श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर
श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर (जून २९ इ.स. १८७१ - जून १ इ.स. १९३४) हे मराठी मराठीतील आद्य विनोदी लेखक, नाटककार, कवी व समीक्षक होते. "बहु असोत सुंदर, संपन्न की महा" या महाराष्ट्रगीताचे रचनाकार म्हणून ते सुपरिचित आहेत.
| श्रीपाद कृष्ण कोल्हटकर | |
|---|---|
| जन्म |
२९ जून, इ.स. १८७१ अकोला, महाराष्ट्र |
| मृत्यू | १ जून, इ.स. १९३४ |
| राष्ट्रीयत्व | भारतीय |
| कार्यक्षेत्र | लेखक, कवी |
| भाषा | मराठी |
| साहित्य प्रकार | कादंबरी, नाटके |
| विषय | विनोदी |
| प्रसिद्ध साहित्यकृती |
सुदाम्याचे पोहे बहु असोत सुंदर, संपन्न की महा |
जीवनसंपादन करा
त्यांचे १०वी पर्यंतचे शिक्षण अकोला येथे झाले. वडील अमरावती येथे शिक्षक होते. कोल्हटकरांना लहानपणापासून नाटकांची आवड होती आणि वडिलांमुळे त्यांना अनेक नाटके पाहता आली. १०वी नंतर डेक्कन कॉलेज, पुणे येथे गेले. पुण्यात शिकत असतांना त्यांना शिवराम महादेव परांजपे, वि. का. राजवाडे, एस. एस. देव यांच्यासारखे शिक्षक लाभले. इ.स. १८९१ मध्ये कोल्हटकरांनी पहिल्यांदा संस्कृत नाटक मृच्छकटिकमध्ये अभिनय केला. तसेच शिकत असतांनच विक्रम शशिकला या नाटकावर कोल्हटकर यांनी लिहिलेली समीक्षा विविधज्ञानविस्तारमध्ये प्रसिद्ध झाली होती. इ.स. १८८७ साली कोल्हटकरांनी एल एल. बी. चे शिक्षण पूर्ण केले व ते अकोला येथे आपला व्यवसाय करू लागले. १९०१ साली कोल्हटकर बुलढाणा जिल्ह्यातील जळगाव जामोद येथे वास्तव्यास गेले.
प्रकाशित साहित्यसंपादन करा
नाटकेसंपादन करा
- गुप्तमंजूषा (नाटक)
- जन्मरहस्य (नाटक)
- परिवर्तन (नाटक)
- प्रेमशोधन (नाटक)
- मतिविकार (नाटक)
- मायाविवाह (नाटक)
- मूकनायक (नाटक)
- वधूपरीक्षा (नाटक)
- वीरतनय (नाटक)
- शिवपावित्र्य (नाटक)
- श्रमसाफल्य (नाटक)
- सहचारिणी (नाटक)
कादंबरीसंपादन करा
- सुदाम्याचे पोहे (विनोदीलेख)
- अठरा धान्यांचे कडबोळे (संकलित विनोदी लेख)
- ज्योतिषगणित (कादंबरी)
- श्यामसुंदर(कादंबरी)
आणि बरच काही
पुरस्कार व गौरवसंपादन करा
कोल्हटकर पुणे येथील दुसऱ्या कविता संमेलनाचे आणि पुणे येथे इ.स. १९२७ साली भरलेल्या १३ व्या मराठी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्ष होते[१].
चरित्रात्मक साहित्य व वारसासंपादन करा
- मराठी लेखक गंगाधर देवराव खानोलकर यांनी कोल्हटकरांचे चरित्र लिहिले आहे. याखेरीज खानोलकरांनी कोल्हटकरांच्या संकलित लेखांचा "कोल्हटकर लेखसंग्रह" या नावाचा संग्रहग्रंथही संपादला आहे.
- कृष्ण श्रीनिवास अर्जुनवाडकर यांनी श्रीकृंवर 'श्री.कृ. कोल्हटकर : व्यक्तिदर्शन' नावाचे समीक्षात्मक पुस्तक लिहिले आहे.
संकीर्णसंपादन करा
कोल्हटकर ज्योतिषतज्ज्ञदेखील होते. ते तिसऱ्या ज्योतिष परिषदेचे अध्यक्ष होते.
संदर्भ व नोंदीसंपादन करा
- ^ "साहित्य संमेलनाचे पूर्वाध्यक्ष". ३० जून, इ.स. २०१२ रोजी पाहिले.
|ॲक्सेसदिनांक=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य)
 |
कृपया स्वत:च्या शब्दात परिच्छेद लेखन करून या लेखाचा / विभागाचा विस्तार करण्यास मदत करा. अधिक माहितीसाठी या लेखाचे चर्चा पान, विस्तार कसा करावा? किंवा इतर विस्तार विनंत्या पाहा. |