मराठी विकिपीडियावर नकल-डकव (कॉपीपेस्ट) केलेल्या मजकूराबद्दल तसेच प्रताधिकार व त्यांचे रक्षण करण्याबद्दलची चर्चा या पानावर होणे अपेक्षित आहे.
ही चर्चा सुरळीत, समंजस आणि मुद्देसूद व्हावी ही आग्रहाची विनंती आहे. येथे व्यक्तिगत हल्ले केल्यास ताबडतोब असा मजकूर काढण्यात येईल आणि त्याची पुनरावृत्ती झाल्यास सदस्यांशी थेट संवाद साधून पुढील पावले उचलली जातील.
स्वता संपादित केलेला मजकूर तसेच स्वताच्या खात्रीशीर माहितीनुसार मजकूर याचा उल्लेख असावा. बराच मजकूर हा ई-बुक किंवा इतर ठिकाणाहून नकल-डकव केला असल्यास तसा स्पष्ट उल्लेख करणेत यावा.
नकल-डकव केलेल्या लेखांचा वेगळा वर्ग बनवावा. वेळोवेळी हे उल्लंघन शोधणे सजग संपादक करत राहतील, पण त्याला मर्यादा आहे.यासाठी काही उपकरण/साधन उपलब्ध आहे का? नसल्यास बनविता येईल का याचे तांत्रिक सदस्यांनी मार्गदर्शन करावे.
--सुबोध कुलकर्णी (चर्चा) १९:२२, ११ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
इतर ठिकाणच्या मजकुराची नकल-डकव करून बरेच लेख बनवले गेले आहेत, किंवा बनवले जात आहेत याबद्दल कोणाचेही दुमत दिसत नाही. ज्या सजग संपादकांनी हे पुराव्यासहित निदर्शनास आणले ते अभिनंदनास पात्र आहेत. हा मजकूर प्रताधिकारित आहे की मुक्त आहे, याचा शोध कॉपीव्हायोच्या अहवालात दिलेल्या दुव्यावरून घेता येतो. यात विकिपीडिया व काही मुक्त संकेतस्थळे मुळातच वगळलेली आहेत. आता हा शोध कोणी घ्यायचा, त्या त्या संपादकाने की प्रचालकाने हे ठरवायला हवे. तसेच मजकूर काढून टाकण्याच्या बाबतीत जुन्या लेखांना एक नियम तर नवीन लेखांना दुसरा नियम लावणे न्याय्य होणार नाही. जुन्या लेखातील मजकूर बदलण्यासाठी थोडा जास्त अवधी द्यावा, म्हणजेच सूट द्यावी असे काहींना वाटू शकते. पण हे धोरण म्हणून उचित नाही असे वाटते. अशामुळे चुकीचे पायंडे पडू शकतात. माझा प्रस्ताव खालीलप्रमाणे –
८०% पेक्षा जास्त मजकूर शंकास्पद असेल तर चर्चेसाठी/तो बदलण्यासाठी दोन दिवस अवधी ठेवावा. त्यानंतर तो तसाच राहिला तर काढून टाकावा. संपादकांना इशारा देण्यात यावा. सलग तीन इशाऱ्यानंतर पुढची कारवाई प्रचालक करू शकतात.
८०% पेक्षा कमी मजकूर शंकास्पद असेल तर चर्चेसाठी/तो बदलण्यासाठी सात दिवस अवधी ठेवावा. त्यानंतर तो तसाच राहिला तर काढून टाकावा. संपादकांना इशारा देण्यात यावा. सलग तीन इशाऱ्यानंतर पुढची कारवाई प्रचालक करू शकतात.
सगळ्यात प्रथम ही धोरणे ठरवताना आपल्याला नकल-डकव चालवून घेणेच शक्य नाही हे लक्षात घेणे आवश्यक आहे, तांत्रिकपातळीवर आणि कायदे पातळीवर ते विकीच्या आणि भारतीय तसेच आंतरराष्ट्रीय कायद्यांच्या अंतर्गत नकल-डकव हा गुऩाह आहे हे ध्यानात ठेऊन फ़ार-फ़ारतर आपण त्यावर कारवाई करण्याची वेळ वाढवू शकतो आणि त्यात जास्त पारदर्शीता आणू शकतो.
नकल-डकव बाबत मला इंग्रजी विकीवरील धोरणे आपल्या समूदायाचा विचार करुन थोड्याफ़ार फ़रकाने लागू करणे शक्य आहे असे मला वाटते त्यामध्ये खालील बाबींचा समावेश होऊ शकतो.[१]
नकल-डकव मजकूर कुठल्याच विकीवर चालवून घेतला जात नाही, कारण त्यामुळे विकीच्या मुक्तस्त्रोत असण्याला बाधा निर्माण होते आणि विकीवर पर्यायाने ती संपादने करणाऱ्या सदस्यावर कोपीराईट कायद्यांचे उल्ल्ंघन केल्याचा आरोप आणि परिणामस्वरुप कारवाईसुध्दा केली जाऊ शकते. त्यामुळे इंग्रजी विकीवर याबाबत कडक नियम आणि ताबडतोब कारवाईअ केली जाते. त्याच मार्गाने आपल्याला मराठीमध्येही तेच धोरण लागू करणे आवश्यक राहिल. त्यामध्ये फ़क्त विहीत प्रक्रियेत जी वेळ मर्यादा इतर विकींवर पाळली जाते त्यापेक्षा जास्त वेळ मर्यादा आपण घेण्याचे स्वातंत्र्य आपल्याला घेता येईल.
