मराठी विकिपीडिया

भारतीय गायीच्या विविध जाती

मुख्य लेख: भारतीय गाय

उपयुक्ततेच्या आधारावर राष्ट्रीय पशु आनुवंशिक संशोधन संस्था ने भारतीय गोवंश तीन वर्गात विभाजित केला.[१][२]

१. मशागतीचा गोवंश
२. दुभत्या जातीचा गोवंश
३. दुहेरी हेतूचा गोवंश

सध्या अस्तित्वात असलेल्या भारतीय गायींच्या जाती आणि त्यांची वर्गवारी पुढीलप्रमाणे आहे.

भारत

संपादन
अ. क्र. गोवंश इतर नावे/टोपण नावे आढळस्थान उपयोग चित्र अभिग्रहन क्रमांक[३]
१ अमृतमहाल डोड्डा दाना, जवारी दाना, नंबर दाना कर्नाटक मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0800_AMRITMAHAL_03001
२ आलमपाटी आलंबडी गाय तामिळनाडू दुहेरी हेतूचा गोवंश अनोंदनिकृत
३ उंबलाचेरी मोट्टाईमाडू, गणपतीमाडू, तंजावुर तामिळनाडू मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1800_UMBLACHERY_03029
४ ओंगल नेल्लूर आंध्र प्रदेश दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0100_ONGOLE_03020
५ कठाणी महाराष्ट्र दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1100_KATHANI_03051
६ कोंकण कपिला सुवर्ण कपिला कोंकण दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1135_KONKANKAPILA_03043
७ कंगायम कंगनाड, कोंगु तामिळनाडू मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1800_KANGAYAM_03010
८ कासारगोड  •  केरळ,
 •  कर्नाटक		 दुभत्या जातीचा गोवंश अनोंदनिकृत
९ कांकरेज बन्नी, नागर, तलबडा, वढीयार, वागड  •  गुजरात,
 •  राजस्थान		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0417_KANKREJ_03011
१० केनकाथा केनवारीया  •  उत्तर प्रदेश,
 •  मध्यप्रदेश		 मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_2010_KENKATHA_03012
११ कोसली छत्तीसगड मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_2600_KOSALI_03036
१२ कृष्णा  • महाराष्ट्र,
 • कर्नाटक		 मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0800_KRISHNAVALLEY_03015
१३ खेरीअर देसी ओडिशा मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1500_KHARIAR_03034
१४ खेरीगढ खेरी, खारी उत्तर प्रदेश मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_2000_KHERIGARH_03013
१५ खिल्लारी माणदेशी, शिकारी, थिल्लार  •  महाराष्ट्र,
 •  कर्नाटक		 शर्यतींसाठी वापर, मशागतीचा गोवंश, INDIA_CATTLE_1108_KHILLAR_03014
१६ गवळाऊ आरवी, गौळंगनी  •  महाराष्ट्र,
 • मध्यप्रदेश		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1110_GAOLAO_03006
१७ गंगातिरी पूर्वी हरियाणा, शहाबादी  •  बिहार,
 •  उत्तर प्रदेश		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_2003_GANGATIRI_03039
१८ गीर भोदली, देसण, गुजराती, काठियावाडी, सोरटी, सुरती गुजरात दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0400_GIR_03007
१९ घुमुसरी देशी, गुमसुर, घुमसुर ओडिशा मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1500_GHUMUSARI_03032
२० जवारी गाय कडूदाना कर्नाटक दुहेरी हेतूचा गोवंश अनोंदनिकृत
२१ थारपारकर सफेद सिंधी, थारी  •  गुजरात,
 •  राजस्थान		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1700_THARPARKAR_03028
२२ थुथो अमेशी, शियापी, चोकरू, त्सेसो नागालँड  •  मशागतीचा गोवंश,
 •  मांसाहार		 INDIA_CATTLE_1400_THUTHO_03047
२३ दज्जल  •  पंजाब (पाकिस्तान),  • पंजाब दुहेरी हेतूचा गोवंश अनोंदनिकृत
२४ देवणी सुरती, डोंगरपट्टी, डोंगरी, वन्नेरा, वाघ्याड, बालंक्या, शेवेरा  •  महाराष्ट्र,  •  कर्नाटक दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1108_DEONI_03005
२५ धन्नी पंजाब मशागतीचा गोवंश अनोंदनिकृत
२६ नागोरी राजस्थान मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1700_NAGORI_03018
२७ नारी सिरोही  •  गुजरात,
 •  राजस्थान		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1704_NARI_03045
२८ निमारी निमाडी, खरगाव, खरगोनी, खुरगोनी मध्यप्रदेश मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1000_NIMARI_03019
२९ डागरी गुजरात माळवी गुजरात मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0400_DAGRI_03046
३० डांगी कंदाडी  •  महाराष्ट्र,
 •  गुजरात		 मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1104_DANGI_03004
३१ पुंगनुर आंध्रप्रदेश दुहेरी हेतूचा गोवंश,
(बुटका गोवंश)		 INDIA_CATTLE_0100_PUNGANUR_03022
३२ पुलिकुलम पलिंगुमाडू, जलीकट्टूमाडू, मनीमाडू, किलाकट्टूमाडू, मट्टूमाडू तामिळनाडू  •  मशागतीचा गोवंश,
 •  जल्लीकट्टू		 INDIA_CATTLE_1800_PULIKULAM_03035
३३ पोंवार पुर्निया उत्तर प्रदेश मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_2000_PONWAR_03021
३४ पोडा थिरूपा तेलंगणा दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_3600_PODATHURPU_03044
३५ बरगूर तामिळनाडू मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1800_BARGUR_03003
३६ बद्री उत्तराखंड दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_2400_BADRI_03040
३७ बचौर सीतामढी, भुटीया बिहार दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0300_BACHAUR_03002
३८ बिंझारपुरी ओडिशा दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1500_BINJHARPURI_03033
३९ बेलाही हरियाणा, चंदीगड दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0532_BELAHI_03038
४० मलनाड गिड्डा कर्नाटक मशागतीचा गोवंश,
(बुटका गोवंश)		 INDIA_CATTLE_0800_MALNADGIDDA_03037
४१ मासिलम मेघालय मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1300_MASILUM_03053
४२ मालवी मध्यप्रदेश मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1000_MALVI_03016
४३ मेवाती  •  राजस्थान,
 •  हरियाणा,
 •  उत्तर प्रदेश		 मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1705_MEWATI_03017
४४ मोतू ओडिशा मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1526_MOTU_03031
४५ राठी राजस्थान दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1700_RATHI_03023
४६ लडाखी  •  जम्मू काश्मीर,
 •  लडाख		 दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0700_LADAKHI_03042
४७ लखमी आसाम मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0200_LAKHIMI_03041
४८ लाल कंधारी महाराष्ट्र मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1100_REDKANDHARI_03024
४९ लाल पूर्णिया बिहार दुहेरी हेतूंचा गोवंश INDIA_CATTLE_0300_PURNEA_03050
५० लाल सिंधी  •  ओडिशा,
 •  बिहार,
 • आसाम, केरळ		 दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0000_REDSINDHI_03025
५१ लोहानी अच्छाई गाय  • बलुचिस्तान,
 • पाकिस्तानचा सीमावर्ती प्रांत		 दुहेरी हेतूंचा गोवंश अनोंदनिकृत
५२ वेचुर केरळ  •  दुभत्या जातीचा गोवंश,
 •  बुटका गोवंश		 INDIA_CATTLE_0900_VECHUR_03030
५३ श्वेत कपिला गोवा दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_3500_SHWETAKAPILA_03048
५४ साहिवाल  •  पंजाब,
 •  राजस्थान		 दुभत्या जातीचा गोवंश INDIA_CATTLE_1617_SAHIWAL_03026
५५ सांचोरी मारवाडी राजस्थान दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_1700_SANCHORI_03052
५६ सीबी भगनारी बलुचिस्तान,
 •  वायव्य भारत		 मशागतीचा गोवंश अनोंदनिकृत
५७ सिरी  •  सिक्कीम,
 •  बंगाल		 मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_2221_SIRI_03027
५८ हल्लीकर कर्नाटक मशागतीचा गोवंश INDIA_CATTLE_0800_HALLIKAR_03008
५९ हरियाना हरियाणा दुहेरी हेतूंचा गोवंश INDIA_CATTLE_0520_HARIANA_03009
६० हिस्सार पंजाब दुहेरी हेतूचा गोवंश अनोंदनिकृत
६१ हिमाचली पहाडी हिमाचल प्रदेश दुहेरी हेतूचा गोवंश INDIA_CATTLE_0600_HIMACHALIPAHARI_03049


