मलाय द्वीपसमूह
मलय द्वीपसमूह (सेबुआनो : Kapupud-ang Malay, मलाय : Kepulauan Melayu , तगालोग: Kapuluang Malay, बासा जावा: Nusantara) मुख्यभूमी इंडोचायना आणि ऑस्ट्रेलिया दरम्यान द्वीपसमूह आहे. याला कालांतराने "मलय जग ", " नुसंतार ", "ईस्ट इंडीज ", "इंडो-ऑस्ट्रेलियन द्वीपसमूह", "मसाले द्वीपसमूह" आणि इतर नावे देखील म्हणले गेले आहे. हे नाव १९ व्या शतकातील मलय वंशाच्या युरोपियन संकल्पनेवरून घेतले गेले, जे नंतरऑस्ट्रोनेशियन भाषांच्या वितरणावर आधारित होते. [१]
ह्या लेखातील / विभागातील सध्याचा मजकूर इतर भाषा ते मराठी विकिपीडिया:भाषांतर प्रकल्प/मशिन ट्रान्सलेशन वापरून, [[]] भाषेतून मराठी भाषेत अंशत: अनुवादित केला गेला आहे / अथवा तसा कयास आहे. |
भारतीय आणि पॅसिफिक महासागरांच्या मध्ये स्थित, २५,००० पेक्षा जास्त बेट असलेले हे द्वीपसमूह क्षेत्रानुसार सर्वात मोठा द्वीपसमूह आहे आणि बेटांच्या संख्येनुसार जगातील चौथे स्थान आहे. यात ब्रुनेई, पूर्व तिमोर, इंडोनेशिया, मलेशिया (पूर्व मलेशिया), पापुआ न्यू गिनी, फिलिपिन्स आणि सिंगापूर यांचा समावेश आहे. [२] [३] हा शब्द मुख्यतः सागरी आग्नेय आशियाला समानार्थी आहे. [४]
भूगोल
संपादन
द्वीपसमूहाचे जमीन आणि समुद्र क्षेत्र २० लाख किमी 2 पेक्षा जास्त आहे. द्वीपसमूहाच्या २५,०००हून अधिक बेटांमध्ये अनेक लहान द्वीपसमूह आहेत. [५]
इंडोनेशियन द्वीपसमूहातील प्रमुख बेट गटांमध्ये मलुकू बेटे, न्यू गिनी आणि सुंडा बेटांचा समावेश आहे . सुंदा बेटांमध्ये दोन बेट गट आहेत: महा सुंडा बेटे आणि लघु सुंडा बेटे .
फिलीपिन्स द्वीपसमूहातील प्रमुख बेट गटांमध्ये लुझोन, मिंदानाओ आणि विसायन बेटे समाविष्ट आहेत .
इंडोनेशियातील न्यू गिनी, बोर्नियो, सुमात्रा, सुलावेसी आणि जावा ; आणि फिलिपिन्समधील लुझोन आणि मिंदानाओ ही या द्वीपसमूहातील सात मोठी बेटे आहेत.
भौगोलिकदृष्ट्या, द्वीपसमूह जगातील सर्वात सक्रिय ज्वालामुखी क्षेत्रांपैकी एक आहे. विशेषतः जावा, सुमात्रा आणि कमी सुंदा बेटे प्रदेशात बहुतेक ३,००० मी (९,८४३ फूट) पेक्षा जास्त उंचीच्या अनेक ज्वालामुखींची निर्मिती यामुळेच झाली आहे.
विषुववृत्तावरील स्थितीमुळे संपूर्ण द्वीपसमूहातील हवामान उष्णकटिबंधी आहे.
जीवभूगोल
संपादनवॉलेस यांनी द मलाय आर्कीपेलॅगो हा शब्द त्याच्या प्रभावशाली पुस्तकाचे शीर्षक म्हणून वापरला ज्यात त्यांनी या प्रदेशातील त्याच्या अभ्यासाचे दस्तऐवजीकरण केले. त्यांनी आशिया आणि ऑस्ट्रेलियाच्या वनस्पती आणि प्राण्यांमधील सीमा म्हणून "वॉलेस रेघ "चा प्रस्ताव मांडला. बोर्नियो आणि सुलावेसी दरम्यान खोल पाण्याच्या सामुद्रधुनीमुळे हिमयुगात झाली सीमा तयार झाली; आणि बाली आणि लोम्बोक दरम्यान लोम्बोक सामुद्रधुनीतून . आशिया आणि ऑस्ट्रेलियाच्या प्राणि भौगोलिक प्रदेशांमधील वॉलेसिया संक्रमण क्षेत्राची ही आता पश्चिम सीमा मानली जाते. झोनमध्ये आशियाई आणि ऑस्ट्रेलियन मूळच्या प्रजाती आणि त्याच्या स्वतःच्या स्थानिक प्रजातींचे मिश्रण आहे.
लोकसंख्याशास्त्र
संपादनलोकसंख्या
संपादन३८ कोटीहून अधिक लोक या प्रदेशात राहतात. १० सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले बेट खालीलप्रमाणे आहेत:
- जावा (१४,१०,००,०००)
- सुमात्रा (५,०१,८०,०००)
- लुझान (४,८५,२०,०००)
- मिंदानाओ (२,१९,०२,०००)
- बोर्नियो (२,१२,५८,०००)
- सुलावेसी (२,१२,५८,०००)
- न्यू गिनी (१,१३,०६,९४०)
- सिंगापूर (५६,३८,७००)
- नीग्रोज (४४,१४,१३१)
- पनाय (४३.०२,६३४)
भाषा आणि धर्म
संपादनयेथे राहणारे लोक प्रामुख्याने ऑस्ट्रोनेशियन उप-गटांतील आहेत आणि त्या अनुषंगाने पश्चिम मलायो-पॉलिनेशियन भाषा बोलतात . या प्रदेशातील मुख्य धर्म इस्लाम (६२%), ख्रिश्चन (३३%), तसेच बौद्ध, हिंदू धर्म, ताओ धर्म आणि पारंपारिक लोक धर्म आहेत .
संस्कृती
संपादनसांस्कृतिकदृष्ट्या हा प्रदेश अनेकदा दिसतो बृहत भारताचा भाग म्हणून संबोधतात. [६]
संदर्भ
संपादन- ^ Wallace, Alfred Russel (1869). The Malay Archipelago. London: Macmillan and Co. p. 1.
- ^ Encyclopædia Britannica. 2006.
- ^ Encyclopaedia Britannica – Malay Archipelago
- ^ "Maritime Southeast Asia Archived 2007-06-13 at the Wayback Machine.." Worldworx Travel. Accessed 26 May 2009.
- ^ Philippines : General Information.
- ^ Coedes, G. (1968) The Indianized states of Southeast Asia Edited by Walter F. Vella.
बाह्य दुवे
संपादन- वॉलेस, अल्फ्रेड रसेल . मलय द्वीपसमूह, खंड I, खंड II .
- आर्ट ऑफ आयलँड आग्नेय आशिया , मेट्रोपॉलिटन म्युझियम ऑफ आर्टच्या प्रदर्शनाच्या कॅटलॉगचा पूर्ण मजकूर