टोपणनावानुसार मराठी साहित्यिकांची यादी
साहित्यिकांची यादी
(टोपणनावानुसार मराठी कवी या पानावरून पुनर्निर्देशित)
टोपणनावाला इंग्रजीत 'निकनेम' (Nickname) म्हणतात. मराठीले अनेक लेखक टोपणनावाने लेखन करीत आलेले आहेत, काहीजण अजूनही करतात. अशा टोपणनावाने लिखाण करणाऱ्या लेखकांची ही अपूर्ण यादी :-
- अरुण टिकेकर : (टिचकीबहाद्दर); (दस्तुरखुद्द)
- अनिल बाबुराव गव्हाणे : (बापू)
- अशोक जैन : (कलंदर)
- अशोक रानडे (दक्षकर्ण)
- आत्माराम नीलकंठ साधले : आनंद साधले, दमयंती सरपटवार
- आत्माराम शेट्ये : (शेषन कार्तिक)
- आनंद बालाजी देशपांडे (आकाशानंद)
- आनंद साधले : (दमयंती सरपटवार)
- आनंदीबाई कर्वे : (बाया कर्वे)
- कृष्ण गंगाधर दीक्षित : (संजीव)
- कृष्णाजी अनंत एकबोटे (सहकरी कृष्ण)
- कृष्णाजी लक्ष्मण सोमण : (किरात; काळदंड; सारथी) (काव्यलेखनासाठी किरात आणि भ्रमर)
- कृ.श्री. अर्जुनवाडकर (पंतोजी)
- केशव नारायण देव : (पतितपावनदास)
- डॉ.कैलास रायभान दौंड (कैलास दौंड)
- गंगाधर कुलकर्णी (रसगंगाधर)
- गंगाधर बाळकृष्ण देशपांडे : (गंगाधरराव देशपांडे)
- गणेश दामोदर सावरकर : (बाबाराव सावरकर) (दुर्गातनय)
- गणेश वामन गोगटे : (लीला)
- गणेश विठ्ठल कुलकर्णी (कुंभोजकर) : (व्यतिपात)
- ग.दि. माडगुळकर (गदिमा)
- गोपाळ गोविंद मुजुमदार : (साधुदास)
- गोपाळ नरहर नातू : लोककवी (मनमोहन); मीनाक्षी दादरकर
- गोपाळ हरी देशमुख : (लोकहितवादी; एक ब्राह्मण)
- चंद्रकांत सखाराम चव्हाण : (बाबूराव अर्नाळकर)
- चं.वि.बावडेकर : (आलमगीर)
- चिंतामण रामचंद्र टिकेकर - अरुण टिकेकर यांचे वडील : (दूत)
- चिं.त्र्य.खानोलकर - आरती प्रभु या नावाने काव्यलेखन व चिं.त्र्य.खानोलकर या नावाने गद्यलेखन
- जयवंत दळवी : (ठणठणपाळ)
- तुकारामतात्या पडवळ : (एक हिंदू)
- तुळसी परब : ओज पर्व
- दगडू मारुती पवार : कथालेखक (जागल्या)
- दत्ता टोळ : (अमरेंद्र दत्त)
- दत्तात्रेय रामचंद्र कुलकर्णी : (श्रीपंत महाराज बाळेकुंद्रीकर)
- दामोदर माधव कुळकर्णी : (माधवसुत)
- डॉ. दामोदर विष्णू नेने : (दादूमिया)
- दासोपंत दिगंबर देशपांडे : (दासोपंत)
- दिनकर शंकरराव जवळकर : (आग्यावेताळ)
- देवदत्त टिळक : (लक्ष्मीनंदन)
- द्वारकानाथ माधव पितळे : (नाथमाधव)
- द्वारकाबाई हिवरगांवकर/मनोरमा श्रीधर रानडे : (गोपिकातनया)
- धनंजय चिंचोलीकर : (बब्रूवान रुद्रकंठावार)
- न.र. फाटक : (अंतर्भेदी), (करिष्मा), (फरिश्ता) आणि (सत्यान्वेषी)
- नरसिंह चिंतामण केळकर : (अनामिक; आत्‍मानंद)
- नागावकर : (गंधर्व)
- नागेश गणेश नवरे : (नागेश)
- नारायण गजानन आठवले : (राजा ठकार)
- नागोराव गोविंद साठे : (ब्रह्मानंदाश्रम स्वामी)
- नारायण जोशी : (साखरेबुवा; नानामहाराज साखरे)
- नारायण दामोदर सावरकर : (जातिहृदय)
- नारायण विनायक कुलकर्णी : गोविंदसुत (की विनायकसुत?)
