू :

क्रुसावरील मृत्यूदंड दिल्याने मरण पावलेल्या व्यक्तीच्या मृतदेहाचे आजच्या आधुनिक पद्धतीने शवविश्लेषण केले तर वैद्यकीय निष्कर्ष असा निघेल की सदर व्यक्तिला श्वासावरोधामुळे मृत्यू आला. वास्तविक क्रुसावर खिळल्याने मृत्यू येत नसून त्त्या व्यक्तिला जबरदस्त क्लेश आणि यातना सहन करीत मृत्यू भोगावा लागतो.

क्रुसावर हातपाय खिळलेली व्यक्ती जबरदस्त वेदनांनी विव्हळत असताना श्वासोच्छ्वास करण्यासाठी धडपडत असते. त्याला श्वास शरीरात घेण्यासाठी पायांच्या खिळ्यावर जोर लाऊन संपूर्ण शरीर वरच्या बाजूला घ्यावे लागे, तर श्वास बाहेर सोडताना शरीराचा भार हळूहळू खाली जाऊन हाताच्या खिळ्यांवर तो भार पडत असे. अशा प्रकारे श्वासोच्छ्वास घेण्यासाठी त्याला शरीराची वरखाली हालचाल करावी लागत असे. श्वासोच्छ्वासाचा वेग वाढून रुधिराभिसरणाची प्रक्रिया वेगाने होऊ लागे. रक्ताचा दाब प्रमाणाबाहेर वाढून छातीमधील भागात अंतर्गत रक्तस्त्राव होत असे. फुफ्फुसात रक्त जमा होई. त्या जमा झालेल्या रक्तातील पाणी वेगळे होऊन द्रवरूपाने वरच्या बाजूला साचे. त्यामुळे श्वासोच्छ्वासाला अडथळा निर्माण होई शेवटी त्या व्यक्तीचा श्वास बंद पडून मृत्यू होत असे. मात्र अशा प्रकारचा मृत्यू सर्वच गुन्हेगारांना लवकर येत नसे. धष्टपुष्ट गुन्हेगार तासनतासच नव्हे तर दिवसभर क्रुसावर तळमळत मरणाशी झगडत राहत. त्यामुळे गुन्हेगाराला क्रूसावर किती वेळ ताटकळत ठेवायचे हे ठरलेले असे. त्या ठरलेल्या वेळात त्याने प्राण सोडला नाही तर मारेकरी त्याला लवकर मरण्यास मदत करीत. प्रथम ते त्याच्या दोन्ही पावलांच्या तळव्यांची हाडे मोडीत. पायांचा आधार तुटताच शरीर मनगटांच्या खिळ्यावर टांगून राही. पाय मोडल्याने श्वास आत घेण्यासाठी शरीर वर उचलता येत नसे. त्यामुळे त्या व्यक्तीचा श्वास गुदमरून मृत्यू येत असे. शरीरातील प्राण निघून जाताच खाली मान टाकलेला मृतदेह क्रुसावर लोंबकळत राही. तरीही ती व्यक्ती कदाचित जिवंत असेल व तसे राहू नये म्हणून एक शिपाई भाला घेऊन मृत व्यक्तीच्या उजव्या कुशीतील पाचव्या आणि सहाव्या बरगड्यांच्या मधून तो भाला शरीरात घुसवित असे व तो थेट हृदधयातून आरपार मारला जात असे. त्याबरोबर हृदधयाच्या आजूबाजूला जमा झालेले पाणी आणि रक्त बाहेर येत असे. त्यानंतरच मृत व्यक्तीचे नातेवाईक येऊन तो मृतदेह ताब्यात घेत असत.

अशी ही जगाच्या इतिहासातील मानवी क्रूरपणाचा कळस गाठणारी क्रुसावरील मृत्यूदंडाची शिक्षा इसवी सन 320 साली सम्राट कोंस्टंटटाईन नावच्या बादशहाने कायमची बंद केली.