इंग्रजी विकीवर नकल-डकव मजकूर सापडल्यास तो जर स्पष्टरित्या प्रताधिकार भंग आहे असे समोर आल्यास लक्षात येता क्षणी तो काढून टाकला जातो, एवढेच नव्हे तर त्या मजकूराचा इतिहासही काढून टाकला जातो.(RD2)[२]
नकल-डकव मजकूराबाबत शंका असतील काही काळापुरते तो झाकला जाऊन त्यावर चर्चा होऊन मग तो काढला जातो. पण ही प्रक्रिया सुध्दा तो लेख ज्या प्रकल्पाचा भाग आहे त्या प्रकल्पावर लक्ष देणारे लोक कटाक्षाने करत असतात. तरिसुध्दा फ़ारतर आठवडा भरात त्यावर निकाल होताना मी पाहिले आहे. इतर सदस्यांनी आपली मते ह्यावर द्यायला हरकत नाही.
मुळात कोपीव्हायो सारखी अवजारे मराठी फ़ारसी वापरली जात नव्हती, संदर्भ देण्य़ाची साधने आपल्याकडे नव्हती पण आता ही सर्व प्रकारची हळूहळू आपल्याकडे उपलब्ध होत असताना आपण कुठल्याच प्रकारची गय सदस्यांनी केलेल्या चुकीबाबत आपण न करता नकल-डकव मजकूराच्या प्रश्नाबाबता कडक कारवाई करायला हरकत नाहीये.
त्यामुळे साचा लावल्यावर, कोपीव्हायो साच्यामध्ये नकल-डकव प्रत्यक्ष सिध्द होते आणि समोर दिसते, त्यामुळे अश्या परिस्थीतीमध्ये तो मजकूर तातडीने काढून टाकला गेला जावा असे माझे मत अहे. शिवाय कोपीव्हायो नकल-डकवच्या शंकेची टक्केवारी दाखवतेच, ती शंका जर 50% पेक्षा जास्त असल्यास ताबडतोब तो मजकूर हटवण्यात यावा असे मला वाटते. उदाहरणादाखल, शिवकालीन शस्त्र भांडार असा लेख, जो अनअनुभवी सदस्यांनी केल्या असल्याने तो सबंध लेखच नकल-डकव आहे, अश्या नवोदित सदस्यांना एका बाजूला हे सांगणे की, प्रताधिकार भंग काय आहे? आणि दुसऱ्या बाजूला तो मजकूर लागलीच काढून टाकणे ह्या दोनींही बाबी तेव्हढ्याच महत्त्वाच्या आहेत असे मला वाटते.
50% पेक्षा कमी शंका असलेल्या मजकूराला एक आठवडा चर्चेसाठी वाव दिला जाऊन मग त्यावर काहीच क्रिया सदस्यांकडून न झाल्यास प्रचालक/अनुभवी सदस्यांनी तो मजकूर हटवावा.
इंग्रजीवर नकल-डकव केल्याचा इतिहास असलेल्या सदस्यांना चौकशीला सामोरे जावे लागते ज्यामध्ये जर वारंवार त्यांच्याकडून असे केले गेल्याचे समोर आल्यास त्यांच्यावर शिस्तभंगाची कारवाई केली जाते. आणि आवश्यकतेनुसार त्यांना अवरुध्दही केले जाते. त्याच धर्तीवर आपण त्याबाबतची धोरणेही ठरवू शकतो, ज्यामध्ये वारंवार नकल-डकव केल्याचे ज्यांच्या बाबत लक्षात येईल त्यांच्यावर कारवाई केली जावी असेही मला वाटते.
त्यासाठी, पहिल्या 1 ते 3 नकल-डकव परिस्थींमध्ये त्या सदस्याला त्याच्या मुद्दाम किंवा नजरचुकीने झालेल्या नकल-डकव संपादनाबद्दल जाणिव करुन देणे आणि 3 ते 10 नकल-डकव संपादना पर्यंत मजकूराच्या आकारानुसार काही दिवसांपासून ते अनंत काळापर्यंत अवरुध्द करणे, हे धोरण आपल्यालाही थोड्या फ़ार फ़रकाने लागू करता येईल.
शिवाय इंग्रजीवर कोपीव्हायो क्लर्क नावाच्या खास अधिकार असलेल्या सदस्यांची सोय असते आपल्या मराठीसाठी अश्या काही अनुभवी सदस्यांचा विचार करुन त्यांना कोपीव्हायो क्लर्क म्हणून नेमता येऊ शकते.
सध्या मी केलेल्या शोधामध्ये मला जशी समोर येतील तश्या क्रमाने मी लेखांना हा कोपीव्हायोने तपासून नातूंनी नव्याने तयार केलेला साचा लावला आहे, परंतू पुढच्या वेळीपासून येणारा प्रत्येक लेख ह्या अवजाराखालूनच तपासूनच घेतला गेला पाहिजे असाही मी प्रस्ताव समोर ठेवत आहे. जे इतर विकींवर आवश्यक प्रक्रियेचा भाग म्हणून केलेच जाते.
सध्या सापडत असलेल्या मजकूराची व्याप्ती पहाता असा मजकूर मराठी विकीवर मोठ्याप्रमाणात अस्तित्त्वात आहे हे जरी समोर येत राहिले तरी मला त्यात समाधान आहे, कारण एकदा साचे लावले की त्यावर कधीतरी कारवाई करणे आवश्यक राहिलच.WikiSuresh (चर्चा) २०:३३, ११ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
प्रताधिकार भंग शंका साचा लावत असताना मला काही तांत्रिक बाबी समोर आल्या ज्यांतून खालील सूचना
साचा लावताना तो लावल्याची तारिख त्यावर यावी आणि त्यानुसार त्या तारखेची यादी तयार होत राहावी असे मला वाटते जेणेकरुन त्याच्या पुढच्या कारवाईचा मार्ग सोपा होईल.
