गेल ऑमव्हेट

डॉ. गेल ऑम्वेट (Gail Omvedt, २ ऑगस्ट १९४१ - २५ ऑगस्ट २०२१) या अमेरिकन वंशाच्या भारतीय समाजशास्त्रज्ञ व इतिहासकार होत्या. या महात्मा फुले, आंबेडकरवाद व मार्क्सवाद या डाव्या पुरोगामी चळवळीच्या अभ्यासक होत्या. त्यांचे ब्राह्मणेतर चळवळीच्या सामाजिक सांस्कृतिक उठावाचे व्यासंगी संशोधन प्रसिद्ध आहे.

गेल ऑम्वेट
डॉ. गेल ऑम्वेट
जन्म	२ ऑगस्ट, इ.स. १९४१ मिनीयापोलिस, अमेरिका
मृत्यू	२५ ऑगस्ट २०२१
राष्ट्रीयत्व	भारतीय, १९८३ पासून
कार्यक्षेत्र	लेखिका, निबंधकार, समाजशास्त्र, इतिहास, कार्यकर्ती
भाषा	हिंदी, मराठी, इंग्लिश
कार्यकाळ	१९७० - चालू
प्रसिद्ध साहित्यकृती	Dalits and the Democratic Revolution, We Shall Smash this Prison: Indian Women in Struggle, Reinventing Revolution: New Social Movements and the Socialist Tradition in India
प्रभाव	डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर महात्मा फुले, कार्ल मार्क्स
पती	भारत पाटणकर (वि. १९७६)
पुरस्कार	मातोश्री भीमाबाई आंबेडकर पुरस्कार (२०१२)

मूळच्या अमेरिकेतील असलेल्या डॉ. गेल यांनी इ.स. १९८३ मध्ये भारतीय नागरिकत्व स्वीकारले. कॅलिफोर्निया विद्यापीठातून त्यांनी एम.ए. पीएच.डी. पदवी प्राप्त केली आहे. इ.स. २०१२ सालापासून त्या नवी दिल्ली येथील जामिया मिलिया विद्यापीठात अभ्यागत प्राध्यापक म्हणून देखील काम केले.

दलित चळवळीच्या इतिहासकार आणि अनेक संशोधकांना प्रेरणा देणाऱ्या अभ्यासक एलिनॉर झेलियट अमेरिकेतील ज्या ‘कार्लटन कॉलेज’मध्ये अध्यापन करीत, तेथेच गेल ऑम्वेट या विद्यार्थिनी होत्या.

शाहू स्मारक येथे गेल ऑम्वेट

कौटुंबिक जीवन

आत्मचरित्र

डॉ. गेल ऑम्वेटइ.स. २०१५ मध्ये

निधन

२५ ऑगस्ट २०२१ रोजी वयाच्या ८१व्या वर्षी ऑमव्हेट यांचे निधन झाले.

पुस्तके

• इंडियन वूमन इन स्ट्रगल
• ग्रोइंग अप अनटचेबल इन इंडिया (वसंत मून यांच्या मूळ मराठी आत्मचरित्राचे भाषांतर)
• दलित अँड डेमोक्रॅटिक रिव्हॉल्युशन
• रिव्हॉल्यूशन : इंडियाज न्यू सोशल मूव्हमेंट
• सॉंग ऑफ तुकाराम
• वासाहतिक समाजातील सांस्कृतिक बंड- (मूळ इंग्रजी, मराठी अनुवादक दिघे)

मिळालेले पुरस्कार आणि सन्मान

• मातोश्री भीमाबाई आंबेडकर पुरस्कार (२०१२)
• सांगली येथे झालेल्या ३ऱ्या राज्यस्तरीय समतावादी साहित्य संमेलनाचे अध्यक्षपद. (२०११)

हे सुद्धा पहा

• एलिनॉर झेलियट