भारताबाहेर

संपादन
अ. क्र. विदेशातील भारतीय गोवंश इतर नावे आढळस्थान उपयोग चित्र
१ ब्राह्मण गाय अमेरिका,
ऑस्ट्रेलिया,
ब्राझील		  •  दुधदुभते
 •  मांसाहार
२ गुझेरात गुझेरा, अझुलेगो, कांकरेज ब्राझील  •  दुधदुभते
 •  मांसाहार
३ गिरोलँडो ब्राझील  •  दुधदुभते
४ नेल्लूर ब्राझील,
अर्जेन्टिना,
पेराग्वे,
व्हेनेझुएला,
मध्य अमेरिका,
मेक्सिको,
उत्तर अमेरिका		 मांसाहार

हे सुद्धा पहा

संपादन

संदर्भ

संपादन
  1. ^ "Registered Breeds Of Cattle" (इंग्रजी भाषेत). १ मार्च २०२४ रोजी पाहिले.
  2. ^ "Breeds | nddb.coop" (इंग्रजी भाषेत). ५ जानेवारी २०२२ रोजी पाहिले.
  3. ^ "Registered Breeds Of Cattle". ICAR - National Bureau of Animal Genetic Resources. December 26, 2021 रोजी पाहिले.

बाह्य दुवे

संपादन
"https://mr.wikipedia.org/w/index.php?title=भारतीय_गायीच्या_विविध_जाती&oldid=2396036" पासून हुडकले