हिंदी महासागर

भारतीय महासागर किंवा हिंद महासागर हा पृथ्वीवरील एक महासागर आहे. हिंद महासागर भारताच्या दक्षिणेला आहे. हिंद महासागर हा जगातील तिसरा मोठा महासागर आणि पृथ्वीच्या पृष्ठभागावर सुमारे २०% पाणी असलेला महासागर आहे. उत्तरेकडील भारतीय उपखंडातून, पश्चिमेस पूर्व आफ्रिका; पूर्वेस, भारतीय सुंदा बेटांनी आणि ऑस्ट्रेलियाने वेढलेला आहे आणि दक्षिणेस दक्षिण ध्रुव महासागर आहे. हे जगातील एकमेव महासागर आहे ज्याचे नाव एका देशाच्या नावावर आहे, म्हणजेच हिंदुस्तान (भारत). संस्कृतमध्ये त्याला रत्नाकर असे म्हणतात, म्हणजेच तो रत्न आहे, तर प्राचीन हिंदू ग्रंथांमध्ये त्याला हिंद महासागर असे म्हणतात.

हिंद महासागर, जागतिक स्तरावर एकमेकांशी जोडलेल्या महासागराचा एक घटक, केप एगुलसमधून जाणाऱ्या गडद महासागराच्या पूर्वेला रेखांश 20 ° पूर्वेकडे आणि प्रशांत महासागरापासून 146 ° 55 'पूर्व रेखांश वेगळे करतो. हिंद महासागराची उत्तर सीमा पर्शियन आखातामध्ये 30० ° उत्तर अक्षांश द्वारे निश्चित केली जाते. हिंद महासागराचे अभिसरण असममित आहे. आफ्रिका आणि ऑस्ट्रेलियाच्या दक्षिणेकडील टोकापर्यंत या समुद्राची रुंदी सुमारे 10,000 किलोमीटर (6200 मैल) आहे; आणि त्याचे क्षेत्रफळ 73556000 चौरस किलोमीटर (28400000 चौरस मैल) आहे ज्यामध्ये १.अरबी समुद्र २.बंगालचा उपसागर.३.दक्षिण चिनी समुद्र ४.लाल समुद्र आणि ५.पर्शियन आखात समाविष्ट आहे.

समुद्रातील पाण्याचे एकूण प्रमाण अंदाजे 292,131,000 घन किलोमीटर (70086000 घन मैल) आहे. हिंद महासागरातील मुख्य बेटे आहेत; मादागास्कर जे जगातील चौथे सर्वात मोठे बेट, रियुनियन बेट आहे; कोमोरोस; सेशल्स, मालदीव, मॉरिशस, श्रीलंका आणि इंडोनेशियाचे द्वीपसमूह जे या समुद्राची पूर्व सीमा ठरवतात. त्याचा आकार विकृत 'एम' सारखा आहे. हा भू -भिमुख महासागर आहे ज्यामध्ये आणखी तीन आहेत. प्राचीन समुद्र पठार भूखंड त्याच्या सीमेवर आहेत, हे दर्शवते की या महासागरात कुंड आणि खंदकांचा अभाव आहे. विसाव्या शतकापर्यंत हिंद महासागर अज्ञात महासागर म्हणून ओळखले जात असे, परंतु १ 60 and० ते १ 65 between between दरम्यान आंतरराष्ट्रीय महासागर मोहिमेच्या (आयआयओई) परिणामी या महासागराच्या तळाशी असणारी अनेक अनोखी तथ्य समोर आली.

यांचे क्षेत्र ७०५६००००किमी२.असून सरासरी खोली ३८९०मी.इतके आहे.जगातील हे एकमेव असे महासागर ज्याचे नाव एका देशाच्या नावावरून आलेले आहे.

प्रमुख बेटे - 1) अंदमान आणि निकोबार बेटे (भारत ) अंदमान बेटे बंगालच्या उपसागरात पश्चिमेकडे भारत आणि उत्तर आणि पुर्वेस म्यानमारच्या दरम्यान बेटांचा एक द्वीपसमूह बनतात.आणि बहुतेक अंदमान आणि निकोबार बेटांचा भाग आहेत जे भारताचे केंद्रशासित प्रदेश आहेत तर त्यातील अल्पसंख्याक कोको बेटांसह द्वीपसमूह उत्तरेस म्यानमारचे आहेत. अंदमान बेटे अंदमानीसच्या मुळ राहिवासी आहेत. आणि जाखा आणि सेन्टिनेलीज जमातीसह असंख्य जमातीचा समावेश आहे. काही बेटांवर परवानगी प्रवेश घेऊन इतरांना भेट दिली जाऊ शकते, उत्तर सेंटीनल बेटासह कायद्याने बंदी घातली गेली आहे , परंतु सामान्यतः अभ्यागतांना शत्रुत्व नसलेले असते आणि सरकार त्यांच्या गोपनियतेच्या अधिकाराचे संरक्षण करते अशा इतर कोणत्याही लोकांशी फारसा संपर्क साधत नाही.अरबी समुद्रात लक्ष्वदिप बेटे आहेत जी भारताचे केंद्रशासित प्रदेश आहेत. 2) ॲशमोर आणि कार्टियर बेटे ( ऑस्ट्रेलिया) - ॲशमोर आणि कार्टियर बेटांचा प्रदेश ऑस्ट्रेलियाचा एक निर्जन बाह्य प्रदेश आहे. ज्यामध्ये दोन स्वतंत्र चट्टानांमध्ये चार निग्न- उष्णदेशीय बेटे आहेत. आणि 12 समुद्री मैल ( 22 किमी 14 मैल ) बेटांद्वारे निर्मित प्रदेशी समुद्र आहेत आणि हे सर्व हिंदी महासागरांमध्ये ऑस्ट्रेलियाच्या वायव्य किनाऱ्यापासून सुमारे 320 किमी ( 199 मैल) अंतरावर इंडोनेशियन बेटाच्या मार्गाच्या दक्षिणेस 144 किमी ( 89 मैल) काठावर स्थित आहे. 3) बुकानेर अर्चिपेलिगो (ऑस्ट्रेलिया) - बुकानेर द्वीपसमूह हा किंबर्ली प्रदेशातील डर्बी शहराजवळील पश्चिम ऑस्ट्रेलियाच्या किनाऱ्यावरील बेटांचा एक गट आहे. बर्डी हे बेटसमूहाच्या टोकापासून सुमारे 54 किलोमीटर ( 34 मैल) अंतरावर आहे. 4) पक्षी बेट ( Bird Island) (पश्चिम ऑस्ट्रेलिया) बर्ड आयलंड हे पश्चिम ऑस्ट्रेलियातील तीन बेटांचे नाव आहे. दोन किम्बर्ली प्रदेशात आहेत आणि तिसरा रॉकिंगहॅमच्या किनाऱ्यापासून जवळ आहे, गार्डन बेटाच्या (पश्चिम ऑस्ट्रेलिया) दक्षिणेस सुमारे 2 किलोमीटर (1.2 मैल) आहे.