वरुण

पाण्याशी संबंधित हिंदू देवता
(वरूण या पानावरून पुनर्निर्देशित)

वरुण (/ˈvɜːrʊnə, ˈvɑːrə-/; संस्कृत: वरुण, IAST: Varuṇa) हा एक हिंदू देव आहे, जो आकाश, महासागर आणि पाण्याशी संबंधित आहे. वैदिक शास्त्रांमध्ये, त्याला मित्र देवता सोबत जोडले गेले आहे आणि तो Ṛta(न्याय) आणि सत्याचा स्वामी आहे. वरुणाचा उल्लेख आदित्य, देवी अदितीचा पुत्र म्हणूनही केला जातो. पुराणांसारख्या नंतरच्या हिंदू ग्रंथांमध्ये वरुण हा दिक्पाल किंवा पश्चिम दिशेचा संरक्षक आहे. मकरावर (मगर) आरूढ झालेला आणि हातात पाश (फंदा, दोरीची पळवाट) आणि एक घागर धरलेला एक तरुण माणूस म्हणून त्याचे चित्रण करण्यात आले आहे. त्याला अनेक बायका आहेत आणि वैदिक ऋषी वसिष्ठ यांच्यासह अनेक मुलांचे वडील आहेत.[१]

वरुण

मकर वाहनावर आरूढ झालेला वरुण (इ.स. १८२०)

पाणी, समुद्र, पाताळ - इत्यादींची अधिपती देवता

मराठी वरुण
निवासस्थान समुद्र
वाहन मकर
शस्त्र पाश, वरुणास्त्र आणि गांडीव
पत्नी वारुणी

वरुण ही वैदिक हिंदू धर्मानुसार पाण्याचा व स्वर्गीय सागराचा अधिपती देव मानला जातो. ऋग्वेदकाळात वरुणाला महत्त्वाचे स्थान होते; उत्तर काळात वरुणाला पाताळ व सर्व प्रकारांच्या जलराशींवर आधिपत्य असणाऱ्या देवाचे स्वरूप पावले.

सण संपादन

मुख्य लेख: नारळी पौर्णिमा

नारळी पौर्णिमा संपादन

नारळी पौर्णिमा हा महाराष्ट्र, भारतातील हिंदू मासेमारी समुदायांद्वारे विशेषतः मुंबई आणि कोकण किनारपट्टीच्या आसपास साजरा केला जाणारा एक औपचारिक दिवस आहे. हे हिंदू महिन्याच्या श्रावण महिन्याच्या पौर्णिमेच्या दिवशी आयोजित केले जाते जे जुलै किंवा ऑगस्टच्या आसपास येते. या दिवशी महासागर आणि पाण्याची देवता वरुण यांना तांदूळ, फुले आणि नारळ यांसारखे नैवेद्य दाखवले जातात.[२]

संदर्भ यादि संपादन

  1. ^ "Varuna". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2024-03-08.
  2. ^ "Varuna". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2024-03-08.