जानेवारी ५

जानेवारी ५ हा ग्रेगरी दिनदर्शिकेनुसार वर्षातील ५ वा किंवा लीप वर्षात ५ वा दिवस असतो.

ठळक घटना आणि घडामोडी

पंधरावे शतक

• १४६३ - कवि फ्रांस्वा व्हियोंची पॅरिसमधून हकालपट्टी.
• १४७७ - नॅन्सीची लढाई - चार्ल्स द बोल्डचा मृत्यू. बरगंडी फ्रांसमध्ये समाविष्ट.

सतरावे शतक

• १६६४ - छत्रपती शिवाजी महाराजांनी सुरतेच्या सीमेवरून तेथील सुभेदार इनायत खानकडून खंडणीची मागणी केली.
• १६७१ - छत्रपती शिवाजी महाराजांनी साल्हेर मुघलांकडून काबीज केले.छत्रपती शिवाजी महाराज आणि मोरोपंत पिंगळे यांनी साल्हेरच्या किल्ल्यास वेढा घालून किल्ला जिंकून घेतला
• १६७५ - कोल्मारची लढाई - फ्रेंच सैन्याने ब्रांडेनबर्गला हरविले.

अठरावे शतक

• १७५९ - जॉर्ज वॉशिंग्टन व मार्था डॅंड्रिज कर्टिसचे लग्न.
• १७८१ - अमेरिकन क्रांती - बेनेडिक्ट आर्नोल्डच्या ब्रिटीश नौदलाने रिचमंड, व्हर्जिनिया जाळले.

एकोणिसावे शतक

• १८३२ - दर्पण या मराठी वृत्तपत्राचा पहिला अंक प्रकाशित.
• १८५४ - सान फ्रांसिस्को जहाज बुडाले. ३०० ठार.
• १८९६ - विल्हेल्म रॉन्ट्जेनने विशिष्ट प्रकारचे किरणोत्सर्गत्त्व शोधल्याचे ऑस्ट्रियाच्या दैनिकात प्रसिद्ध झाले. या किरणोत्सर्गाला पुढे क्ष-किरण असे नाव दिले गेले.

विसावे शतक

• १९०९ - कोलंबियाने पनामाचे स्वातंत्र्य मान्य केले.
• १९१४ - फोर्ड मोटर कंपनीने आठ तासांचा दिवस व ५ डॉलर प्रती दिवशीचा पगार जाहीर केला. याआधी कामगारांना ठरावीक तासांचे काम करणे भाग नसे.
• १९१९ - जर्मनीत जर्मन कामगारांच्या शांततेसाठीची मुक्त समिती स्थापन झाली. याचेच पुढे नाझी पक्षात रूपांतर झाले.
• १९२४ - महाड महानगरपालिकेने चवदार तळे अस्पृश्यांसाठी खुले केले.
• १९३३ - सान फ्रांसिस्कोच्या खाडीवर गोल्डन गेट ब्रिजचे बांधकाम सुरू झाले.
• १९४१ - दुसरे महायुद्ध - लिब्यातील बार्डिया इथे २५००० इटालियन सैनिकांनी दोस्तसैन्यापुढे शरणागती पत्करली.
• १९४८ - वॉर्नर ब्रदर्सनी प्रथम रंगीत सिनेमाचे प्रदर्शन केले.
• १९४९ - पुणे यथे राष्ट्रीय संरक्षण प्रबोधिनी ही संस्था सुरू झाली.
• १९५७ - भारतात विक्रीकर कायदा लागू झाला.
• १९६८ - अलेक्झांडर दुब्चेक चेकोस्लोव्हेकियाच्या राष्ट्राध्यक्षपदी. चेकोस्लोव्हेकियामध्ये प्राग वसंत सुरू.
• १९७२ - अमेरिकन राष्ट्राध्यक्ष रिचर्ड निक्सनने स्पेस शटल कार्यक्रम सुरू करण्याचा हुकूम दिला.
• १९७४ - अंटार्क्टिकामधील सर्वोच्‍च तापमानाची (१५º सेल्सिअस) नोंद झाली.
• १९७५ - ऑस्ट्रेलियातील टास्मानियाच्या टास्मान ब्रिजला खनिजवाहू जहाज लेक इलावाराने धडक दिली. १२ ठार.
• १९७६ - कंबोडियाने नाव बदलले. नवीन नाव काम्पुचियाचे गणराज्य.
• १९८४ - रिचर्ड स्टॉलमनने ग्‍नूवर काम सुरू केले.
• १९९३ - तेलवाहू जहाज एम.व्ही.ब्रेर शेटलंड बेटांवर किनाऱ्यास घसटले. ८४,७०० टन खनिज तेल समुद्रात.
• १९९७ - रशियाने चेचन्यातून सैन्य मागे घेण्यास सुरुवात केली.

एकविसावे शतक

• २००४ - संभाजी ब्रिगेड या जातीयवादी संघटनेने भांडारकर प्राच्यविद्या संशोधन मंदिरावर हल्ला करून अनेक अनमोल व दुर्मिळ ग्रंथ फाडले.