- साचा लावल्यादिवशीचा उल्लेख असलेला वर्ग आपोआप लागेल. यापूर्वी लावलेल्या लेखांमध्ये हाताने असे वर्ग लावावे लागतील, उदा - बाबासाहेब आंबेडकर, केशव बळीराम हेडगेवार, इ.
साचा लावताना त्याच्या नकल-डकवची टक्केवारी सुध्दा उल्लेखता यावी अशी सोय साच्यात करता आली तर उत्तमच.
जर वारंवार एखाद्या सदस्याकडून नकल-डकव केले जात असेल तर त्या लेखकांच्या सदस्य पानावर किंवा कुठेतरी याची नोंद करत रहावे लागेल त्यातूनच नकल-डकव करणारे सदस्य शेवटी थांबवता येतील.
शेवटाकडे, लेखांच्या प्रतवारीचे धोरण जर लागलीच निर्माण झाले तर नकल-डकव आणि उल्लेखनीयता बाबतचे अनेक प्रश्न प्रतवारीमध्येच सुटतील. तेव्हा दरवेळी शाब्दीक चकमकींमध्ये वेळ वाया घालवण्यापेक्षा जर, व्यवस्थात्मक पातळीवरच विकीच्या मानांकाच्या पालनाचा आग्रह धरल्यास, संदर्भ, उल्लेखनीयता, नकल-डकव हे सगळेच प्रश्न सुटायला सोपे होतील. इतरांची मते ऐकायला आवडेल. WikiSuresh (चर्चा) २०:३२, ११ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
Suresh यांनी इंग्लिश विकिपीडिया पासून व अनेक चांगले उपाय म्हणून वर नोंदले आहे. माझ्या मत देण्यास इच्छिते. नकल-डकव करणे योग्य नाही व सुरेश यांनी खूप मेहनत घेतली आहे त्याला साच्यात लापावण्यास. सद्या काहीही लेखातील मजकूर काढले नाही असे वाटते की ३ दिवस बस आहेत त्याला काढण्यास. प्रचालक याचे revision delition करावे जसे सुरेश यांनी सांगितले. एखाद्या पानावर जर नकल-डकव चालू असेल तर आपल्याला २ कामे करायला सुरुवात करावी लागेल एक म्हणजे लेखाचे सुरक्षा पातळी वाढवणे (Pending changes protection) व (reviewer user right)(ज्याची कौल घेण्यात आली होती (स्रोत)). सद्या याची गरज वाटत नाही कारण नकल-डकव जास्त प्रमाणात दिसत नाही. माझ्या मते सद्या असे कुठल्याही bot, userscript उपलब्ध नाही जे नकल-डकव आपोआप शोधू शकते फक्त earwing copyvio detector वापरून याची माहिती मिळू शकते. साचा नवीन तयार करण्यात येऊ शकते. एक नवीन जलद पृष्ठ हटविणे साचा व एक झाकवण्यास साचा ({{प्रताधिकारित मजकूर शंका}}) वापरून आपण यावर काम सुरू करू शकतो. नकल-डकवची टक्केवारी सुध्दा त्यात येऊ शकते परंतु ते आपोआप नाही तर मॅन्युअल करिकेने करू शकतो.
प्रचालकांच्या चावडीवर एक नवीन पान बनवून त्यात आपण नकल-डकव करण्याऱ्या सदस्याची नोंद व त्याला २ वॉर्निंग देऊया. जर तरीही ते सुदरतात नाही त्यावर २ महिने अवरोधित करूया. सदस्यांचे चर्चापानावर सूचित सुद्धा केले पाहिजे.
जर आपण हे अगदी सखोलपणे हाताळायचे असेल तर आपल्याला एक नवीन सदस्य अधिकार (eliminator) तयार करणे आवश्यक वाटते. याची सुद्धा कौल घेतली होती. hi:विकिपीडिया:उत्पात नियंत्रक यात सुद्धा असा अधिकार आहे आवश्यक असेल तर यावर सुध्दा चर्चा करूया. इतरांची मते ऐकायला आवडेल.
@Tiven2240: सध्या ज्या प्रमाणात आणि ज्या लेखांमध्ये प्रताधिकार भंग मजकूर सापडला आहे त्यानुसार माझ्या मते अगदी 25 ते 30% लेख असे असतील की ज्यांमध्ये प्रताधिकार भंग सापडेल. आपल्याला हे लक्षात घ्यावे लागेल की आतापर्यंत प्रताधिकार भंगासाठी कोणी कारवाईच केलेली नाहीये. त्यामुळे ह्या वर आपण जेव्हढ्या तातडीने आणि मोठ्या प्रमाणात काम करु तेव्हढे चांगले राहिल. शिवाय माझ्या आत्ताच्या तपासामध्येच सतत म्हणजे दहा पेक्षा जास्त वेळा प्रताधिकार भंग केलेले आणि फ़क्त प्रताधिकार भंगाद्वारेच आपली संपादने करणारे असे 4/5 सदस्य सापडले आहेत. त्यामुळे मला वाटते अश्या मजकूराचे प्रमाण आपल्या 50 ह्जार लेखांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर असणार आहे. WikiSuresh (चर्चा) १६:४४, १२ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
प्रताधिकार भंग गंभीर स्वरूपाचा फौजदारी गुन्हा आहे ज्याच्याबद्दल गुन्हा करणाऱ्यास प्रताधिकार कायदा, १९५७ कलम ६५बCopyright Act, 1957 अन्वये २ वर्षे कारावास आणि दंड यांची तरतूद आहे. ज्या संस्थेकडून या पद्धतीचा गुन्हा घडला असेल त्या संस्थेच्या तत्सबंधी जबाबदार व्यक्तीस (आपल्या संदर्भात प्रचालक) देखील शिक्षेची तरतूद प्रताधिकार कायदा, १९५७ कलम ६९ उपकलम (१) आणि (२) मध्ये करण्यात आली आहे. प्रताधिकार नियमावली, २०१३Copyright Rules 2013 अन्वये अशा पद्धतीचा गुन्ह्यात विकिमिडीया फाउंडेशनला नोटीस बजावत येऊ शकते.
