हवामान: खंडाचा अंतर्गत भाग हा सागरी किनाऱ्यापासून खूप दूर असल्याने या भागाचे उन्हाळा अति उष्ण तर हिवाळा अतिथड असतो, म्हणजेच तेथे हवामान अतिशय विषम असते.

आशिया
आशिया
आशिया
क्षेत्रफळ ४,४५,७९,००० वर्ग किमी
लोकसंख्या ३ अब्ज ८७ कोटी ९० लाख
स्वतंत्र देश ४७
संस्थाने व प्रांत
आशिया खंडाचे विभाग
  पूर्व आशिया
  मध्य आशिया
  दक्षिण आशिया
  आग्नेय आशिया
  मध्यपूर्व
  उत्तर आशिया (रशिया)
देशाचे नाव व ध्वज क्षेत्रफळ
(वर्ग किमी)
लोकसंख्या
(१ जुलै २००८ रोजी)
लोकसंख्या घनता
(प्रति वर्ग किमी)
राजधानी
मध्य आशिया:
कझाकस्तान ध्वज कझाकस्तान २,७२४,९२७ १,५६,६६,५३३ ५.७ नुरसुल्तान
किर्गिझस्तान ध्वज किर्गिझस्तान १९८५०० ५३५६८६९ २४.३ बिश्केक
ताजिकिस्तान ध्वज ताजिकिस्तान १४३१०० ७२११८८४ ४७. दुशान्बे
तुर्कमेनिस्तान ध्वज तुर्कमेनिस्तान ४८८१०० ५१७९५७३ ९.६ अश्गाबाद
उझबेकिस्तान ध्वज उझबेकिस्तान ४४७४०० २८२६८४४१ ५७.०१ ताश्केंत
पूर्व आशिया:
Flag of the People's Republic of China चीन

[१]

९,५८४,४९२ १,३२२,०४४,६०५ १३४.० बीजिंग
हाँग काँग ध्वज हॉंगकॉंग

[२]

१,०९२ ७,९०३,३३४ ६,६८८.०
मकाओ ध्वज मकाऊ

[३]

२५ ४६०,८२३ १८,४७३.३
Flag of the Republic of China तैवान

[४]

३५,९८० २२,९२०,९४६ ६२६.७ तैपै
जपान ध्वज जपान ३७७,८३५ १२७,२८८,६२८ ३३६.१ टोकियो
उत्तर कोरिया ध्वज उत्तर कोरिया १२०,५४० २३,४७९,०९५ १८४.४ प्यॉंगयांग
दक्षिण कोरिया ध्वज दक्षिण कोरिया ९८,४८० ४९,२३२,८४४ ४९०.७ सोल
मंगोलिया ध्वज मंगोलिया १,५६५,००० २,९९६,०८२ १.७ उलानबातर
उत्तर आशिया:
रशिया ध्वज रशिया

§

१३,११५,२०० १४०,७०२,०९२ ३.० मॉस्को
आग्नेय आशिया:[५]
ब्रुनेई ध्वज ब्रुनेई ५,७७० ३८१,३७१ ६०.८ बंदर सेरी बेगवान
कंबोडिया ध्वज कंबोडिया

[६]

१८१,०३५ १३,३८८,९१० ७४ फ्नोम पेन्ह
पूर्व तिमोर ध्वज पूर्व तिमोर

*

१५,००७ १,१०८,७७७ ६३.५ दिलि
इंडोनेशिया ध्वज इंडोनेशिया

*

१,४१९,५८८ २३७,५१२,३५५ १५९.९ जकार्ता
लाओस ध्वज लाओस २३६,८०० ६,६७७,५३४ २४.४ विआंतिआन
मलेशिया ध्वज मलेशिया ३२९,८४७ २७,७८०,००० ८४.२ क्वालालंपूर
म्यानमार ध्वज म्यानमार ६७८,५०० ४७,७५८,२२४ ६२.३ नॅपिडॉ[७]
Flag of the Philippines फिलिपाईन्स ३००,००० ९२,६८१,४५३ २८१.८ मनिला
सिंगापूर ध्वज सिंगापूर ७०४ ४,६०८,१६७ ६,३६९.० सिंगापूर
थायलंड ध्वज थायलंड ५१४,००० ६५,४९३,२९८ १२१.३ बॅंगकॉक
व्हियेतनाम ध्वज व्हिएतनाम ३३१,६९० ८६,११६,५५९ २४६.१ हनोई
दक्षिण आशिया:
अफगाणिस्तान ध्वज अफगाणिस्तान ६४७,५०० ३२,७३८,७७५ ४२.९ काबुल
बांगलादेश ध्वज बांगलादेश १४४,००० १५३,५४६,९०१ ९२६.२ ढाका
भूतान ध्वज भूतान ४७,००० ६८२,३२१ १४.३ थिंफू
भारत ध्वज भारत

[८]

