मोझिला फायरफॉक्स

मोझिला फायरफॉक्स (इंग्रजी: Mozilla Firefox) हे मोझिला कॉर्पोरेशन कंपनीने विकसित केलेला आंतरजाल न्याहाळक अथवा विचरक (इंटरनेट ब्राउझर) प्रकारातील सॉफ्टवेर आहे. हे मराठी भाषेत उपलब्ध असलेले सॉफ्टवेर आहे. मार्च २०११ मध्ये मोझिला फायरफॉक्स जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा वापरला जाणारा आंतरजाल न्याहाळक आहे. या न्याहाळकास इंडोनेशिया, जर्मनी व पोलंडमध्ये बरेच यश मिळाले आहे, तेथे तो अनुक्रमे ६७%, ६०% व ४७% वापरला जातो. या शिवाय सर्वांत महत्त्वाचे म्हणजे हा एकमेव न्याहाळक मराठी भाषेतही उपलब्ध आहे. याचे मराठीत संपूर्ण भाषांतर केले गेले आहे.

मोझिला फायरफॉक्स

मूळ लेखक	मोझिला कॉर्पोरेशन
प्रारंभिक आवृत्ती	नोव्हेंबर ९, २००४
सद्य आवृत्ती	११.० (मार्च १३, २०११)
सद्य अस्थिर आवृत्ती	१२.० बीटा ५ (एप्रिल १६, २०११)
प्रोग्रॅमिंग भाषा	सी++, जावास्क्रिप्ट, सीएसएस, एक्सयुएल, एक्सबीएल
संगणक प्रणाली	क्रॉस - प्लॅटफॉर्म
संचिकेचे आकारमान	११.९ एमबी (विंडोज) २६ एमबी (मॅक ओएस एक्स) १० एमबी (लिनक्स)
भाषा	मराठीसकट ७० भाषा
सॉफ्टवेअरचा प्रकार	आंतरजाल न्याहाळक
सॉफ्टवेअर परवाना	सार्वजनिक
संकेतस्थळ	फायरफॉक्स.कॉम

विभाग
मोझिला फायरफॉक्स फायरफॉक्स ४ फायरफॉक्स ३.६ फायरफॉक्स ३.५ फायरफॉक्स ३ फायरफॉक्स २ पोर्टेबल आवृत्ती फायरफॉक्सचा इतिहास फायरफॉक्समधील सुविधा गेको भरती (अ‍ॅड-वन) विस्तारके
सुरूवात व वंश
नेटस्केप नॅव्हिगेटर मोझिला फाउंडेशन मोझिला सूट

वापर स्टेटकाउंटर डाटास अनुसरून — मार्च २०१२
न्याहाळक	% (फा.फॉ.)	% (एकूण)
फायरफॉक्स १	०.०४%	०.०१%
फायरफॉक्स १.५	०.०४%	०.०१%
फायरफॉक्स २	०.४३%	०.१२%
फायरफॉक्स ३	२.४९%	०.६९%
फायरफॉक्स ३.५	२.३५%	०.६५%
फायरफॉक्स ३.६	२८.३७%	७.८५%
फायरफॉक्स ४.०	७.८८%	२.१८%
फायरफॉक्स ५	१९.७०%	५.४५%
फायरफॉक्स ६	३७.६९%	१०.४३%
फायरफॉक्स ७	०.८७%	०.२४%
फायरफॉक्स ८	०.११%	०.०३%
फायरफॉक्स ९	०.०४%	०.०१%
फायरफॉक्स १०	४१.३०%	१०.३२%
फायरफॉक्स ११	२४.१३%	६.०३%
फायरफॉक्स १२	०.७६%	०.१६%
फायरफॉक्स १३	०.१२%	०.०३%
फायरफॉक्स १४	०.०४ %	०.०१ %
सर्व मिळून	१०० %	२४.९८ %

तांत्रिकदृष्ट्या, फायरफॉक्स मोझिला कॉर्पोरेशन कंपनीच्या गेको लेआउट इंजिन या एच.टी.एम.एल. रेंडरर लेआउट इंजिनाचा वापर करतो. फायरफॉक्स मायक्रोसॉफ्ट विंडोज, लिनक्स, अ‍ॅपल मॅक ओएस एक्स व युनिक्स प्रणालीशी साधर्म्य असणाऱ्या इतर काही संगणकप्रणाल्यांवर चालतो. फायरफॉक्सची सर्वांत नवीन आवृत्ती ५.० आहे, ती जुलै ११, २०११ पासून उपलब्ध आहे. फायरफॉक्स मोझिला सार्वजनिक परवाना ह्या परवान्याखाली उपलब्ध आहे, व फायरफॉक्सचा स्रोत हा मोझिला सार्वजनिक परवाना आणि जी.पी.एल. ह्या दोन्ही परवान्यांखाली उपलब्ध आहे.