विकिपीडिया क्रिएटिव्ह कॉमन्स अनुज्ञप्ती वापरात असल्यामुळे त्यावरील मजकूर जर आधीच प्रताधिकारीत असेल तर नोटीस बजावली जाऊ शकेल. तसेच विकिमिडीया फाउंडेशन सॅन फ्रान्सिस्कोमध्ये आहे त्यामुळे अशा मजकुराला अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानातील प्रताधिकार कायदा, १९७८Copyright Act, 1978 (USA) अन्वये गुन्हा मानता येऊ शकते. विकिपीडियाला याबाबत कल्पना आहे त्यामुळे त्यांनी त्यांच्या इंग्रजीतील धोरणांमध्ये तसा स्पष्ट उल्लेख केलेला आहे. म्हणून मराठी विकिपीडियावर नकल-डकव धोरणे कोणीही अडचणीत येण्यापूर्वी लवकरात लवकर लागू करणे अत्यावश्यक आहे. --Pushkar Ekbote (चर्चा) १३:५४, १३ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
नमस्कार! सदर मुद्दा महत्वाचा आहे.यावर आलेली मते पाहिली व वाचली आहेत.प्रचालकांनी असे स्वतंत्र पान तयार करावे व त्यावर अशी यादी जाहीर करावी व त्या त्या संपादकांना तसा संदेश जावा असे योग्य वाटते.तांत्रिक विषयात मी तज्ज्ञ नाही.पण अशा मजकुरातील भाग सुधारायचा असेल व स्वभाषेत विकीकरणाला अनुसरुन काम करायचे असेल तर त्यासाठीचे दायित्व घ्यायला मला आवडेल.मी सहकार्य करेन अशा लेखांसाठी.धन्यवाद!
आर्या जोशी (चर्चा) १४:०३, १३ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
मराठी विकिपीडियावर नकल-डकव केलेल्या मजकूराबद्दल तसेच प्रताधिकार व त्यांचे रक्षण करण्याबद्दलची येथील चर्चा महत्त्वपूर्ण आहे. सुरेश खोलेंनी ही चर्चा घडवून आणल्याबद्दल त्यांचे अभिनंदन. नकल-डकव मजकूराला बदलने किंवा हटवणे हे दोन प्राथमिक पर्याय सदस्यांकडे असतात. सक्रिय सदस्यांपैकी नकल-डवक कुणी केले असेल तर तो सदस्य ते बदलेलही मात्र ज्या लेखाला कुणी वाली (निर्माणक) नाही, त्यावर कोण काम करणार? याचेही नियोजन करावे लागेल. आणि ३०% पेक्षा जास्त लेखात ही समस्या असू शकते. सुरेश खोलेंनी नातूंना या विषयीच्या प्रश्नांची मोठी यादी बनवली होती, त्याचे नियोजन केल्यास याबाबत काम करण्याची आपल्या सर्वांना योग्य दिशा मिळू शकते. कॉपीपेस्ट मजकूर लेखात नसावाच, मात्र तो झटपट हटवावा इतके मनुष्यबळ आपल्याकडे वाटत नाही. याने विकिपीडियावरील अनेक लेख रिकामे होऊ शकतात, व त्याला विस्तार करणारेही कुणी मिळणार नाही. म्हणून माझे असे प्राथमिक मत आहे की, कॉपीपेस्ट मजकूर हटवण्यापेक्षा त्यात बदल करणे योग्य राहिल. बाकी बहुमताने स्वीकारलेला निर्णय मला मान्य असेल.--संदेश हिवाळेचर्चा१९:१८, १३ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
वरील चर्चेनुसार जर मूळ लेखकाचे किंवा इतरांचे उत्तर न आल्यास किंवा असा मजकूर बदलला न गेल्यास ३ दिवसांत असा मजकूर काढावा.
येथे ध्यानात ठेवण्याची गोष्ट आहे की आंतरजालावर विकिपीडियावरुन नकल-डकव करणारी डझनावारी (शेकडो?) संकेतस्थळे आहेत. अनेक वृत्तपत्रेही थेट मजकूर चोरतात. विकिपीडियावरील मजकूर मुक्त असल्यामुळे असे करण्यास कायदेशीर प्रतिबंध नाही. असा येथून उचलेला मजकूर जर कॉपीव्हायोमध्ये दिसत असेल तर तो प्रताधिकारभंग ठरत नाही. यासाठी विकिपीडियावरील मजकूराची तारीख आणि इतरत्र असलेल्या मजकूराची तारीख पाहणे आवश्यक आहे.
अशा संकेतस्थळांवर मराठी विकिपीडियातून मजकूर उचलल्याचा उल्लेख नसल्यास तेथे सूचना करावी.
अभय नातू यांनी म्हटल्यप्रमाणे विकीपिडियातला मजकुर सर्वत्र उचलला जातो, पण त्याची नोंद केली जात नाही. ते उचल्या ना कळणे जरुरीचे आहे. काही महत्वाच्या विषयांवर लिहायचे तर पूर्वसुरीनी केलेल्या अभ्यासाचे बोट धरुनच पुढे जावे लागते. त्यात आपण नवे काहीच करत नसतो. असा मजकुर यातल्या जाणकारानी लक्षात घ्यावा अशी आग्रहाची विनंति आहे. तिथे काँपीपेस्ट होत असते का ते पाहणे जरुरीचे आहे.
ताकीद देऊनही नकल-डकव करत रहाणे हे 3 पेक्षा जास्त वेळ झाल्यास अवरुध्द केले जाणे.