संदर्भ : कॅथॉलिक (संपादक : स्टीफन आय. परेरा, वसई)

तुरीनचे प्रेतवस्त्र : येशूच्या पुनरुत्थांनाचा भक्कम पुरावा

लेखक : प्रा. स्टीफन आय. परेरा (कॅथॉलिक मार्च २०१०, सुवार्ता एप्रिल २०१०)

         इटलीच्या वायव्य सरहद्दीजवळ असलेल्या तुरीन शहरातील सेंट जॉन बाप्तिस्टा महामंदिरात इसवी सन १५७८ पासून एक प्रेतवस्त्र जतन करून ठेवण्यात आले आहे. या प्रेतवस्त्रावर उमटलेल्या मानवी मृतदेहाच्या दोन प्रतिमा आणि रक्ताच्या आणि जखमांच्या खुणा यांचे काळजीपूर्वक निरीक्षण आणि शास्त्रीय दृष्टीकोंनातून करण्यात आलेले परीक्षण याद्वारे अनेक शास्त्रज्ञ, धर्मपंडित, आणि पुराणवस्तु तज्ञ यांनी सदरचे प्रेतवस्त्र दोन हजार वर्षांपूर्वी कालवारी पर्वतावर क्रूसावर खिळलेल्या येशू ख्रिस्ताचेच असल्याचे मत व्यक्त केले आहे. मात्र या प्रेतवस्त्रावर मृतदेहाच्या प्रतिमा कशा उमटल्या, याचे गूढ शास्त्रज्ञांना अजूनपर्यंत उकलले नसल्याने तसेच कार्बन १४ चाचणीत या प्रेतवस्त्राचा कालावधी दोन हजार वर्षांचा दाखविला जात नसल्याने कॅथॉलिक ख्रिस्तमंडळाने हे प्रेतवस्त्र प्रभू येशूचेच असल्याचे अजून जाहीर केलेले नाही. तरीही ते पूजनीय असल्याचे मान्य केले आहे. आणि भाविकांचीही तशी श्रद्धा आहे.

           इसवी सन १८७८ साली हे प्रेतवस्त्र भाविकांच्या दर्शनासाठी खुले ठेवण्यात आले असताना तुरीनचे एक कायदेपंडित आणि त्या वेळचे एक सुप्रसिद्ध छायाचित्रकार प्राध्यापक सेकंडो पिया यांनी या प्रेतवस्त्राची सर्वात प्रथमच काही छायाचित्रे घेतली. ती छायाचित्रे पाहून त्यांना धक्काच बसला. कारण त्यांनी घेतलेल्या फोटोची चित्रफीत पॉझिटीव निघाली. याचा अर्थ प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमा ही निगेटीव्ह होती. गोंधळात पडलेल्या सेकंडो पिओ यांनी सर्बोन विद्यापीठातील प्राणी शरीररचनाशास्त्र (अॅनोटोमी) विषयाचे प्राध्यापक इव्हास डिलाज यांच्याशी संपर्क साधला. प्राध्यापक डिलाज हे धर्मशास्त्राबाबत अज्ञेयवादी (Agnostic) होते. मात्र फ्रांसमधल्या सायन्स अकादमीचे सदस्य म्हणून त्यांची ख्याती होती. प्राध्यापक डिलाज यांनी या प्रेतवस्त्राच्या छायाचित्रांचे बारकाईने निरीक्षण करून अनेक गोष्टींचा शास्त्रीय दृष्टीकोंनातून अभ्यास केला. त्यानंतर त्यांनी शुभवर्तमानतील येशूचे दुख:सहन, त्याचे क्रूसावरील मरण, आणि त्याचे पुनरुत्थान हा भाग पुन्हा पुन्हा वाचून काढला. तेव्हा त्यांची खात्री पटली की तुरीनच्या प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमा ही येशू ख्रिस्ताशिवाय दुसऱ्या कुणाची असू शकत नाही. प्रा. डिलाज यांनी तुरीनच्या प्रेतवस्त्राबाबत आपला निर्णय जाहीर केला. परंतु त्यांच्या सहकाऱ्यांनी तो मान्य केला नाही. तेव्हा प्रा. डिलाज यांनी या प्रेतवस्त्रावर प्रदीर्घ संशोधन करून एक प्रबंधच तयार केला. व तो फ्रांसच्या सायन्स अकादमीत सर्व शास्त्रज्ञासमोर दिनांक २१ एप्रिल १९०२ या दिवशी सादर केला. दुर्दैवाने दैवी शक्तीवर विश्वास ठेवण्यास कदापि राजी नसलेल्या बहुतांश शास्त्रज्ञानी प्रा. डिलाज यांचा दावा फेटाळून लावला इतकेच नव्हे तर त्यांचा प्रबंध प्रसिद्धही होऊ दिला नाही.