फायरफॉक्साचे वैशिष्ट्य म्हणजे एकाच खिडकीत अनेक उप-खिडक्या वापरायची सोय, अर्थात टॅब्ड ब्राउझिंग, होय. हा ब्राउझर मायक्रोसॉफ्ट कंपनीच्या इंटरनेट एक्सप्लोररापेक्षा सुरक्षित आणि सुलभ समजला जातो व कदाचित त्यामुळे याची लोकप्रियता दिवसेंदिवस वाढत जात आहे.

मराठी टंक बदलण्याची सुविधा

मराठी अथवा देवनागरी टंक बदलण्याची सोय फायरफॉक्समध्ये आहे. दुवा: http://tdil.mit.gov.in/download/GISTYogeshN.htm Archived 2009-01-21 at the Wayback Machine. येथून उतरवून घ्या. येणारी फाईल बहुदा संचित अथवा झिप केलेली असते. अन-झिप करून घ्यावी लागते. त्यातल्या टीटीएफ एक्स्टेंशनाच्या फायली CDACOTYGB.TTF, CDACOTYGN.TTF, CDACYGIT.TTF कंट्रोल पॅनल मध्ये फॉंट्स नावाच्या फोल्डरमध्ये पेस्ट करून घ्याव्यात.

फायरफॉक्स सुरू करून त्याच्या टुल्स > ऑप्शन्स > कंटेंट्स मधील टाइम्स अथवा जो असेल तो टंक काढून टाकावा. व फॉंट फोल्डर मध्ये जोडलेला टंक घ्यावा. योग्य तो आकार घेता येईल. उपक्रम अथवा इतर युनिकोड टंक वापरणारी संकेतस्थळे या टंकात चांगली दिसतात.

वैशिष्ट्ये

वैशिष्ट्ये ब्राउझिंग टॅब समावेश शब्दलेखन तपासणी, वाढीव शोध, लाइव्ह बुकमार्क, स्मार्ट बुकमार्क, एक डाउनलोड व्यवस्थापक, खाजगी ब्राउझिंग, स्थान जागृत ब्राउझिंग एका Google सेवेला [51] आणि एकाग्र शोध प्रणालीवर आधारित (देखील "भौगोलिक स्थान" म्हणून ओळखले जाते) की [52] याव्यतिरिक्त, फायरफॉक्स वातावरण वेब विकसकांसाठी उपलब्ध आहे. Yahoo! शोध, सर्वात स्थानीयकरणांमध्ये, जे पूर्वनिर्धारीतपणे मायक्रोसॉफ्ट शोध इंजिन बिंग एक फ्रंट एंड वापरते, जे., ते करू शकता अंगभूत साधने, जसे त्रुटी कन्सोल किंवा वापर DOM निरीक्षक, किंवा विस्तार, जसे की फायरबग आणि अलीकडे कप्पा एक संकलन वैशिष्ट्य झाली आहे. फायरफॉक्स हॅलो, लागूकरण होते ऑक्टोबर 2014 मध्ये, स्क्रीन / फाइल शेअरिंग अतिरिक्त वैशिष्ट्य, एकमेकांना एक दुवा पाठवून जोडले 2 फायरफॉक्स वापरकर्ते एक व्हिडिओ कॉल करण्याची परवानगी आहे.