आत्ता पर्यंतच्या इतिहासात 20 पेक्षा जास्त ठिकाणी नकल-डकव सापडल्यास त्या व्यक्तीला त्याच्या पुढील पहिल्या नकल-डकवला कायमचे अवरुध्द केले जावे. त्याचे कारण त्याच्यासाठी नकल-डकव हाच संपादनाचा मार्ग आहे अशी त्याची समजूत असावी.
नकल-डकव कारांची एक केंद्रीय यादी तयार करण्यात यावी जेणेकरुन त्यांच्यावर पुढील कारवाई करणे सोपे जाईल. (ही यादी प्रचालकांशिवाय इतर कोणीही संपादन न करु शकेल अशी बनवावी.)
मी लावलेला प्रताधिकार भंग शंक साचा आत्ताच अनेक ठिकाणाहून चर्चेशिवाय काढला गेल्याचे मला दिसले आहे, शिवाय अनेक ठिकाणी नकल-डकव केलेला मजकूर चर्चापानावर घेतला गेला आहे आणि साचा काढला गेला आहे. त्या साच्यालाही संरक्षण देण्यात यावे जेणेकरुन हे साचे एकदा लावले की, प्रचालकांशिवाय इतर कोणीही ते काढू शकणार नाहीत. शिवाय अश्या स्वरुपाच्या कारवायांना सुध्दा अवरुध्द करण्याच्या कारणांमध्ये जोडावे. कारण इतर सदस्यांशी चर्चा न करता संपादणे करणे किंवा उलटवणे ही गंभिर स्वरुपाची वर्तन समस्या(विकी विश्वात) आहे.
प्रताधिकार भंगासारख्या गंभीर मुद्याला "पाने रिकामी होतील, नविन संपादक नाहीत, मजकूरात बदल करुन वापरता येईल" असली पळवाटांची उपाययोजना करणेसुध्दा प्रताधिकार भंग आहे. त्यामुळे मजकुर एकतर सदस्याने काढावा किंवा प्रचालक तीन दिवसात काढतील. एवढाच पर्याय उपलब्ध आहे.
@Sureshkhole: आपला खालिल एक छोटासा मुद्दा दुरूस्त करावा वाटतो. अनेक ठिकाणी नकल-डकव केलेला मजकूर चर्चापानावर घेतला गेला आहे आणि साचा काढला गेला आहे. हे विधान खरे तर अनेक ठिकाणी नकल-डकव केलेला मजकूर चर्चापानावर घेतला गेला आहे आणि साचा कॉपीपेस्ट मजकूरासह' काढला गेला आहे. असे असायला हवे. म्हणजे हा साचा नव्हे तर कॉपीपेस्ट मजकूर सुद्धा काढला गेला आणि तो ही फक्त त्याच्या 'सुधारासाठी'. पण तुम्ही मागणी करताय की, या साचाला संरक्षण देऊन तो प्रचालकाशिवाय कुणालाही काढता/बदलता येऊ नये. म्हणजे अशा भल्या मोठ्या कॉपीपेस्ट मजकूरांच्या सुधारावर फक्त प्रचालकांनीच काम करावे, असे म्हणायचे का तुम्हाला? की साचा लावला म्हणजे (सुधाराएवजी) कॉपीपेस्ट मजकूराला फक्त 'हटवणे' हेच तुम्हाला अपेक्षित आहे का ? तुमचे योगदान चांगले आहे परंतु याबाबत कुणी योग्य तो बदल करत असेल त्याला चूकीचे समजू नये, ही अपेक्षा. धन्यवाद. --संदेश हिवाळेचर्चा२२:१४, १६ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
@संदेश हिवाळे:* नकल-डकव कुठल्याच विकीवर चालत नाही, किंबहुना नविन लिखाणाचा अर्थ नविन लिखाण आहे, नकल-डकव मजकूर ठेवायचाच नसतो, त्या मजकूराला काढणे इतकेच नव्हे तर लेखांच्या इतिहासामधूनही तो काढला जातो हे सर्व विकीवर होते.
कारण कोपीराईट्सचे कायदेच तसे आहेत. त्यात आता मजकूर ठेवू मग सुधारु असले गावंढळ पर्याय वापरता येत नाहीत.
आंबेडकरांच्या आणि त्यांच्या विषया संदर्भातल्या लेखांमध्ये असा मजकूर सापडणे लाजिरवाणी बाब आहे. ज्यांनी आपलं जिवन अभ्यासण्यात, लिहीण्यात, वाचण्यात घालवलं, ज्यांनी शिका, संघटीत व्हा लढा असा संदेश दिला[१], अगदी माझी भिमाई देह ठेवती झाली तेही बुद्ध आणि हिज धम्म लिहीता लिहीता.[२]. त्यांचेच अनुयायी म्हणवणारे नकल-डकवमध्ये सगळ्यात पुढे? आंबेडकरांचा वारसा सांगायचा असेल तर नकल-डकवमध्ये जाणाऱ्या मजकूराची भिती कश्याला नविन लिहा स्वत:, शिवाय स्वत: लिहायला आणि संदर्भ देऊन त्याची जाबाबदारी घेण्या इतपत जर ज्ञान नसेल तर आपण काय शिकलो आणि लढणार तरी कसे? नुसतं नकल-डकव करणाऱ्यांमध्ये एकी दाखवून प्रताधिकार भंगावर होणाऱ्या कारवाईत विघ्न आणण्याची तसदी मात्र दाखवली तुम्ही लोकांनी. आणि टूल्स न वापरताच आणि पुरावे न पाहाताच टूल्स कशी चुकीची असू शकतात हे दाखवण्याचा केवीलवाणा प्रयत्न नसते खेळ करुन केलात. शिवाय त्या खेळाला तांत्रिक सबळ उत्तर दिल्यावर गायब होण्याचे करामात पण केलीत.