प्रा. डिलाज यांच्या अभ्यासपूर्ण प्रबंधातील काही महत्वाची निरीक्षणे पुढीलप्रमाणे होती. ‘प्रेतवस्त्र तागाचे असून त्यावर उमटलेली प्रतिमा निगेटीव्ह आहे. सदर प्रतिमा लांब केस व दाढी असलेल्या पुरुषाची आहे. त्याची ऊंची १.७८ मी. (५ फूट १० इंच) इतकी आहे. प्रेतवस्त्र १४ फूट लांब व चार फूट रुंदीचे असून ते मृतदेहाखाली पायापासून डोक्यापर्यंत ठेवून डोक्यावरून छातीवर व पुढे पायापर्यंत असे गुंडाळलेले होते. त्यामुळे त्यावर मृतदेहाच्या दोन प्रतिमा उमटल्या आहेत. पहिली प्रतिमा मृतदेहाच्या पाठीमागच्या भागाची तर दुसरी चेहेऱ्यासहित पुढच्या भागाची. या दोन्ही प्रतिमांच्या डोक्याचा भाग जवळजवळ आहे. तर प्रेतवस्त्राच्या दोन्ही टोकाच्या बाजूला पायांचा भाग आलेला आहे. सदर मृत व्यक्तीचे वय सुमारे तीस ते पस्तीस वर्षाचे असावे. तर त्याचे वजन ७८ किलोपर्यंत असावे असे अनुमानही प्रा. डिलाज यांनी काढले आहे.

मृत्यूविषयी निदान : प्रेतवस्त्रावर दिसणाऱ्या अनेक खूणावरून प्रा. डिलाज यांनी असे निदान केले की सदर व्यक्तिला आलेला मृत्यू अतिशय भयानक व क्रूर स्वरूपाचा होता. या मताशी सर्वच शास्त्रज्ञ सहमत झाले. कारण मृतदेहावरील अनेक जखमा, ओरखडे, कुशीत भोसकल्याची खूण, रक्ताचे डाग इत्यादी खूणा प्रेतवस्त्रावर स्पष्टपणे उमटलेल्या दिसतात. या सर्व खुणा शुभवर्तमानात वर्णन केलेल्या येशूच्या दुख:सहनाच्या वर्णनाशी मिळत्या जुळत्या असल्याचे प्रा. डिलाज यांनी दाखऊन दिले आहे.

