ज्योतिर्लिंग

शिवाचे प्रतिक असलेली काही मोजकी लिंगे
(बारा ज्योतिर्लिंगे या पानावरून पुनर्निर्देशित)

भारतात शंकराची एकूण १२ महत्त्वाची मंदिरे आहेत. त्यांना १२ (द्वादश) ज्योतिर्लिंगे म्हणतात. धर्मशास्त्राने या ज्योतिर्लिंगांच्या यात्रेचा क्रम सांगितला आहे, तो असा :

ज्योतिर्लिंग is located in भारत
सोमनाथ
सोमनाथ
मल्लिकार्जुन
मल्लिकार्जुन
महाकालेश्वर
महाकालेश्वर
ओंकारेश्वर
ओंकारेश्वर
घृष्णेश्वर
घृष्णेश्वर
भीमाशंकर
भीमाशंकर
रामेश्वरम
रामेश्वरम
नागनाथ
नागनाथ
त्र्यंबकेश्वर
त्र्यंबकेश्वर
विश्वेश्वर
विश्वेश्वर
वैजनाथ
वैजनाथ
केदारनाथ
केदारनाथ
१२ ज्योतिर्लिंगांचे स्थान.
Jyotirlinga (it); জ্যোতির্লিঙ্গ (bn); Jyotirlinga (fr); જ્યોતિર્લિંગ (gu); ज्योतिर्लिङ्ग (mai); Jyotirlinga (es); Джйотірлінґа (uk); Джьотирлингам (ru); ज्योतिर्लिंग (mr); Jyotirlinga (de); ଜ୍ୟୋତିର୍ଲିଙ୍ଗ (or); Jyotirlingat (sq); ジョーティルリンガ (ja); 十二光辉林伽 (zh); ज्योतिर्लिङ्ग (new); ज्योतिर्लिंग (ne); جیوترلنگ (ur); ג'וטירלינגה (he); ದ್ವಾದಶ ಜ್ಯೋತಿರ್ಲಿಂಗಗಳು (kn); ชโยติรลึงค์ (th); Dźjotirlinga (pl); ജ്യോതിർലിംഗങ്ങൾ (ml); Jyotirlinga (nl); 十二光輝林伽 (zh-hant); द्वादश ज्योतिर्लिंग (hi); ద్వాదశ జ్యోతిర్లింగాలు (te); सोमनाथः (sa); Jyotirlinga (en); ज्योतिर्लिंग (bho); 十二光辉林伽 (zh-hans); சோதிலிங்கம் (ta) शिव के बिसेस निरूपण (bho); शिवाचे प्रतिक असलेली काही मोजकी लिंगे (mr); heiligsten Shiva-Tempel Indiens (de); Tempujt më të shenjtë të hyjnisë hindu Shiva, që si objekt të veçant adhurimi përmbajnë jyotirlingën (sq); devotional object representing the god Shiva (en); হিন্দু দেবতা শিব প্রতিষ্ঠিত শিবলিঙ্গ (bn); भगवान् शिव के सर्वाधिक प्रधान बारह लिंग स्वरूप (hi); ಶಿವ ದೇವರನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುವ ಭಕ್ತಿ ವಸ್ತು (kn) Jyotirlung, Yiotir-linga, Jyotirlingas, Yiotirlinga (es); দ্বাদশ জ্যোতির্লিঙ্গ (bn); Jyotirlinga, ജ്യോതിർലിംഗം, ദ്വാദശ ജ്യോതിർലിംഗങ്ങൾ (ml); Джьотирлинга, Джьотирлинг (ru); ज्योतिर्लिंग, ज्योतिर्लिङ्ग (hi); Jyotirlingam, Jyotir Lingams (de); Jyotirlinga (or); Jyotirlinga, Jyotirlingam, Jyotirling, Xhjotirlinga, Xhjotirlingat (sq); व्दादश ज्योतिर्लिंग (mr); జ్యోతిర్లింగాలు, ద్వాదశజ్యోతిర్లింగములు (te); ஜோதிர்லிங்கம், சோதிலிங்க சிவத்தலங்கள் (ta)
ज्योतिर्लिंग 
शिवाचे प्रतिक असलेली काही मोजकी लिंगे
माध्यमे अपभारण करा
  विकिपीडिया
प्रकारdeity
उपवर्गAspect of Shiva
अधिकार नियंत्रण
साचा:Translations:Template:Wikidata Infobox/i18n/msg-editlink-alttext/mr

सौराष्ट्रे सोमनाथंच श्रीशैले मल्लिकार्जुनम्। उज्जयिन्यां महाकालमोङ्कारममलेश्वरम् ॥१॥

परल्यां वैद्यनाथंच डाकिन्यां भीमशंकरम्। सेतुबन्धे तु रामेशं नागेशं दारुकावने ॥२॥

वाराणस्यां तु विश्वेशं त्र्यम्बकं गौतमीतटे। हिमालये तु केदारं घृष्णेशंच शिवालये ॥३॥

एतानि ज्योतिर्लिङ्गानि सायं प्रातः पठेन्नरः। सप्तजन्मकृतं पापं स्मरणेन विनश्यति ॥४॥

हिंदु धर्मानुसार अस म्‍हणल जात की जी व्‍यक्ति "वरील बारा ज्‍योर्तिलिंगाचे नावानुरूप मंत्र" जर दररोज पहाटे व सायंकाळी जपन केला तर सात जन्‍मातील झालेला पाप ज्‍योर्तिलिंगाच्‍या स्‍मरणामुळे / जप केल्‍यामुळे सर्व पापांचा विनाश होतो.

  1. सोमनाथ (गुजरात -गीर सोमनाथ जिल्हा/वेरावळ)
  2. मल्लिकार्जुन (आंध्रप्रदेश - श्रीशैल्य)
  3. महांकालेश्वर (मध्यप्रदेश - उज्जैन)
  4. ओंकारेश्वर (मध्यप्रदेश - ओंकारेश्वर,खंडवा जिल्हा)
  5. वैजनाथ (महाराष्ट्र - परळी, बीड जिल्हा) - महाराष्ट्रातील बीड परळी मधील परळी वैद्यनाथ स्थित वैद्यनाथ देवस्थानास वैजनाथ ज्योतिर्लिंग मानतात.
  6. भीमाशंकर (महाराष्ट्र - भीमाशंकर,खेड तालुका, पुणे जिल्हा)
  7. रामेश्वर (तामिळनाडू - रामेश्वर,रामनाथपुरम जिल्हा)
  8. नागनाथ हिंगोली, (महाराष्ट्र) - महाराष्ट्रातीलऔंढा नागनाथ नागेश्वर देवस्थानास नागनाथ ज्योतिर्लिंग मानतात.
  9. विश्वेश्वर (उत्तर प्रदेश - वाराणसी)
  10. त्र्यंबकेश्वर (महाराष्ट्र - त्र्यंबकेश्वर तालुका ,नाशिक जिल्हा)
  11. केदारनाथ (उत्तराखंड - केदारनाथ,रुद्रप्रयाग जिल्हा)
  12. घृष्णेश्वर (महाराष्ट्र -वेरुळ,खुल्ताबाद तालुका, छत्रपती संभाजी महाराज नगर जिल्हा).