मी अनेकदा लिहीले आहे आणि प्रत्यक्षही बोललो आहे की, मला लेखातल्या मुळ मजकूरावर, संदर्भ पुस्तकांवर, आणखी नव्या दलित लिखाणावर मजकूर आणायचा आहे. त्याच्यासाठी सर्वांनाच सामिल करुन घ्यायचे आहे. सगळे मिळूण करुयात, आंबेडकरांचे मुळ लिखाण आणूयात स्त्रोतावर, खंडीनी नविन सिध्दांकन झाले आहे. राज्य मराठी विकास संस्थेने दलित साहित्यावर भयंकर नवे काम केले आहे त्याचा सहभाग करता येईल. पण मला काय मिळालं, जातीयवादी असण्याच्या शिव्यांपेक्षा? आणि अश्या मुद्यांवर आपली उर्जा वाया घालवण्यापेक्षा ती कामी लावूयात की? नुसतं कोण नातू/खोले/कुलकर्णी/जोशी/ कि, हिवाळे/साळवे? या भानगडीत किती उर्जा आणि वेळ जातो वाया?
एकतर संदर्भ देणे आणि व्यवस्थीत देणे आता सोपे आहे, शिवाय विकीपिडीया लाब्ररी नावाचा पर्याय आहे ज्यातून तुम्हांला जगभरातले अभ्यासपूर्ण लेख आणि पुस्तकं वाचता येतात. इतकं सगळ्ं असताना नकल-डकव का करायची? नकल-डकव ही बेकायदेशिर बाब आहे आणि तो मजकूर काढलाच गेला पाहिजे यात दुमत नाही आणि त्यावर चर्चाही होऊ शकत नाही. कोपीराईट कायदे आणि इंग्रजी विकीवरील ह्या विषयावरील माहितीचे दुवे पुष्करने दिले आहेत ते संदर्भासाठी वाचावेत.
तुम्ही लोकांनी जो नकल-डकव केलेला मजकुर आहे तो कुणीतरी त्यांच्या कोपीराईट्सच्या मालकीचा भाग बनवून लिहीला आहे. एकतर तो तुम्ही इकडे डकवला शिवाय आता त्यावर कडी म्हणजे तोच वापरुन तुम्हांला तुम्ही लिहीलेले लेख मोठे ठेवायचे आहेत, म्हणे का तर लेख रिकामे होतात म्हणून मजकूर ठेवायचा असे होत नाही. कुठेच होत् नाही तर मराठीवर उघड उघड चोरी कशी चालेल? त्यात कुणाचीच गय नाहीये, सगळ्या सदर म्हणून आलेल्या लेखांना ह्या प्रताधिकार भंगासाठी तपासण्यात येणार आहे. शिवाय ज्यांनी वारंवार नकल-डकव केलयं त्यांच्यावर कारवाई सुध्दा होईल. अश्याच कारवाई मुळे तर तुला इंग्रजी विकीवर अवरुध्द केलयं तो इतिहास पाहिला मी. तिच बाब आता मराठीवर केलीस तर ती आधीच्या काळात चालली असेल, आता आणखीन चालू दिले तर एकदिवस मराठी विकी बंद करायची पाळी येईल.
त्या नकल-डकव मजकूरावर काम करणे म्हणजे चोरीचा माल नवीन रंग देऊन नव्या बाजारात विकायला आणणे आहे. @Tiven2240, अभय नातू, सुबोध कुलकर्णी, आणि Pushkar ekbote: कोणीतरी या माणसाला समजावाल का? की प्रताधिकार भंग म्हणजे काय? आणि नकल-डकव मजकूर जिथे ठेवताच येत नाही तिथे तो ठेवून सुधारणे हे किती चुकीचे आहे?
नकल-डकवची प्रक्रिया जास्त पारदर्शी करण्यासाठी प्रत्येक ठिकाणि पुरावे आणि प्रचालकांचे हस्तक्षेप आवश्यक असतातच, इंग्रजी सारख्या मोठ्या विकीवर त्याच्यासाठी कोपीव्हायो क्लर्क्स नावाचे वेगळे अधिकारीच असतात. आता आपल्याकडे असे अधिकारी अजुन नाहीत पुढे मराठी विकीचा आकार वाढल्यावर तशी गरज भासेलच. WikiSuresh (चर्चा) ०६:०४, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
तुम्हास नम्रपणे बोललो मात्र तुम्ही इंग्रजी विकिच्या नियमांची पिडीएफ सादर करत आम्हालाच नकल-डवक करणारे घोषित केलंत. करा रिकामे लेख, अन् इतरही मनास येईल वाट्टेल ते करा!
बाबासाहेबांच्या लेखात नकल-डवक मजकूर असणार नाही याची दखल आम्ही घेतोय, पण त्या लेखात 'अमकेच लिखान करा' आणि 'टमकेच संदर्भ द्या' हे सल्ले कृपया आम्हाला देऊ नका, याबाबत तुम्हीच काम केले तर बरे राहिल.
ह्याच त्या बाबीं आहेत ज्या आपण लक्ष देऊन तपासत नाही
@प्रसाद साळवे:* तुम्ही दिलेले दोनही लेख आणि त्याचे तथाकथित स्त्रोत हे मुळात विकीवरील लेखाचे नकल-डकव आहे स्त्रोत आणि विकीचा लेख यांच्या तारखा पडताळून पहाव्या लागतात दरवेळी. म्हणूनच मी तारखा दिल्या आहेत प्रत्येक अहवालात.
तुम्हांला दोनही ठिकाणी विकीवरील विकीमजकूराचे फ़ोर्मेटींग जसेच्या तशेच उतरवले गेल्याचे स्पष्ट दिसत आहे.