फटक्यांचा मार व इतर जखमा : प्रेतवस्त्रावरील मृतदेहाच्या पाठीवर एकशे सतरा जखमांच्या खुणा स्पष्ट दिसतात. यासंबंधी खुलासा करताना प्रा. डिलाज म्हणतात, गुन्हेगारांना फटके मारण्यासाठी नेमलेल्या शिपायांना लॅटिन भाषेत Flagellant म्हणतात. त्यांच्या हातातील चाबकांना तीन चामडी पट्टे असून त्याला धातूचे अगर हाडांचे तुकडे बांधलेले असत. त्यामुळे चाबकाच्या एका फटक्यासरशी गुन्हेगाराच्या पाठीवर तीन जखमा होत असत. येशूला एकूणचाळीस फटाक्यांची शिक्षा फर्मावण्यात आली होती. त्याचा पुरावा म्हणूनच प्रेतवस्त्रावर ३९ x ३ = ११७ जखमांच्या खुणा दिसतात. प्रेतवस्त्रावरील मृतव्यक्तीच्या प्रतिमेच्या उजव्या कुशीत पाचव्या व सहाव्या बरगड्याच्या मधोमध रोमनकालीन भाल्याची एक खूण दिसून येते. ती खूण ४.५ से. मी. लांब व १.५ से. मी. रुंद आहे. क्रूसावर टांगलेल्या व्यक्तीच्या उजव्या कुशीतून पाचव्या व सहाव्या बरगड्यामधून क्रूसाखाली उभ्या असलेल्या शिपायाने भोसकलेला भाला गुन्हेगाराच्या हृदयातून आरपार जातो. ही अचूक माहिती त्या शिपायांना देण्यात आली होती. कुशीतील याच जखमेजवळ रक्ताच्या खुणाव्यतिरिक्त द्रवरूप स्त्रावाच्या खुणा आढळतात. यासंबंधी खुलासा करताना अमेरिकन डॉक्टर अन्थोनी साबा म्हणतात, “पाठीवर बसलेल्या जबरदस्त मारामुळे छातीच्या पोकळीत अंतर्गत रक्तस्त्राव होऊन छातीत साकळलेल्या रक्ताचा फुफ्फुसांवर दबाव येऊन क्रूसावर टांगलेल्या प्रभू येशूला श्वासावारोधाने मृत्यू आला. रक्तातील पेशींचे वजन पाण्यापेक्षा जास्त असल्याने साकळलेल्या रक्तातील पेशी छातीच्या खालच्या बाजूला जमा होतात आणि पाण्यासारखा द्रवरूप स्त्राव वरच्या बाजूला जमा होतो. त्यामुळे क्रूसावर मरण पावलेल्या येशूच्या कुशीत शिपायाने भाला मारताच त्यातून रक्त आणि पाणी बाहेर आले असे बायबलमध्ये नमूद केले आहे. (योहान:१९:३१-३७). याचाच पुरावा या प्रेतवस्त्रावर सापडतो.

वधस्तंभावर खिळणे : प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमांचा बारकाईने अभ्यास करून प्रा. डिलाज म्हणतात की त्या प्रेतवस्त्रात गुंडाळलेला मृतदेह हा वधस्तंभावरच खिळण्यात आला होता. त्याचे तीन पुरावे प्रेतवस्त्रावर आढळतात. पाठीमागच्या प्रतिमेच्या दोन्ही तळपायांवर खिळ्याच्या जखमांच्या खुणा स्पष्ट दिसतात. तसेच तळपायांवर सदर जखमांमधून वाहून गेलेल्या रक्ताचा ओघ काळजीपूर्वक न्याहाळताना दोन्ही तळपाय एकमेकांवर दाबून त्यातून एकच खिळा आरपार ठोकण्यात आला होता, हे स्पष्ट होते.

