प्रियदर्शन नायर
प्रियदर्शन (जन्म: प्रियदर्शन सोमण नायर; ३० जानेवारी १९५७) एक भारतीय चित्रपट दिग्दर्शक, निर्माता आणि पटकथा लेखक आहेत. तीन दशकांपर्यंतच्या कारकिर्दीत त्यांनी तमिळमध्ये सहा आणि तेलुगूमध्ये दोन चित्रपट केले. त्यांनी विविध भारतीय भाषांमध्ये ९५हून अधिक चित्रपट मुख्यत: मल्याळम आणि हिंदीमध्ये चित्रपट दिग्दर्शन केले आहे.
| प्रियदर्शन नायर | |
|---|---|
 | |
| जन्म |
प्रियदर्शन सोमण नायर ३० जानेवारी १९५७ |
| कारकीर्दीचा काळ | 1980-उपस्थित |
| भाषा | हिंदी,तमिळ,तेलुगू |
| वडील | सोमण नायर |
| अधिकृत संकेतस्थळ | directorpriyadarshan.com |
प्रियदर्शनाने १९८० च्या दशकाच्या सुरुवातीस मल्याळम चित्रपटातून आपल्या करिअरची सुरुवात केली आणि १९८० आणि १९९० च्या दशकात कार्यरत होते. त्याने हिंदीमध्ये २६ चित्रपट केले आहेत, डेव्हिड धवन नंतर त्यांनी बॉलीवूडमध्ये सर्वाधिक चित्रपट बनवले आहेत.[१]
आपल्या विनोदी चित्रपटांसाठी प्रख्यात प्रियदर्शनने काही अ‍ॅक्शन आणि रोमांचक चित्रपटांवरही प्रयोग केले आहेत. १९८० आणि १९९० च्या दशकात मोहनलाल यांच्याबरोबरच मल्याळम चित्रपटामध्ये त्यांचे बरेच चित्रपट लोकप्रिय होते.
प्रियदर्शन हे त्यांच्या सुरुवातीच्या मल्याळम चित्रपटांमधून समृद्ध रंग ग्रेडिंग, स्पष्ट आवाज आणि दर्जेदार डबिंगची ओळख करून देणारे भारतातील पहिले दिग्दर्शक होते. स्वतःच्या कामातून तसेच मल्याळम चित्रपटांमधून कथा बॉलिवूडमध्ये रूपांतर करण्यासाठी त्यांचा ख्याती आहे. हेरा फेरी, हंगामा, हलचल, गरम मसाला, भागम भाग, चूप चूप के, ढोल, आणि भूल भुलैया अशा बॉलिवूड चित्रपटांमध्ये बरीच उल्लेखनीय चित्रपट आहेत. हिंदीतील त्यांच्या अनेक सहकार्यांमध्ये तब्बू, परेश रावल, पूजा बत्रा, अमरीश पुरी, जॉनी लीव्हर, असराणी, अक्षय कुमार, अनिल कपूर, अक्षय खन्ना, करीना कपूर, ओम पुरी, टिन्नू आनंद, शक्ती कपूर, राजपाल यादव, मनोज जोशी, सक्सेना, जॅकी श्रॉफ आणि सुनील शेट्टी यांचा समावेश आहे. २०१२ मध्ये भारत सरकारने त्यांना कलेच्या योगदानाबद्दल भारताचा चौथा सर्वोच्च नागरी पुरस्कार पद्मश्रीने सन्मानित केले.[२] त्याचे सर्वात लोकप्रिय जाहिराती कोका कोला, अमेरिकन एक्सप्रेस, नोकिया, पार्कर पेन, एशियन पेंट्स, किन्ले आणि मॅक्स न्यू यॉर्क लाइफ इन्शुरन्स आहेत.[२]
वैयक्तिक जीवन संपादन
प्रियदर्शन लोकप्रिय अभिनेत्री लिसीच्या प्रेमात पडले आणि १३ डिसेंबर १९९०ला त्यांनी लग्न केले.[३] लग्नानंतर, लिसीने अभिनय सोडला आणि धार्मिक कारणांसाठी लक्ष्मी हे नाव स्वीकारले.[४] त्यांच्या मुलाच्या जन्मानंतर, लिसीने रोमन कॅथोलिक धर्मातून हिंदू धर्म स्वीकारला. त्यांची मुलगी कल्याणी न्यू यॉर्क आणि मुलगा सिद्धार्थ सॅन फ्रान्सिस्कोमध्ये शिक्षण घेतले.[५] २०१४ मध्ये प्रियदर्शन आणि लिसी या दोघांचा घटस्फोट झाला.
चित्रपट कारकीर्द संपादन
विशिष्ट चित्रपट
प्रियदर्शन भारतीय चित्रपटसृष्टीत लेखक, दिग्दर्शक आणि निर्माता या नात्याने ४० वर्षांपासून कार्यरत आहेत. त्यांनी मल्याळम, तामिळ, हिंदी आणि तेलगू या चार भारतीय भाषांमधील ९०हून अधिक चित्रपटांचे दिग्दर्शन केले आहे.