या उप्पर जर तुम्हांला असे वाटत असेल की, इंग्रजी वरील गांधीच्या लेखात नकल-डकव झाले आहे तर तुम्ही लावा तो साचा. तुम्हांला कोणी थांबवले आहे त्या पासून?(जर इंग्रजीवर तुम्हांला ब्लोक केलं नसेल तरच ते करता येईल, मग कळेल तुम्हांला काय होतं ते?)
तसेही टिळकाच्या लेखालाही लावा मराठीमध्ये, पण आधी दोहींच्या तारखा तपासा मगच काय ते करा.
संदर्भ कुठले वैध आणि कुठले अवैध ह्यावरील चर्चा आपण सुरू करुयातच आता. आणि लेखाची प्रतवारी सुध्दा.
मी जे काही सांगतोय ती माझी मनमानी नसून सगळ्याच विकीवर पाळले जाणारे नियम आहेत. आणि तुम्हांला ते त्रासदायक वाटत असतील तर त्या त्या मुद्यांवर चावडीवर चर्चा करा आणि निट कारवाईची मागणी करा माझ्यावर (जर तुमची बाजू एवढी खरी आहे असे वाटते तुम्हांला तर, मुद्दे सगळ्यांसमोर येऊदेत आणि होऊदेत की कारवाई माझ्यावर. पण तुम्ही तसं नाही करणार, कारण तुमची नकल-डकव, इतिहास उलटवणे, आणि बाकीचे चुकीचे उद्योग समोर येतील.)
प्रत्येक ज्या पानावर नकल-डकव सापडले म्हणून प्रताधिकार भंग साचा लावला आहे तिथे तारखा पडताळणी करणारा अहवाल चर्चा पानावर टाकला आहे. तो पाहून घ्यावा. सगळे पुरावे-प्रक्रिया निट समजून घ्याव्यात मगच भांडायला/रडायला यावं. WikiSuresh (चर्चा) १७:१०, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
फाजील शहाणपणा
खोले बाह्य दुव्यात युट्यूब लिंक चालत नाही या बाबत अति शहाणपणा करता करता विसरून गेले. खोलेना नामांकित नियतकालीकांच्या लिंक देखील का चालत नाहीत याचे स्पष्टीकरण देखील देण्यास विसरले. हा त्यांचा कावीळी विसराळूपणा आहे हे माहित आहेच.
Carbon Dating चा शहाणपणा शिकवणाऱ्या ला मी इंग्रजी विकिवर ब्लोक आहे का हे देखील तपासता येऊ नये. हा शुद्ध गावंढळपणाच. त्यांनीच इंग्रजी लेखात खुशाल तसे साचे लावावेत व तेथे पाजळावी.
एखाद्या लेखात संदर्भ दिलेला असेल तरीही सदर संपादकाला उत्तर न देता त्याचा संदर्भासह मजकूर उडऊन टाकण्याची कोले यांना जुनी व घाणेरडी सवय आहे.
डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांच्या आई यांना भीमाई म्हणत असत परंतु महाशय माझी भिमाई देह ठेवती झाली तेही बुद्ध आणि हिज धम्म लिहीता लिहीता. असे म्हणतात. म्हणजेच तो ग्रंथ कोणी लिहिला याची तरी माहिती असावी. नंतर आपले बाकी धाय मोकलून रडणे रडावे.
डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर लेखातील कॉपी पेस्ट मजकूर धोक्याच्या पातळीच्या खाली आणलेला आहे. तरीही त्यांचे त्यांचा विकी आंधळेपणा व द्वेषीपणा काही संपत नाही. ते म्हणतात. ते म्हणतात लेखांमध्ये हाताने असे वर्ग लावावे लागतील, उदा - बाबासाहेब आंबेडकर, केशव बळीराम हेडगेवार, इ.
चर्चा:बाबासाहेब आंबेडकरांचे अर्थशास्त्र विषयक विचार मध्ये चुकीचा साचा लावलेला ज्याला मान्य होतो व तो अन्य सदस्य तथा सद्य प्रचालाकाकडून काढण्यात येतो. अशी नामुष्की येते त्यांनी असे ज्ञान इतरांना शिकाऊ नये. मुळात या बाबत एक लेख लिहायचे सोडून महाशयांना उणीदुणी काढण्यात रस दिसतो. मी तसे साचे लावले असेल तर प्रचालक खुशाल उलटतील व ते मला मान्य असेल.
Copyvio चा वापर मराठीत सुरु झाल्यानंतर आम्ही लेखात जाणीवपूर्वक प्रचंड कॉपी पेस्ट कली आहे हे दाखवावे. उगाच अनुयायी म्हणवणारे नकल-डकवमध्ये सगळ्यात पुढे? अशा बोंबा ठोकू नये. कॉपी पेस्ट मजकूर मराठी विकिपीडिया वर प्रचंड प्रमाणात आहे पण आंबेडकर द्वेषाची कावीळ झालेले फक्त त्याबाबतच बोलतात. व गोळवलकर अनुयायित्व कृतीने पत्करतात.
आम्ही नकल-डवक मजकूराचे कुणीही समर्थक नाही हे सांगून देखील त्यांना न उमजावे व त्याचे विस्मरण व्हावे याला पुन्हा तेच रडगाणे असेच म्हणता येईल.