मृतदेह प्रेतवस्त्रात लपेटताना डाव्या हातावर उजवा हात ठेवण्यात आला होता. त्यामुळे समोरच्या प्रतिमेवर फक्त उजव्या हाताच्या मनगटावरच (तळहातावर नव्हे) खिळा ठोकल्याची खूण दिसते. यावरून आणखी एक गोष्ट स्पष्ट होते की येशूचे हात म्हणजे मनगट क्रूसावर खिळले गेले होते तळहात नव्हे. तळहातावर खिळे ठोकून क्रूसावर टांगविल्यास शरीराच्या भारामुळे तळहात फाटून मृतदेह खाली कोसळण्याची शक्यता असते. मात्र मनगटाच्या तीन हाडांच्या मधली पोकळी जिला इंग्रजीत डेस्टॉल पॉइंट ( Destol Point) म्हणतात त्यामधून खिळा ठोकल्यास मनगटाच्या सांध्यातील हाडांची जुळणी घट्ट असल्याने ती शरीराचा भार सांभाळू शकते या शरीररचना शास्त्राचा शोध जरी एकोणीसाव्या शतकात लागलेला असला तरी दोन हजार वर्षांपूर्वी क्रूसावर गुन्हेगारांना शिक्षा देणाऱ्या रोमन अधिकाऱ्यानी अनूभवातून ती गोष्ट शिकून घेतली होती. मनगटाच्या डेस्टॉल पॉइंटमधून खिळा ठोकताना हाताच्या बोटाकडे जाणारी संवेदनावाहिनी दुखावली जाते. त्यामुळे मरणप्राय यातना होऊन हाताचा अंगठा तळव्याजवळ येऊन मुठी आवळल्या जातात.

क्रुसावरील मृत्यू : क्रूसावर टांगलेल्या गुन्हेगाराला श्वासोछ्वास करण्यासाठी धडपडावे लागते. श्वास घेताना दोन्ही मनगटातील खिळ्यावर शरीराचे वजन टाकून शरीर वर उचलून श्वास आत घ्यावा लागतो. तर श्वास बाहेर सोडताना शरीर हळूहळू खाली येते व त्याचा भार पायावर ठोकलेल्या खिळ्यावर घ्यावा लागतो. प्रत्येक श्वासागणिक शरीर अशाप्रकारे वरखाली करताना त्याला जीवघेण्या वेदना सहन कराव्या लागतात. धष्टपुष्ट गुन्हेगार तसनतास वधस्तंभावर विव्हळतात. बरेच गुन्हेगार श्वास घेताना गुदमरून श्वासावरोधाने प्राण सोडतात. परंतु जे गुन्हेगार लवकर मरण पावत नाहीत, त्यांचे मारेकरीच त्यांना शेवटी लवकर मरावयास मदत करतात. प्रथम ते त्यांच्या पावलांची हाडे मोडतात. पायांचा आधार तुटताच ती व्यक्ती मनगटाच्या खिळ्यांवर टांगून राहते. पावलांची हाडे मोडल्याने शरीर वर उचलून श्वास घेणे त्याला अशक्य होते आणि श्वासावरोधाने त्याचा मृत्यू होतो. येशूच्या बाबतीत अशी पाळी आली नाही कारण मारेकरी त्याच्या जवळ येण्यापूर्वीच त्याने प्राण सोडला होता. त्यामुळे त्याच्या पायांची हाडे मोडली नाहीत असे शुभवर्तमानात नमूद केले आहे. (पहा योहान १९:३१-३७). प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमेतील पायांची हाडे शाबूत असल्याचे स्पष्ट दिसते. चेहरा व केस

प्रेतवस्त्रावरील चेहऱ्याकडे पाहता उजव्या डोळ्यावर सूज आलेली दिसते तर नाकाचे हाड मोडल्याने नाकाचा आकार बिघडलेला दिसतो. शिपायांनी दिलेल्या बुक्यांच्या माराने तसेच वधस्तंभाखाली तीन वेळा पडल्यामुळे हा परिणाम दिसून येतो. दाढीच्या जागी ठिकठिकाणी मोकळी जागा दिसते, यावरून शिपायांनी येशूची चेष्टामस्करी करताना त्याचे केस उपटले होते याची आठवण येते. प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमेच्या डोक्यावरील केस व दाढी पाहून हावर्डचे सेवानिवृत प्राध्यापक कार्लटर्न कुक म्हणतात, “ती व्यक्ती नक्कीच पहिल्या शतकातील यहुदी व्यक्ती आहे.” आयन विल्ल्सन नावाच्या ब्रिटिश इतिहासकाराने आणखी एक गोष्ट निदर्शनास आणली आहे. ते म्हणतात, “प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमेतील व्यक्तीच्या केसांना लहानशी वेणी घातल्याचे जाणवते, यावरून ती व्यक्ती यहुदी होती याला पुष्टी मिळते. कारण जर्मनीचे ग्रेमॅन आणि फ्रान्सचे डॅनियल रोपेस या अभ्यासकांच्या मते येशूच्या काळात पुरुषांनी केस बांधण्याची यहुदी लोकात प्रथा होती.”