३,१६७,५९० १,१४७,९९५,२२६ ३१८.२ नवी दिल्ली
इराण ध्वज इराण १,६४८,१९५ ६५,८७५,२२३ ४२ तेहरान
Flag of the Maldives मालदीव ३०० ३७९,१७४ १,०६७.२ माले
नेपाळ ध्वज नेपाळ १४०,८०० २९,५१९,११४ १८३.८ काठमांडू
पाकिस्तान ध्वज पाकिस्तान ८०३,९४० १६७,७६२,०४९ १८३.७ इस्लामाबाद
श्रीलंका ध्वज श्रीलंका ६५,६१० २१,१२८,७७३ २९८.४ श्री जयवर्धनेपुरा
नैऋत्य आशिया:
§आर्मेनिया ध्वज आर्मेनिया २९,८०० २,९६८,५८६ १११.७ येरेवान
§अझरबैजान ध्वज अज़रबैजान ४६,८७० ३,८४५,१२७ ८२.० बाकु
बहरैन ध्वज बहरैन ६६५ ७१८,३०६ ९८७.१ मनामा
{§सायप्रस ध्वज सायप्रस ९,२५० ७९२,६०४ ८३.९ निकोझिया
पॅलेस्टाईन गाझा[९] ३६३ १,५३७,२६९ ३,३१५.७ गाझा
§जॉर्जिया ध्वज जॉर्जिया २०,४६० ४,६३०,८४१ ९९.३ थ्बिलीसी
इराक ध्वज इराक ४३७,०७२ २८,२२१,१८१ ५४.९ बगदाद
इस्रायल ध्वज इस्रायल २०,७७० ७,११२,३५९ २९०.३ जेरुसलेम[१०]
जॉर्डन ध्वज जॉर्डन ९२,३०० ६,१९८,६७७ ५७.५ अम्मान
कुवेत ध्वज कुवैत १७,८२० २,५९६,५६१ ११८.५ कुवैत शहर
लेबेनॉन ध्वज लेबेनॉन १०,४५२ ३,९७१,९४१ ३५३.६ बैरुत
ओमान ध्वज ओमान २१२,४६० ३,३११,६४० १२.८ मस्कत
कतार ध्वज कतार ११,४३७ ९२८,६३५ ६९.४ दोहा
सौदी अरेबिया ध्वज सौदी अरेबिया १,९६०,५८२ २३,५१३,३३० १२.० रियाध
सीरिया ध्वज सिरीया १८५,१८० १९,७४७,५८६ ९२.६ दमास्कस
तुर्कस्तान ध्वज तुर्कस्तान

§

७५६,७६८ ७१,८९२,८०७ ७६.५ अंकारा
संयुक्त अरब अमिराती ध्वज संयुक्त अरब अमिराती ८२,८८० ४,६२१,३९९ २९.५ अबु धाबी
पॅलेस्टाईन वेस्ट बँक[९] ५,८६० २,६११,९०४ ३९३.१ जेरुसलेम
यमनचे प्रजासत्ताक ध्वज येमन ५२७,९७० २३,०१३,३७६ ३५.४ सना
एकूण ४३,८१०,५८२ ४,०५०,४०४,१९३ ८९.०७

मानवी साधनसंपत्ती: कोणत्याही देशातील नागरिक ही त्या देशाची सर्वात महत्त्वाची साधनसंपत्ती असते. यासाठी प्रदेशातील लोकसंख्येचा अभ्यास करणे महत्त्वाचे ठरते.

मृदासंपत्ती: मृदासंपत्ती पृथ्वीवरील सर्व सजीवाचा मुख्य आधार आहे, कारण सर्व प्राणीमात्र प्रत्यक्ष किंवा अप्रत्यक्षपणे अन्नासाठी ज्या वनस्पतीवर अवलंबून असतात त्या वनस्पतीचे अस्तित्व प्रामुख्याने मुदावर अवलंबून असते. आशिया खंडाच्या वेगवेगळ्या भागांत विविध प्रकारची मुदा आढळते. सिधू, गंगा, ब्रह्मपुत्रा, तैग्रिस इत्यादी नद्यांच्या खोऱ्यात गाळाची सुपीक मुदा असल्याने शेतीचा विकास जास्त झालेला आढळतो. भारतीय द्विपकल्पाच्या पठारी भागात काळी मुदा आढळते. मध्यआशियाच्या उचं भागात पर्वतीय मुदा आढळते. वाळवंटी प्रदेशात रेताड, वाळूमीश्रित मुदेची प्रमाण आधिक असते.

संदर्भ संपादन

  1. ^   The state is commonly known as simply "China", which is subsumed by the eponymous entity and civilization (China). Figures given are for mainland China only, and do not include Hong Kong, Macau, and Taiwan.
  2. ^   Hong Kong is a Special Administrative Region (SAR) of the PRC.
  3. ^   Macau is a Special Administrative Region (SAR) of the PRC.
  4. ^   Figures are for the area under the de facto control of the Republic of China (ROC) government, commonly referred to as Taiwan. Claimed in whole by the PRC; see political status of Taiwan.
  5. ^ Excludes Christmas Island and Cocos (Keeling) Islands (Australian external territories in the Indian Ocean southwest of Indonesia).
  6. ^ General Population Census of Cambodia २००८ - Provisional population totals, National Institute of Statistics, Ministry of Planning, released ३rd September, २००८
  7. ^   The administrative capital of Myanmar was officially moved from Yangon (Rangoon) to a militarised greenfield just west of Pyinmana on ६ November २००५.
  8. ^   Includes Jammu and Kashmir, a contested territory among India Pakistan, and the PRC.
  9. ^ a b   Gaza and West Bank, collectively referred to as the "Occupied Palestinian Territory" by the UN, are territories partially occupied by Israel but under de facto administration of the Palestinian National Authority.
  10. ^ In १९८०, Jerusalem was proclaimed Israel's united capital, following its annexation of Arab-dominant East Jerusalem during the १९६७ Six-Day War. The United Nations and many countries do not recognize this claim, with most countries maintaining embassies in Tel Aviv instead.