मी माझ्या लाडक्या भीमाईला अभिवादन करुन थांबवतो. जय भीम असे उद्गार हे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या बद्दल करत असतील तर तर त्यांना लिंग भेद समजायला हवा व स्वतःच्या बापाला आधी आई म्हणून हाक मारावे अथवा त्यांच्या घरी तशीच प्रथा असावी. असा जाणीवपूर्वक शब्द वापर डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा जाणीव पूर्वक अपमान करत आहेत. विकिपीडिया वर अशी अनौपचारिक भाषा अशोभनीय आहे. कोणी आंबेडकर अनुयायी देखील त्यांना जाणतेपणी भीमाई म्हणत असेल तर मी त्याचा जाहीर निषेध करतो. सारांश "लोका सांगे कॉपी पेस्टी ज्ञान आपण द्वेषी पाषाण" प्रसाद साळवे (चर्चा) १८:३५, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
आपण मुद्याच बोलूयात इथे
वैध संदर्भ / अवैध संदर्भ काय आहेत त्याची चर्चा मी सुरू केली आहे. त्यामुळे संदर्भांचा मुद्दा आपण तेथे मांडू शकता आणि त्यावर आपले मत नोंदवा. चर्चा:बाबासाहेब आंबेडकरांचे अर्थशास्त्र विषयक विचार ह्या पानाचा मुद्दा तेथेच संपलेला आहे, त्या नजरचुकीमुळेच तर मी प्रत्येक साचा लावलेल्या लेखाच्या चर्चापानावर अहवाल मांडायला सुरूवात केली. (मी माझ्या चुकीतुन शिकलो आणि पुढे आलोय!)
इतर कोणताही मुद्दा मला उत्तर देण्या लायक दिसत नाही. राहिला मुद्दा कुठल्या महान माणसाला काय नावाने आपण उल्लेख करावा हा ज्याचा त्याचा प्रश्न आहे. जश्या तुमच्या भावना जोडलेल्या आहेत तश्या माझ्याही आहेतच. आपल्या संस्कृतीमध्येच विठ्ठलाला, तुकारामांना आणि अनेक इतरांना माऊली म्हणून हाक मारण्याची परंपराच आहे. पण बोलायला मुद्दे नसतील तेव्हा आई-बाप काढायची तुमची संस्कृती आपण स्वत:च दाखवली याबाबत धन्यवाद!@अभय नातू: माझ्यावर वैयक्तिक आणि अगदी खालच्या थराला जाऊन आरोप केले जात आहेत हे मला येथे नोंदवायचे आहे. ही साळवेंनी करण्याची तीसरी वेळ आहे तेव्हा या आधीही अनेक पानांवर त्यांनी अश्लाघ्य भाषेत दोषारोपण केले आहे.
नकल-डकवच्या मुद्यावर आणि तांत्रिक बाबींवर न बोलता वैयक्तिक पातळीवर नेऊन कामात व्यत्यय आणण्याचा आणखीन एक प्रयत्न केला जातोय आणि त्याकडे आता गांभिर्याने पहायची वेळ आली आहे असे मला वाटते. WikiSuresh (चर्चा) १९:५४, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
@Sureshkhole: आपण कॉपीवीओ साचाला स्वत:चा 'कॉपीराईट' घोषीत करून टाका, कारण हेच आता ऐकायचे शिल्लक राहिले आहे तुमच्याकडून. कारण या साचाला तुमच्या शिवाय कुणीही हात लावू नये हा तुमचा दंडकच बनला आहे. महान व्यक्तींला अनेक नावांनी संबोधले जाते, मात्र आपण बाबासाहेबांविषयीचे संबोधन त्यांचा अपमान करणारे वाटते. कारण विठ्ठलाला, तुकारामांना आणि अनेक इतरांना 'माऊली' म्हणून हाक मारण्याची परंपराच आहे, पण 'अनेक इतरां'मध्ये बाबासाहेब आहेत का? तुम्ही इतरांवर 'वैयक्तिक आणि अगदी खालच्या थराला जाऊन बोलण्याचे' आरोप करताय, पण तुमच्या चर्चा, इतरांना दिलेले उत्तर/प्रतिउत्तर हे सुसंस्कृत असते, हा तुमचा ग्रह आहे. तुम्ही माझ्यावर अनेकांवर असे वैयक्तिक आणि अगदी खालच्या थराला जाऊन आरोप केलेले आहेत. नकल-डवक साचाला स्वत:चा 'कॉपीराईट' समजू नका, आणि इतरांच्या मतांचाही आदर करा. --संदेश हिवाळेचर्चा२०:३८, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
खोले साहेब ..आपण आम्हाला किती खालच्या थराला जाऊन बोलला आहात हे मी वाक्य कोट करून सिद्ध करू शकतो. राहिला प्रश्न डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांबद्दल आदराचा तर आपण त्यांना कोणत्याही लाडिक विशेषणापेक्षा फक्त डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर असे म्हटले तरी पुष्कळ आहे परंतु आपल्याला त्यांचा तसा उल्लेख करणे कमी पनाचे वाटते. (आता म्हणाल मी तसेच म्हणावे हि जबरदस्ती का ?) आदराने बोलाल तर आदर मिळवाल. आशा आहे आपण भांडखोर वृत्ती सोडून सुसंस्कृतपणे वागाल व वागू द्याल.. धन्यवाद प्रसाद साळवे (चर्चा) २१:२३, १७ एप्रिल २०१८ (IST)[reply]
वरचे उतारे वाचून असे वाटते आहे की ही चर्चा नको त्या थराला गेलेली आहे आणि त्यातून फारसे काही निष्पन्न होत नाही आहे.
अस असता या पानावरील चर्चा २४ तास स्थगित करण्यात येत आहे. इतर पानांवर एकमेकांवर व्यक्तिगत हल्ले/आरोप झाले तर सदस्यांना अवरुद्ध करण्यात येईल याची नोंद घ्यावी.
थोडा दम खा. आपण येथे काय करतोय याची उजळणी करा. हे करताना आपले व्यक्तिगत बायस येथे आणतो आहोत का हे तपासा. मग पु्न्हा चर्चा करा.