वरील सर्व गोष्टींचा सारासार विचार करता तुरीनचे प्रेतवस्त्र हे ख्रिस्ताचेच असल्याची खात्री पटते, असे प्रा. डिलाज म्हणतात. आपले मत मांडण्यासाठी त्यांनी आपली व्यावसायिक शक्ती पणाला लावली.

फ्रांसच्या सायन्स अकादमीचे पौल व्हीगनोन हेही असेच अज्ञेयवादी शास्त्रज्ञ होऊन गेले. त्यांनी प्राध्यापक डिलाज नंतर प्रेतवस्त्राचा सखोल अभ्यास केला तेव्हा ते इतके भाराऊन गेले की त्यांनी कॅथॉलिक धर्म स्वीकारून उर्वरित आयुष्याची तीस वर्ष तुरीनच्या प्रेतवस्त्राचा अभ्यास करण्यात घालविली.

इसवी सन १९९८ साली तुरीनचे प्रेतवस्त्र दोन महीने भाविकांच्या दर्शनासाठी आणि अभ्यासकांच्या निरीक्षणासाठी खुले ठेवण्यात आले होते. तत्पूर्वी १९९८ साली ‘द श्राऊड ऑफ तुरीन रिसर्च प्रोजेक्ट’ (STURP) नावाची संघटना स्थापन करून या प्रेतवस्त्राचे शात्रोक्त पद्धतीने निरीक्षण व परीक्षण करण्याचे ठरले होते. या संघटनेवर निरनिराळ्या देशातील अनेक शास्त्रज्ञ, डॉक्टर, तत्वज्ञानी, प्राध्यापक व इतिहासकार कार्यरत होते. त्यांनी आपला अहवाल , “प्रेतवस्त्रावरील कौल (Verdict on the Shroud) या नावाने प्रसिद्ध केला आहे. या अहवालात म्हटले आहे की STURP या संघटनेने संपूर्ण अत्याधुनिक उपकरणानी प्रेतवस्त्राची चाचणी घेतली आहे. हे काम करताना प्रेतवस्त्राला कोणताही धोका पोहोचणार नाही याची काळजी घेण्यात आली आहे. या चाचण्यामध्ये स्पेक्टओस्कोपी , इन्फ्रेड रिफ्लेक्टन्स, अल्ट्राव्हायोलेट फ्युओरन्स, स्टँडर्ड एक्सरे, एक्सरे फ्युओरन्स, अशा सर्व तऱ्हेच्या अत्त्याधुनिक चाचण्याचा समावेश होता. कोडॅक कंपनीने तयार केलेल्या खास अशा स्वच्छ सेल्युलोज टेपद्वारे प्रेतवस्त्रावरील काही कण रासायनिक चाचणीसाठी उचलून घेण्यात आले. त्यानंतर संपूर्ण प्रेतवस्त्राच्या छायाचित्राची रिल घेण्यात आली. त्यामध्ये मायक्रोस्कोपीक फोटोग्राफी आणि इन्फ्रेड फोटोग्राफिही करण्यात आली.