कार्य तृतीय-पक्ष विकासकांनी(Third party) तयार केलेले ऍड-ऑन माध्यमातून जोडले जाऊ शकते. ऍड-ऑन प्रामुख्याने त्यांना थेट प्रवेश आणि ब्राउझरच्या अंतर्गत कार्यक्षमता जास्त हाताळू करण्याची परवानगी कोणत्याही XUL आणि XPCOM API, अर्थ लागू आहेत. ऑगस्ट 21, 2015, फायरफॉक्स विकासक की फायरफॉक्स अंतर्गत ऑपरेशन नियोजित बदल, codenamed "इलेक्ट्रोलिसिस" एक नवीन मल्टि-प्रक्रिया आर्किटेक्चर नियोजित अंमलबजावणी समावेश झाल्यामुळे, फायरफॉक्स WebExtensions म्हणून ओळखले एक नवीन विस्तार आर्किटेक्चर अवलंब घोषणा केली. WebExtensions HTML व जावास्क्रिप्टचा API वापरत आणि Google Chrome आणि मायक्रोसॉफ्ट काठ विस्तार प्रणाली प्रमाणेच असेल, आणि एक मल्टि-प्रक्रिया वातावरणात चालवा डिझाइन केलेले आहे, पण ब्राउझरमध्ये प्रवेश समान पातळीवर सक्षम नाही. उपाय जुन्या ऍड-ऑन नवीन आर्किटेक्चर आत ऑपरेट करण्याची परवानगी उपलब्ध असेल, पण 2017 पर्यंत, XPCOM आणि XUL ऍड-ऑन यापुढे समर्थित जाईल. [53]

त्यामुळे वापरकर्त्यांना अधिक वैयक्तिक प्रकारे फायरफॉक्स अनुभव येऊ शकतो फायरफॉक्स, तो जोडले थीम असू शकतात. वापरकर्त्यांना आणि वैयक्तिक थीम डाउनलोड रंग आणि प्रतिमा त्यांच्या पर्याय शकता, जेथे संकेतस्थळ्स आहेत. या फायरफॉक्स अधिक अद्वितीय आणि सानुकूल अंगभूत थीम अर्पण करु नका इतर वेब ब्राउझरमध्ये तुलनेत मजा वापरून अनुभव करू शकता. फायरफॉक्स ॲड-ऑन संकेतस्थळ वापरकर्त्यांना खेळ, जाहिरात-ब्लॉकर, स्क्रीनशॉट ॲप्स आणि इतर अनेक उपयुक्त ॲप्स इतर अनुप्रयोग जोडण्याची क्षमता देते. [54] [चांगले स्रोत गरज]

फायरफॉक्समध्ये शुद्धलेखन चिकित्सा

फायरफॉक्समध्ये शुद्धलेखन कसे तपासायचे ते पाहूया. फायरफॉक्स वापरत असाल तर खालील पानावर जाऊन मराठी शब्दकोशाचे विस्तारक जोडून घ्या.

फायरफॉक्स पुन्हा सुरू करा. आता चुकीचे मराठी शब्द लाल रंगात दिसू लागतील. त्या शब्दांवर राईट क्लिक करून योग्य शब्द निवडता येईल. उजवी क्लिक करून "चेक स्पेलिंग"च्या पुढ्यात बरोबरची खूण दिसते आहे याची खात्री करून घ्या. तसेच लॅग्वेजेस या पर्यायात आता मराठी दिसू लागले पाहिजे आणि त्या पर्यायावर क्लिक केली की त्याच्यापुढे बरोबरची खूण येईल.

एखादा शब्द बरोबर असून लाल रंगात अधोरेखित होत असेल तर तो शब्द आपण आपल्या व्यक्तिगत संग्रहात "ऍड टू डिक्शनरी" हा पर्याय वापरून जमा करून ठेवू शकता.

विकिपीडिया:शुद्धलेखन चिकित्सा सुधारणा प्रकल्प : डिक्शनरीने चुकीचा शब्द सुचविला तर त्याचा अर्थ मूळ स्रोत सुधारायला हवा.या दुव्यावर कोणता शब्द डिक्शनरीत नको ते नोंदवा म्हणजे पुढील आवृत्तीत सुधारणा करता येईल. सध्याच्या आवृत्तीत सुधारणेस बराच वाव आहे याची नोंद घ्यावी. (वरील मजकुराची शुद्धलेखन चिकित्सा फायरफॉक्समधील हेच एक्सटेन्शन वापरून केलेली आहे.)

