दिव्य देशम

दिव्य देशम( इंग्रजी: Divya Desams तमिळ: திவ்ய தேசம்) ही भगवान विष्णूंची निवासस्थाने आहेत. प्रख्यात तमिळ संत आळवार (Aazhwar ஆழ்வார் ) ह्यांच्या लिखाणात(दिव्य प्रबंधम) या निवासस्थानांचा उल्लेख आहे. ही सर्व मिळून १०८ आहेत .त्यापैकी १०५ भारतात आहेत, एक नेपाळ मध्ये, तर उरलेली दोन दिव्य जगतात आहेत.

दक्षिण भारतातील वैष्णव संप्रदायातील हिंदू मंडळी आयुष्यात एकदातरी ह्या १०६ देशांचे दर्शन व तीर्थयात्रा करण्याचा मनोदय करतात, आणि त्याद्वारे उर्वरित दोन देशांची प्राप्ती करण्याचा प्रयत्‍न करतात. दिव्य जगातील दोन देश म्हणजे प्रसिद्ध "क्षीरसागर" आणि "वैकुंठ" हे होत.

१०८ दिव्य देशांची माहिती दर्शविणारा तक्ता

ह्या लेखाचा/विभागाचा इंग्रजी किंवा अमराठी भाषेतून मराठी भाषेत भाषांतर करावयाचे बाकी आहे. अनुवाद करण्यास आपलाही सहयोग हवा आहे. ऑनलाईन शब्दकोश आणि इतर सहाय्या करिता भाषांतर प्रकल्पास भेट द्या.

कृपया, पुढील भाषांतर संकेतांचे पालन आवर्जून करा.

