तिबेटमधील धर्म
तिबेट मध्ये बौद्ध धर्म हा सर्वात प्रमुख धर्म आहे. याशिवाय अन्य इतर धर्म सुद्धा तिबेटमध्ये अल्प प्रमाणात आहेत. ८व्या शतकापासून तिबेटमध्ये बौद्ध धर्म हा मुख्य धर्म म्हणून राहिलेला आहे. तिबेटचा ऐतिहासिक भाग (जातीय तिबेटी लोकसंख्या असलेले क्षेत्र) आजकाल मुख्यत्वे चीनच्या तिबेट स्वायत्त क्षेत्राद्वारे आणि अंशतः क्विंगई आणि सिचुआन प्रांतांद्वारे समाविष्ट केला आहे. बौद्ध धर्माच्या आगमनापूर्वी तिबेटींमध्ये मुख्य धर्म एक स्वदेशी शमाणिक (shamanic) आणि ॲनिमस्टिक (animistic) धर्म होता, बॉन धर्म, जो आता एक अल्पसंख्याक आहे आणि तिबेटी बौद्ध धर्मापासून प्रभावित आहे.
तिबेट मधील धर्म, चीन (२०१२)[१]
२०१२ च्या आंतरराष्ट्रीय धार्मिक स्वातंत्र्य अहवालातील अंदाजानुसार, बहुतांश तिबेटी (ज्यात तिबेट स्वायत्त प्रदेशाची ९०% लोकसंख्येचा सामील आहे) तिबेटी बौद्ध धर्माचे अनुयायी आहेत, तर अल्पसंख्याक ४,००,००० लोक (एकूण लोकसंख्येच्या १२.५%) हे मूळ बॉन किंवा लोक धर्माचे अनुयायी आहेत. काही अहवालांनुसार, चिनी सरकार बॉन धर्माला कन्फ्यूशियनिझमशी जोडून प्रचार करीत आहे.
तिबेट स्वायत्त प्रदेशात चार मशिदी आहेत ज्यात सुमारे ४,००० ते ५,००० मुसलमान अनुयायी आहेत, मात्र २०१० च्या चीनी सर्वेक्षणात हे प्रमाण ०.४% असल्याचे सांगितले होते. या भागात पूर्वेस यांजिंगच्या पारंपरिक कॅथोलिक समुदायांत ७०० परराष्ट्रांसह एक कॅथोलिक चर्च आहे.
मुख्य धर्म संपादन
तिबेटी बौद्ध धर्म संपादन
तिबेटी लोकांसाठी धर्म अत्यंत महत्त्वाचा आहे आणि त्यांच्या जीवनातील सर्व पैलूंवर धर्माचा मजबूत प्रभाव आहे. बोन तिबेटचा प्राचीन धर्म आहे, पण सध्या मोठा प्रभाव तिबेटी बौद्ध धर्म, महायान बौद्ध धर्म आणि वज्रयान बौद्ध धर्म यांचा आहे, जो उत्तर भारतात संस्कृत बौद्ध परंपरेपासून एक विशिष्ट प्रकार म्हणून तिबेट मध्ये सुरू करण्यात आला होता. तिबेटी बौद्ध धर्म हा केवळ तिबेटमध्येच अनुसरला जातो असे नाही तर मंगोलिया आणि उत्तर भारतातील काही भाग, बुर्यातिया प्रजासत्ताक, तुवा प्रजासत्ताक, आणि काल्मिकिया प्रजासत्ताक आणि चीनच्या काही इतर भागातील अनुसरला जातो. चीनच्या सांस्कृतिक क्रांतीच्या काळात, जवळजवळ सर्व तिबेटच्या मठांना रेड गार्डसने (लाल रक्षकांनी) नष्ट केले. अधिक ते अधिक धार्मिक स्वातंत्र्यानंतर (चीनी सरकारने मर्यादित समर्थन) मंजूर करत काही बौद्ध मठांना १९८० पासून पुन्हा तयार करणे सुरू केले आहे, तरीही हे मर्यादित स्वरूपात आहे. बौद्ध भिख्खूंना मठांत बौद्ध शिकवण शिकवत आहे, मात्र चिनी सरकारने बौद्ध भिख्खूंची संख्या काटेकोरपणे मर्यादित केलेली आहे. १९५० च्या दशकात तिबेटमध्ये १० ते २०% पुरुष भिक्षु होते.
बोन् संपादन
चिनी जातीय धर्म संपादन
लोक धार्मिक संप्रदाय संपादन
अब्राहमिक धर्म संपादन
ख्रिस्ती धर्म संपादन
इस्लाम संपादन
धर्म स्वातंत्र्य संपादन
हे सुद्धा पहा संपादन
संदर्भ संपादन
- ^ Internazional Religious Freedom Report 2012 by the US government. p. 20: «Most ethnic Tibetans practice Tibetan Buddhism, although a sizeable minority practices Bon, an indigenous religion, and very small minorities practice Islam, Catholicism, or Protestantism. Some scholars estimate that there are as many as 400,000 Bon followers across the Tibetan Plateau. Scholars also estimate that there are up to 5,000 ethnic Tibetan Muslims and 700 ethnic Tibetan Catholics in the TAR.»
- ^ Min Junqing. The Present Situation and Characteristics of Contemporary Islam in China. JISMOR, 8. 2010 Islam by province, page 29. Data from: Yang Zongde, Study on Current Muslim Population in China, Jinan Muslim, 2, 2010.