मानके

फायरफॉक्स HTML4 (आंशिक HTML5), एक्स एम एल, एक्स.एच.टी.एम.एल, MathML, SVG 1.1 (आंशिक), [55] (विस्तार) सीएसएस, [56] ECMAScript (जावास्क्रिप्ट), DOM, XSLT, एक्सपाथ आणि APNG अनेक वेब मानके, लागू (सजीव पीएनजी) अल्फा पारदर्शकता प्रतिमा. [57] फायरफॉक्स देखील WHATWG जसे क्लायंट-बाजूच्या संचयन बनवले मानके प्रस्ताव [58] [59] आणि कॅनव्हास लागू. [60]

फायरफॉक्स [61] Mozilla मूलतः फायरफॉक्स पूर्णपणे पास करण्यासाठी Acid3 चाचणी त्यांनी विश्वास ठेवला कारण चाचणी SVG फॉन्ट भाग कालबाह्य आणि असंबद्ध झाले होते की ते हेतू नाही की म्हणले होते आवृत्ती 3.0 पासून Acid2 मानके पालन चाचणी झाली आहे., मुळे WOFF सर्व प्रमुख ब्राउझर निर्मात्यांना एक दर्जेदार म्हणून मान्य आहे. [62] SVG फॉन्ट चाचण्या सप्टेंबर 2011 मध्ये Acid3 चाचणी काढले होते कारण, फायरफॉक्स 4 मोठे 100/100 धावा केल्या. [63] [64]

देखील फायरफॉक्स अवजारे [65] एक विशिष्ट मालकी युक्त प्रोटोकॉल [66] Google कडून म्हणतात "सुरक्षित ब्राउझिंग" फिशिंग आणि मालवेयर संरक्षण संबंधित डेटा अदलाबदल करण्यासाठी वापरले.

Windows Vista आणि नवीन आवृत्ती 38 पासून, फायरफॉक्स करून HTML5 एक कूटबद्ध माध्यम विस्तार (EME) संरक्षित व्हिडिओ सामग्री प्लेबॅक करीता समर्थन पुरवतो. Adobe प्राइमटाइम सामग्री डिक्रीपश्न मॉड्यूल (सीडीएम) - सुरक्षा आणि गोपनीयता कारणांसाठी, EME ओपन सोअर्स कोड आवरण करण्यार्यांना Adobe सिस्टमनुसार एक विशिष्ट मालकी युक्त डिजिटल अधिकार व्यवस्थापन विभागात अंमलबजावणी परवानगी देते आत राबविण्यात येत आहे. DRM विभाग प्रणाली त्याचा प्रवेश मर्यादित, आणि तो अद्वितीय ट्रॅकिंग हेतूने साधन वर्णन सेवा टाळण्यासाठी यादृच्छिकरित्या साधन आयडी प्रदान एक "सॅंडबॉक्स" पर्यावरण आत धावा. DRM विभाग, हे डाऊनलोड केले की, सक्षम आणि इतर प्लग-इन समान रीतीने अक्षम केला आहे. EME समर्थन परिचय यावर, विंडोज फायरफॉक्स देखील EME समर्थन निष्कासित लावण्यात आली बनवतो. [67] [68]

फायरफॉक्सच्या आवृत्या

फायरफॉक्स २.०

२४ ऑक्टोनबर २००६ रोजी ही आवृत्ती निघाली. या आवृत्तीत गेको १.८ वापरले होते.

फायरफॉक्स ४

यामध्ये गेको २.० वापरले असून त्याची सर्वांत नवी आवृत्ती मोझिला फायरफॉक्स ४.० आहे.

हे सुद्धा पहा

इंटरनेट एक्सप्लोरर आणि त्या खाली जगातील वापरात क्रमांक २ मोझिला फायरफॉक्स. (मराठीत)

• सहाय्यःफायरफॉक्स मधे मराठी संकेतस्थळे
• मराठी विकिपीडियावर फायरफॉक्स वापरकर्ते
• {{साचा:सदस्यचौकट फायरफॉक्स}}

बाह्य दुवे

• फायरफॉक्स प्रसार संकेतस्थळ Archived 2011-05-31 at the Wayback Machine.
• फायरफॉक्स अधिकृत संकेतस्थळ
• सी डॅक या संस्थेकडून योगेश हा टंक उतरवून घेण्यासाठीचा दुवा Archived 2015-03-23 at the Wayback Machine.
• मराठी भाषेतील फायरफॉक्स उतरवून घेण्यासाठी दुवा हे फायरफॉक्सचे अधिकृत संकेतस्थळ आहे.
• फायरफॉक्समध्ये शुद्धलेखन चिकित्सा उतरवून घेण्यासाठी दुवा
• विकिपीडिया:फायरफॉक्स संलग्न सुविधा
• व्हाय फायरफॉक्स इस ऑसम यूट्यूब व्हिडीयो