या संशोधन मंडळाच्या पाहणी अहवालनुसार सदरचे प्रेतवस्त्र पहिल्या शतकातले व पालेस्टाइनमधले आहे व त्यामध्ये क्रुसावर खिळलेल्या व्यक्तीचाच देह ठेवण्यात आला होता. याबाबत सर्वांचे एकमत झाल्याचे जाहीर करण्यात आले. तसेच या प्रेतवस्त्रावरील रक्ताचे डाग हे खरोखरच रक्ताचेच असल्याचे सिद्ध झाले आहे.

कार्बन १४ चाचणी :

तुरीनचे प्रेतवस्त्र हे प्रभू येशूचेच असल्याचे अनेक गोष्टीवरून सिद्ध होत असले तरी ख्रिस्तमंडळाने शास्त्रीय दृष्टीने ते सिद्ध होईपर्यंत त्याला मान्यता दिली नाही. पोप जॉन पौल दुसरे यांनी इसवी सन १९८८ साली या प्रेतवस्त्राची कार्बन १४ चाचणी घेण्यास मान्यता दिली. त्या चाचणीने हे प्रेतवस्त्र तेराव्या किंवा चवदाव्या शतकातले असावे असे दाखविल्याने फार मोठा गोंधळ निर्माण झाला. परंतु त्यानंतर रोम येथे भरलेल्या परिषदेत रशियन शास्त्रज्ञ दिमित्री यांनी निदर्शनास आणून दिले की इसवी सन १५३२ साली सदर प्रेतवस्त्र आगीच्या जाळात सापडले होते. त्यावेळी त्याच्या धाग्यावर उष्णतेचा झालेला परिणाम विचारात घेण्यात आलेला नाही तसेच ते वस्त्र बनविताना त्याच्या धाग्यावर करण्यात आलेली प्रक्रियाही दुर्लक्षिली आहे. त्यामुळेच प्रेतवस्त्राचे आयुर्मान कमी दाखविले गेले आहे.

कॅलिफोर्निया, डेनवर, आणि कॉलोरॅडो येथील काही शास्त्रज्ञ, प्राध्यापक आणि इतिहासतज्ञ यांनी नासाच्या अत्याधुनिक उपकरणाच्या साहायाने तुरीनच्या प्रेतवस्त्राची चाचणी घेतली असता त्यांना असे आढळून आले की प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमा वेगळ्या रंगाने रंगविलेल्या नाहीत अगर कोण्या चित्रकाराच्या कुंचल्यातून प्रेतवस्त्रावर रेखाटण्यात आलेल्या नाहीत तर त्या प्रतिमा त्रिपरिणामात्मक म्हणजे थ्री डायमेन्शनल आहेत. एखाद्या वस्तूवर टाकण्यात आलेला प्रकाश परावर्तीत होऊन त्याच्याने जी प्रतिमा तयार होते ती निगेटीव्ह प्रतिमा होय. पण एखाद्या वस्तूमधुनच निघालेल्या प्रकाशाने तयार होणाऱ्या प्रतिमेला ‘थ्री डायमेन्शनल प्रतिमा’ असे म्हणतात. तुरीनच्या प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमा ही त्यामध्ये गुंडाळलेल्या मृतदेहाच्या शरीरातून झालेल्या किरणोत्सर्गामुळे तयार झालेली थ्री डायमेन्शनल प्रतिमा होय. त्यामुळे सदरचे प्रेतवस्त्र हे बनावट असू शकत नाही.