जन्म

• १५८७ - झु झियाके, चीनी लेखक व शोधक.
• १५९२ - शहाजहान, भारतातील मोगल सम्राट.
• १७७९ - झेब्युलोन पाईक, अमेरिकन शोधक.
• १८४६ - रुडॉल्फ क्रिस्टॉफ युकेन, जर्मन लेखक, नोबेल पारितोषिक विजेता.
• १८५५ - किंग कॅम्प जिलेट, अमेरिकन शोधक.सेफ्टी रेझर तयार करून प्रथम बाजारात आणणारा.
• १८६८ - गणेश दत्तात्रय सहस्रबुद्धे उर्फ दासगणू, मराठी संतकवी.
• १८६९ - वेंकटेश तिरको कुलकर्णी, कन्नड साहित्यिक .
• १८८३ - खलील जिब्रान, अरब कवी, तत्त्वज्ञानी व चित्रकार.
• १८९२ - कृ.पां. कुळकर्णी मराठी भाषेचे अभ्यासक.
• १८९३ - परमहंस योगानंद, भारतीय तत्त्वज्ञानी.
• १९१३ - श्रीपाद नारायण पेंडसे, मराठी साहित्यिक.
• १९२० - मोहम्मद अस्लम, पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू.
• १९२२ - मोहम्मद उमर मुक्री, हिंदी विनोदी चरित्र अभिनेता.
• १९२५ - रमेश मंत्री, मराठी साहित्यिक .
• १९२८ - विजय तेंडुलकर, मराठी साहित्यिक .
• १९२८ - झुल्फिकार अली भुट्टो, पाकिस्तानी अध्यक्ष, पंतप्रधान.
• १९२८ - वॉल्टर मॉन्डेल, अमेरिकन राजकारणी.
• १९२८ - इम्तियाझ अहमद, पाकिस्तानी क्रिकेट खेळाडू.
• १९३८ - पहिला हुआन कार्लोस स्पेनचा राजा.
• १९४१ - मन्सूर अली खान पतौडी, भारतीय पुरुष क्रिकेट संघाचा माजी कर्णधार, पतौडी संस्थानाचा नववा व अखेरचा नवाब.
• १९४१ - बॉब क्युनिस, न्यू झीलंडचा क्रिकेट खेळाडू.
• १९४८ - पार्थसारथी शर्मा, भारतीय क्रिकेट खेळाडू.
• १९४८ - फैय्याज अभिनेत्री व गायिका.
• १९५१ - एझ्रा मोझली, वेस्ट इंडीजचा क्रिकेट खेळाडू.
• १९५५ - ममता बॅनर्जी, बंगाली नेत्या.
• १९६१ - ना. धों. ताम्हणकर कथालेखक, कादंबरीकार व बाल साहित्यकार.
• १९६२ - ब्रॅंन्डन कुरुप्पु, श्रीलंकेचा क्रिकेट खेळाडू.
• १९७७ - जमालुद्दीन अहमद, बांगलादेशचा क्रिकेट खेळाडू.
• १९८१ - मार्लोन सॅम्युएल्स, वेस्ट इंडीजचा क्रिकेट खेळाडू.
• १९८६ - दीपिका पदुकोण – कन्नड, हिंदी आणि तामिळ चित्रपट अभिनेत्री.

मृत्यू

• ८४२ - अल मुतासिम, अब्बासी खलिफा.
• १५८९ - मेदिचीची कॅथेरीन, फ्रान्सचा राजा हेन्री दुसरा याची पत्नी.
• १६५५ - पोप इनोसंट दहावा.
• १७६२ - रशियाची एलिझाबेथ, रशियाची साम्राज्ञी.
• १८४७ - त्यागराज, कर्नाटक संगीताचे रचनाकार, संगीतशास्त्रज्ञ व गायक.
• १९३३ - कॅल्विन कूलिज, अमेरिकेचा २९वा अध्यक्ष.
• १९४३ - जॉर्ज वॉशिंग्टन कार्व्हर, अमेरिकन शिक्षणतज्ञ, वनस्पतिशास्त्रज्ञ.
• १९८२ - रामचंद्र चितळकर उर्फ सी.रामचंद्र, भारतीय संगीतकार.
• १९८४ - सिद्धेश्वरशास्त्री चित्राव, वेदशास्त्र अभ्यासक, चरित्रकोशकार.
• १९९० - रमेश बहल, चित्रपट निर्माता व दिग्दर्शक.
• १९९२ - द.ग. गोडसे, मराठी समीक्षक , नाटककार, इतिहासकार, कलादिग्दर्शक, वेशभूषाकार आणि नेपथ्यकार
• २००३ - गोपालदास पानसे, पखवाजवादक.

प्रतिवार्षिक पालन

• पक्षी दिन - अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने

संदर्भ

---

जानेवारी ३ - जानेवारी ४ - जानेवारी ५ - जानेवारी ६ - जानेवारी ७ - (जानेवारी महिना)

---

बाह्य दुवे

• बीबीसी न्यूजवर जानेवारी ५ च्या विशेष घटना (इंग्रजी मजकूर)