- परशराम गोविंद चिंचाळकर : गोविंदसुत
- प.स. देसाई (सौ.जानकीबाई देसाई) : (सदाराम)
- पांडुरंग सदाशिव साने : (साने गुरुजी)
- पांडुरंग ज्ञानेश्वर कुळकर्णी : (पांडुरंग शर्मा)
- पुरुषोत्तम धाक्रस (फडकरी)
- पृथ्वीगीर हरिगीर गोस्वामी : पृथ्वीगीर हरिगीर
- प्रल्हाद केशव अत्रे (केशवकुमार)
- प्र.न. जोशी : (पुष्पदंत)
- प्रभाकर जनार्दन दातार : शाहीर प्रभाकर
- प्रभाकर नारायण पाध्ये : (भाऊ पाध्ये)
- प्रवीण टोकेकर : (ब्रिटिश नंदी)
- फोंडूशास्त्री करंडे : द्विरेफ
- बळवंत जनार्दन करंदीकर : (रमाकांत)
- बा.सी. मर्ढेकर : (मकरंद)
- बाळकृष्ण अनंत भिडे : (बी)
- बाळूताई खरे/मालती बेडेकर : (विभावरी शिरूरकर)
- ब्रह्माजीपंत ब्रह्मानंद नाझरीकर : (श्रीधर)
- भागवत वना नेमाडे : (भालचंद्र नेमाडे)
- भा.रा. भागवत : (संप्रस्त)
- मनोरमा श्रीधर रानडे/द्वारकाबाई हिवरगांवकर : (गोपिकातनया)
- महादेव नारायण जोशी : (माधवराव जोशी)
- महादेव मल्हार जोशी : (स्वामी सच्चिदानंद)
- मा.गो. वैद्य : (नीरद)
- महादेव आसाराम घाटेवाळ : (माधव परदेशी)
- माधव दादाजी मोडक : (बंधु माधव)
- मालतीबाई बेडेकर/बाळूताई खरे : (विभावरी शिरूरकर)
- मीनप्पा व्यंकटेश केलवाड : गोविंदशर्मा
- मुक्ताबाई दीक्षित : (कृष्णाबाई)
- मुक्ता विठ्ठल कुलकर्णी : (मुक्ताबाई)
- मृत्युंजय श्रीकृष्ण रिसबूड : (सुमेध वडावाला)
- मृदुला तांबे : (सृष्टिलावण्या)
- मेहबूब पठाण : (अमर शेख)
- मो.ग. रांगणेकर : (धुंडिराज)
- र.गो. सरदेसाई : (र.गो.स., हरिविवेक)
- रघुनाथ चंदावरकर : (रघुनाथ पंडित)
- रघुवीर जगन्नाथ सामंत (कुमार रघुवीर)
- रविन थत्ते : (रविन मायदेव थत्ते)
- रामकृष्ण माधव चोणकर : (हरी माधव समर्थ)
- राम गणेश गडकरी : (बाळकराम)
- रामचंद्र चितळकर : (सी रामचंद्र)
- रामचंद्र जोशी : (साखरेबाबा)
- रामचंद्र विनायक कुलकर्णी : (आनंदघनराम)
- रामचंद्र विनायक टिकेकर - अरुण टिकेकर यांचे आजोबा : (धनुर्धारी)
- रामजी गणोजी चौगुले : (रामजी गणोजी)
- रा.श्री. जोग : (निशिगंध)
- लक्ष्मीकांत तांबोळी : (लता जिंतूरकर)
- लक्ष्मीकांत शांताराम कुडाळकर (लक्ष्मीकांत-प्यारेलालमधील पहिला) : (के.लक्ष्मीकांत, लक्ष्मीकांत)
- लीला भागवत : (भानुदास रोहेकर)
- वा.रा.कांत : (कांत)
