नवी दिल्ली

नवी दिल्ली हे शहर स्वतंत्र भारताची राजधानी आहे. राजधानी असल्याने भारत सरकारच्या विधी, न्याय व प्रशासन ह्या तिन्ही शाखांची मुख्यालये येथे आहेत. नवी दिल्ली ही दिल्ली प्रदेशाचीही राजधानी आहे. ह्या शहराची कोनशिला १५ डिसेंबर १९११ ला बसवली गेली. या शहराचा आराखडा सर एडविन ल्युटेन्स व सर हर्बट बेकर ह्या विख्यात स्थापत्यकारांनी तयार केला होता. दिल्लीचे क्षेत्रफळ १४८३ चौ.किमी. आहे. दिल्लीची लोकसंख्या १,६७,५३,२३५ एवढी आहे. हिंदी व उर्दु ह्या येथील प्रमुख भाषा आहेत. दिल्लीची साक्षरता ८६.३४ टक्के आहे. गहू व बाजरी ही येथील प्रमुख पिके आहेत. यमुना ही दिल्ली मधून वाहणारी एकमेव नदी आहे.

?नवी दिल्ली नई दिल्ली National capital Territory of Delhi • भारत
—  capd  —
नॉर्थ दिल्ली
२८° ३६′ ५०.०२″ N, ७७° १२′ ३२.४२″ E ओपनस्ट्रीट मॅप गूगल अर्थ प्रोक्सिमिटीरामा
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	४२.७ चौ. किमी • २१६ मी
जिल्हा	नवी दिल्ली
लोकसंख्या • घनता	३,२१,८८३ (2006) • ९,२९४/किमी२
कोड • पिन कोड • दूरध्वनी • आरटीओ कोड	• ११० • +०११ • DL-0?
संकेतस्थळ: www.ndmc.gov.in

२० व्या शतकातील अग्रगण्य ब्रिटीश वास्तुविशारद एडविन लुटियन्स यांनी आखलेल्या बहुतेक नवी दिल्ली शहराचे मध्यवर्ती प्रशासकीय क्षेत्र म्हणून ब्रिटनच्या शाही महत्वाकांक्षा दाखवल्या गेल्या. राजपथ आणि जनपथ या दोन मध्यवर्ती टप्प्याटप्प्याने नवी दिल्लीची रचना आहे. राजपथ किंवा किंग वेज राष्ट्रपती भवन ते इंडिया गेटपर्यंत पसरलेला आहे. जनपथ (हिंदी: "लोकांचे पथ"), पूर्वी क्वीन्स वे, कॅनॉट सर्कसपासून सुरू होते आणि राजपथला काटकोनात कट करते. जवळपास शांतीपाठवर (19: "शांतीचा मार्ग") वर 19 विदेशी दूतावासं आहेत, हे भारतातील सर्वात मोठे राजनयिक एन्क्लेव्ह बनवित आहे. [११]]

शहराच्या मध्यभागी एक भव्य राष्ट्र भवन आहे (पूर्वी व्हायसरॉय हाऊस म्हणून ओळखले जाते) रायसीना हिलच्या शिखरावर आहे. भारत सरकारची मंत्रालये असलेली सचिवालय राष्ट्रपती भवनाच्या बाहेर आहे. हर्बर्ट बेकर यांनी डिझाइन केलेले संसद भवन सांसद मार्गावर आहे.