३० जानेवारी १९५७ रोजी भारताच्या केरळच्या अलाप्पुझा येथे प्रियदर्शन यांचा जन्म झाला. प्रियदर्शन हा सोमण नायर आणि राजाम्मा यांचा मुलगा. प्रियदर्शनाने आपले शिक्षण त्रिवेंद्रमच्या शासकीय मॉडेल स्कूलमध्ये केले आणि युनिव्हर्सिटी कॉलेज त्रिवेंद्रममधून तत्त्वज्ञानामध्ये मास्टर ऑफ आर्ट्स घेतले. त्यांचे वडील महाविद्यालयाचे ग्रंथपाल होते, यामुळे प्रियदर्शनांना पुस्तकांमध्ये रस निर्माण करण्यास मदत झाली. महाविद्यालयीन अभ्यासाच्या काळात त्यांनी ऑल इंडिया रेडिओसाठी छोटी नाटकं आणि स्कीट्स लिहिण्यास सुरुवात केली. दिग्दर्शक पी. वेणू यांच्या चित्रपटांचा त्यांच्यावर प्रभाव होता. त्या काळात त्याच्या मित्रांमध्ये मोहनलाल, एम. जी. श्रीकुमार, सुरेश कुमार, सनल कुमार, जगदीश, मनियानपिल्ला राजू आणि अशोक कुमार यांचा समावेश होता. त्यानंतरच मोहनलाल यांनी चित्रपटांमध्ये प्रवेश केला. प्रियदर्शन यांनी मोहनलालच्या मदतीने दोन चित्रपटांत सहाय्यक पटकथा लेखक म्हणून काम करण्याची संधी मिळविली आणि पटकथा लिहिण्यास सुरुवात केली, ज्यातून काही यश मिळाले.[६]
१९८४ मध्ये प्रियदर्शन यांनी आपल्या जवळचे मित्र सुरेश कुमार, सनल कुमार आणि शंकर यांच्यासोबत एक चित्रपट तयार करण्याचा निर्णय घेतला. लोकप्रिय स्टार असलेल्या मोहनलाल यांची शंकरसोबत समांतर नायक म्हणून निवड झाली होती. त्यावेळी प्रियदर्शनने दिग्दर्शक म्हणून पदार्पण केले.
पुरस्कार संपादन
प्रियदर्शनने आपल्या चित्रपटासाठी राज्य आणि केंद्र सरकार कडून पुरस्कार मिळवले आहेत. २००७ च्या राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कारांमध्ये 'कांचीपुरम' हा चित्रपट उत्कृष्ट चित्रपट ठरला. अंदमान आणि निकोबार बेटांच्या तुरूंगातील स्वातंत्र्यसैनिकांची कहाणी सांगणारा चित्रपट त्यांनी मल्याळममध्ये बनविला यामध्ये मोहनलाल, तब्बू, प्रभु गणेशन आणि अमरीश पुरी यांनी अभिनय केला होता. संतोष शिवान (छायांकन) आणि साबू सिरिल (कला दिग्दर्शन) यांच्या पुरस्कारांसह चार राष्ट्रीय चित्रपट पुरस्कार मिळाले. हा चित्रपट डब करून तमिळ, तेलगू आणि हिंदीसारख्या अन्य भाषांमध्ये प्रदर्शित करण्यात आला.
नागरी पुरस्कार
२०१२ - पद्मश्री[७]
२००७- सर्वोत्कृष्ट चित्रपट - कांचीवरम
१९९७ - हिंदी (सर्वोत्कृष्ट चित्रपटाचा फिल्मफेर समीक्षक पुरस्कार - विरासत)
१९९८ विरासत - प्रियदर्शन
१९९४ - लोकप्रिय अपील आणि सौंदर्याचा मूल्य असलेल्या सर्वोत्कृष्ट केरळ राज्य चित्रपट पुरस्कार - थेंमाविन कोंबथ
१९९५ - काला पानी - दुसरा सर्वोत्कृष्ट केरळ राज्य चित्रपट पुरस्कार
संदर्भ संपादन
- ^ Gregory, Andrew (2007-04). "Book Review: Does Kenosis Rest on a Mistake?". The Expository Times. 118 (7): 356–357. doi:10.1177/001452460711800721. ISSN 0014-5246.
|date=मधील दिनांक मूल्ये तपासा (सहाय्य) - ^ a b Jamison, Trevor (2012-06-07). "5th August: Proper 13". The Expository Times. 123 (10): 494–495. doi:10.1177/0014524612444522. ISSN 0014-5246.
- ^ Her Husband. Duke University Press. 2000. pp. 31–60. ISBN 9780822326007.
- ^ Balan, Kannadi Palankeezhe (2018). Metallurgical Failure Analysis. Elsevier. pp. 133–154. ISBN 9780128143360.
- ^ Nash, C.; Peters, T. (2012-08-02). "ANALYSES OF HTF-48-12-20/24 (FEBRUARY, 2012) AND ARCHIVED HTF-E-05-021 TANK 48H SLURRY SAMPLES". Cite journal requires
|journal=(सहाय्य) - ^ Basu, Dhruba (2015-11-28). The Mind of an Engineer. Singapore: Springer Singapore. pp. 111–121. ISBN 9789811001185.
- ^ Jain, Rajeev; Singh, Ritu; Sudhaker, S; Barik, Ashok Kumar; Kumar, Sanjeet (2017-04-28). "Coupling Microextraction With Thin Layer Chromatography-Image Processing Analysis: A New Analytical Platform for Drug Analysis". Toxicology and Forensic Medicine - Open Journal. 2 (1): 17–25. doi:10.17140/tfmoj-2-113. ISSN 2474-8978.