केंब्रिज युनिव्हरसिटीतील प्रोफेसर आणि प्रोटेस्टंट बिशप जॉन ए. टी. रॉबिन्सन यांनीही या प्रेतवस्त्राचा अभ्यास करून शेवटी मान्य केले की, “हे प्रेतवस्त्र खरोखरच प्रभू येशूचेच असल्याची सत्यता मला पुरेपूर पटलेली असून ते प्रेतवस्त्र बनावट असूच शकत नाही.” प्रेतवस्त्रावर मृतदेहाची प्रतिमा कशी उमटली आहे यासंबंधी खुलासा करताना जॉन जॅक्सन नावाचे शास्त्रज्ञ म्हणतात, “ही प्रतिमा लख्ख प्रकाशझोताने होरपळण्याने तयार झाली आहे. इसवी सन १५३२ साली सदर प्रेतवस्त्र आगीच्या जाळात सापडले होते. त्यावेळी त्याचा काही भाग होरपळून गेला होता. जॉन जॅक्सन यांनी या होरपळलेल्या भागाचे कलर स्कॅन केले. तेव्हा त्यांना असे आढळून आले की होरपळलेल्या भागाचा रंग आणि प्रेतवस्त्रावर उमटलेल्या प्रतिमेचा रंग सारखाच आहे. याचा अर्थ प्रेतवस्त्रावर उमटलेली मानवी देहाची प्रतिमा त्या मृतदेहाच्या प्रत्येक कणाकणातून क्षणभर निघालेल्या दिव्य अशा प्रकाशझोतामुळे प्रेतवस्त्रावर उमटलेली आहे. जॉन हेलर नावाच्या शास्त्रज्ञाचेही असेच मत आहे. ते म्हणतात,  “त्या मृतदेहाच्या प्रत्येक कणाकणातून बारीक लेसर किरण बाहेर पडून त्याच्या प्रभावाने प्रेतवस्त्रावरील प्रतिमा तयार झालेली आहे. मात्र अशा घटनेची पुंनरावृत्ती करून दाखविता येत नसल्याने ती गोष्ट शास्त्रीयदृष्ट्या सिद्ध करता येत नाही. कुठल्याही दृश्य वस्तूचे स्वरूप बदलायचे असेल तर त्यातून जबरदस्त ऊर्जा जावी लागते.

अशाच प्रकारे प्रेतवस्त्रात गुंडाळलेल्या प्रभू येशूच्या मानवी देहाचे रूपांतर दैवी शरीरात होताना त्यातून फार मोठी ऊर्जा गेलेली असणार. त्याचाच परिणाम होऊन सदर मृतदेहाभोवती गुंडाळलेल्या प्रेतवस्त्रावर दोन्ही बाजूंनी प्रतिमा उमटल्या आहेत. हा खुलासा मान्य केल्यास तुरीनचे प्रेतवस्त्र हे येशूच्या पुनरुत्थानाचा भरभक्कम पुरावा आहे असे म्हणता येईल. अशा या ऐतिहासिक प्रेतवस्त्राची मालकी इटलीच्या ‘साव्होय’ या राजघराण्याकडे होती. इसवी सन १९८३ साली सदर राजघराण्याने ती मालकी ख्रिस्तमंडळाकडे सोपविली.

दृष्टिकोन

त्याच्या स्वतःच्या शिष्यांशिवाय आणि अनुयायांच्या व्यतिरिक्त, येशूच्या काळातील यहुद्यांनी सामान्यतः त्याला मशीहा म्हणून नाकारले, जसे की आजच्या मोठ्या बहुसंख्य यहुदी करतात. ख्रिस्ती धर्मशास्त्रज्ञ, सार्वभौमिक परिषद, सुधारक आणि इतरांनी शतकानुशतके येशूबद्दल विस्तृतपणे लिहिले आहे. ख्रिश्चन पंथ आणि मतभेदांची व्याख्या अनेकदा त्यांच्या येशूच्या वर्णनाद्वारे केली गेली आहे. दरम्यान, मॅनिचियन, नोस्टिक्स, मुस्लीम, द्रुझ, बाहाई धर्म आणि इतरांना त्यांच्या धर्मांमध्ये येशूसाठी प्रमुख स्थाने सापडली आहेत.

हे सुद्धा पहा

• गौतम बुद्ध
• पवित्र आत्मा

बाह्य दुवा

विकिमीडिया कॉमन्सवर

येशू ख्रिस्त

संबंधित संचिका आहेत