- विठ्ठल वामन हडप : (केयूरक)
- विनायक गजानन कानिटकर : (रा. म. शास्त्री, ग्यानबा)
- विनायक नरहरी भावे : (विनोबा)
- वि.ल. बर्वे : (आनंद)
- वि.शा. काळे : (बाबुलनाथ)
- विश्वनाथ वामन बापट : (वसंत बापट
- विष्णू भिकाजी गोखले : (विष्णूबाबा ब्रह्मचारी)
- विष्णू वामन शिरवाडकर (कुसुमाग्रज )
- विष्णूशास्त्री चिपळूणकर : (गोल्या घुबड)
- वि.ह. कुलकर्णी (चंद्रहास, रत्नपारखी, शरदचंद्र, सुहास)
- वीरसेन आनंद कदम : (बाबा कदम)
- शंकर दाजीशास्त्री पदे : पिनाकी, भ्रमर, शंकर
- शिवराम महादेव गोऱ्हे : (चंद्रशेखर; चंद्रिका)
- श्रीधर व्यंकटेश केतकर : गोविंदपौत्र
- श्रीपाद रामचंद्र टिकेकर - अरुण टिकेकर यांचे काका : मुसाफिर
- स.अ. शुक्ल : (कुमुद)
- संजीवनी मराठे (जीवन)
- सतीश जकातदार : (अमोघ श्रीवास्तव; सलील आदर्श)
- संतोष दौंडे (संतोष मधुकर दौंडे)
- सुनंदा बलराम कुलकर्णी : (सानिया)
- सुलोचना देशमुख : (एस्; एन्)
- सेतुमाधव पगडी : (कृष्णकुमार)
- पी. विठ्ठल
- ज्ञानेश्वर नाडकर्णी : (तुकाराम शेंदाणे)
- (?) अप्पा बळवंत
- (?) (वामनसुता)
- (?) (देशभगिनी)
- (?) (लक्ष्मीतनया)
कवीसंपादन करा
मराठी भाषेत जेव्हा काव्यरचनेला सुरुवात झाली तेव्हापासून कवी बहुधा आपले पहिले नाव कविनाम म्हणून वापरत असत. ज्ञानेश्वर, तुकाराम, नामदेव, मोरोपंत, सगनभाऊ ही या कवींची प्रथम नावे होती. प्रथम नाव, मधले नाव आणि नंतर आडनाव लिहायची पद्धत नंतरच्या काळात सुरू झाली. आधुनिक काळातदेखील इंदिरा, कवी गोविंद, दत्त, नीरजा, पद्मा, मनमोहन, माधव, मीरा, यशोधरा, विनायक, संजीवनी या कवी-कवयित्रींनी स्वतःच्याच पहिल्या नावाने काव्यलेखन केले. अनेक कवींनी आपल्या सग्यासंबंधींच्या नावाला अग्रज, अनुज, कुमार, जूलियन, तनय, सुत, इत्यादी प्रत्यय लावून आपापली टोपणनावे सिद्ध केली. इतरांनी या पद्धतींशी फारकत घेऊन अत्यंत स्वतंत्र टोपणनावे घेतली आणि आपले काव्यलेखन केले.
इ.स. १९६०पासून टोपणनावाखाली कविता करण्याची पद्धत मराठीतून बहुधा हद्दपार झाली आहे. (अपवाद - सौमित्र)
काही मराठी आणि अन्य कवी/लेखकांच्या टोपणनावांची ही यादी :
हेदेखील पहासंपादन करा
- टोपणनावानुसार मराठी साहित्यिक
- टोपणनावानुसार मराठी लेखक
- टोपणनावानुसार मराठी नाटककार
- टोपणनावानुसार मराठी गुंड