**एकशे आठ दिव्य देश**
तमिळनाडूच्या उत्तरेस (भारतात इतरत्र)	चेरा चेरालयम(केरळ राज्यातील)	मदुरै	कांचीपुरम	चेन्नै
1. तिरुवेंगडम(तिरुप्पती वेंकटेश,आंध्रप्रदेश.) 2. अहोबिलम (कर्नूल, आंध्र,) 3. मुक्तिनाथ, साळिग्रामम (नेपाळ) 4. नैमेषारण्यम 5. मथुरा (उत्तरप्रदेश राज्य) 6. गोकुळ (वृंदावन,उत्तरप्रदेश) 7. देव प्रयागै/देवप्रयाग(उत्तराखंड राज्य) 8. तिरुप्रिती 9. बद्रिनाथ मंदिर (उत्तराखंड राज्य) 10. अयोध्या (उत्तरप्रदेश राज्य) 11. द्वारका (गुजरात राज्य)	12. तिरुवनंतपुरम 13. तिरुकाट्टकरै 14. मूळिक्कळम 15. तिरुवल्ला 16. तिरूक्कडित्तानम 17. Sengunroor 18. Thiruppuliyoor 19. ThiruvaaRanviLai 20. Thiru vanvandoor 21. Thiru naavaay 22. ViththuvakkOdu	23. तिरुमेय्यम 24. तिरुकोष्टियुर 25. कूडल अळगर देऊळ 26. अळगर कोविल 27. तिरुमोगूर 28. श्रीविल्लिपुतुर 29. तिरुतंगळ 30. तिरुपुळ्ळानि	31. तिरुक्काच्ची 32. अष्टभूजाकारम 33. तिरुवेक्का 34. तिरुत्तंक 35. तिरुवेलुक्कै 36. तिरूक्कालवनूर 37. तिरू ऊरकम 38. तिरू निरगम 39. तिरूक्कारगम 40. तिरूक्कारवानम 41. तिरू परमेश्वर विन्नगरम 42. तिरू पावल वन्नम 43. तिरू पाडगम 44. Tiru nilaaththingal thundam 45. तिरूप्पुटट्कुळी	46. पार्थसारथी कोविल तिरूवल्लिकेनी 47. Thiruneermalai 48. तिरूविदंडै 49. तिरूक्कडलमल्लै 50. भक्तवत्सल पेरूमल देऊळ तिरूनिंड्रवूर 51. तिरूएव्वुळ 52. तिरूक्कडिगै
मयिलाडदुरै आणि सीरकाळि	तंजावर	त्रिची	तिरुनेलवेली	कन्याकुमारी
53. Thiruvazhunthoor /तेराळंदूर 54. तिरूइंडलूर 55. काळिश्रीराम विन्नगरम 56. तिरूक्कवलंपडी 57. Thiruchsempon sey 58. तिरूअरिमेय विन्नगरम 59. तिरु वानपुरुषोत्तमम 60. तिरुवैकुंडविन्नगरम 61. तिरुमणिमदम 62. तिरुदेवनारतोंगै 63. तिरुतेट्रीयांबळम 64. तिरुमनिक्कुडम 65. तिरुवेल्लाकुळम 66. Thiruppaarththan palli 67. Thalai Sanga Nanmathiyam 68. Thiruchsirupuliyoor 69. Thiru Vali Tirunagari	70. Thiruccithra kootam 71. Thirukkannangudi 72. तिरुनागै 73. तिरुतंजै 74. तिरूकोईलूर 75. तिरूकडलूर 76. तिरू कविद तलम 77. तिरू अदनूर 78. तिरूपूळ्ळां बूदंगुडी 79. सारंगपाणि देऊळ तिरूक्कुडंदै 80. तिरूच्चेरै 81. तिरू नंदीपूरविन्नगरम 82. तिरू नरैयूर 83. उप्पिलियप्पन देऊळ तिरूविन्नगर 84. तिरूवेल्लीयंगुडी 85. तिरूक्कनामंगै 86. तिरूकन्नापूरम 87. Thirukkandiyur	88. Sri Rangam 89. श्री अळगीय मानवल पेरुमल देऊळ तिरूक्कोळी 90. Thirukkarambanoor 91. Thiruvellarai 92. Thiru Anbil 93. Thirupper Nagar 94. तिरु वायिंदिरापुरम	95. तिरूवरमंगै 96. Thirukkurungudi 97. श्रीवैकुंडम 98. Thiruvaragunamangai 99. Thiruppulingudi 100. Thirukkurugoor 101. Thirutthulaivillimangalam 102. Thirukkoloor 103. Thirukkulandhai 104. तेन तिरूपेरै	105. Thiruvattaru 106. Thiruvanparisaram
विन्नुलगम (आध्यात्मिक/दिव्य जगत)
107. तिरूपार्कडल(दुधाचा समुद्र/ क्षीरसागर) 108. तिरूपरम्पदम(वैकुंठ)

पवित्र मुखाचे दिशादर्शक

ह्या १०८ दिव्य देशांमध्ये विष्णू आपले मुख विविध दिशांना ठेवून आपली सेवा घेतात व आशीर्वाद देतात

पूर्वेकडे - ७९ दिव्य देश
पश्चिमेकडे - १९ दिव्य देश
उत्तरेकडे - ३ दिव्य देश
दक्षिणेकडे - ७ दिव्य देश

इतर वैष्णव देवालयांची यादी

तिरूनारायणस्वामी देवालय, Melkote
एरी कथा रामर देवालय, Maduranthakam
करिवरदराज पेरूमल , अरगलूर (पश्चिममुखी)
कोदंड रामर देवालय, वडुवूर
राजगोपालस्वामी देवालय, मन्नारगुडी

हे सुद्धा पहा

साचा:विष्णूची प्रसिद्ध देवालये

दिव्य देशम

अनुक्रमणिका

१०८ दिव्य देशांची माहिती दर्शविणारा तक्ता

पवित्र मुखाचे दिशादर्शक

इतर वैष्णव देवालयांची यादी

हे सुद्धा पहा

बाह्य संदर्भ दुवे