कॉलोराडो

कॉलोराडो हे अमेरिकेचे एक राज्य आहे. कोलोराडो हे नाव स्पॅनिश भाषोत्पन्न आहे. या भाषेत कोलोराडोचा अर्थ लाल नदी असा होतो.

हा लेख कॉलोराडो राज्य याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, कॉलोराडो नदी.

कोलोराडो
अमेरिका देशाचे राज्य
कोलोराडोचा ध्वज चिन्ह टोपणनाव: The Centennial State (शतकी राज्य) ब्रीदवाक्य: निल सिने नुमिने (लॅटिन - दैवाशिवाय काही (होत) नाही) अमेरिकेच्या संयुक्त संस्थानांत कोलोराडो दर्शविणारा नकाशा अमेरिकेच्या नकाशावर कोलोराडोचे स्थान
अधिकृत भाषा	इंग्लिश
रहिवासी	कोलोराडन
राजधानी	डेन्व्हर
मोठे शहर	डेन्व्हर
सर्वात मोठे महानगर	डेन्व्हर
क्षेत्रफळ	अमेरिकेत ८वावा क्रमांक
- एकूण	२,६९,८३७ किमी² (१,०४,१८५ मैल²)
- % पाणी	०.३६
- अक्षांश	३७o उत्तर ते ४१o उत्तर
- रेखांश	१०२°०३' पश्चिम to १०९°०३' पश्चिम
लोकसंख्या	अमेरिकेत २२वावा क्रमांक
- एकूण	४३,०१,२६१ (२०१० सालच्या गणनेनुसार)
- लोकसंख्या घनता	१६.०१/किमी² (अमेरिकेत ३७वावा क्रमांक)
- सरासरी उत्पन्न	$५१,०२२
संयुक्त संस्थानांमध्ये प्रवेश	ऑगस्ट १, १८७६ (३८वावा क्रमांक)
गव्हर्नर	जॅरेड पोलिस (डे.)
संक्षेप	CO  US-CO
संकेतस्थळ	www.colorado.gov

कोलोराडो साधारणपणे अमेरिकेच्या मध्य-पश्चिम भागात आहे. कोलोराडोला रॉकी पर्वताचे घर मानतात.

२०२० च्या जनगणनेनुसार येथील लोकसंख्या ५९,५७,४९३ इतकी होती.

महत्त्वाची शहरे

• डेन्व्हर - राजधानी
• कॉलोराडो स्प्रिंग्ज
• पेब्लो
• बोल्डर
• फोर्ट कॉलिन्स
• ॲस्पेन

इतिहास

कोलोराडो हे जुलै ४, इ.स. १८७६ रोजी अधिकृतपणे संयुक्त संस्थानात समाविष्ट झाले. याच दिवशी अमेरिकेच्या स्वातंत्र्याला शंभर वर्षे पूर्ण झाली असल्यामुळे कोलोराडोला शतकी राज्य (सेन्टेनियल स्टेट) असे म्हणले जाते.

भूगोल

कोलोराडो राज्याचे दोन मुख्य भौगोलिक प्रदेश आहेत. राज्याच्या पूर्व भागात सपाट प्रेअरी मैदाने आहेत तर पश्चिम भाग हा अर्ध पर्वतीय प्रदेश आहे.

पश्चिम

रॉकी माऊंटन पर्वतरांगांतील मुख्य रांग राज्याच्या मध्यातून उत्तरदक्षिण गेलेली आहे, तर इतर पर्वतरांगा पश्चिमेस आहेत. अमेरिकेतील १०,०००फुटापेक्षा जास्त उंची असलेल्या जमिनीपैकी अर्ध्याहून अधिक जमीन कोलोराडोत आहे. हीत १४,००० फुटांपेक्षा जास्त उंचीच्या ५३ शिखरांचा समावेश होतो.

नद्या

कोलोराडोमध्ये चार मोठ्या नद्या उगम पावतात.

• [कोलोराडो नदी]] - रॉकी माउंटन नॅशनल पार्कमध्ये उगम पावून राज्याचा पश्चिम भागातून वाहत पुढे ग्रँड कॅन्यन मधून जाऊन बाहा कॅलिफोर्नियाद्वारे प्रशांत महासागरास मिळते.
• आर्कान्सा नदी - राज्याच्या मध्यात उगम पावून पूर्वेस वाहते. मिसिसिपी नदीस मिळते.
• रियो ग्रांदे नदी - सान लुइस खोऱ्यात उगम असलेली ही नदी दक्षिणेस वाहते व टेक्सास आणि मेक्सिकोच्या सीमेवरून वाहत मेक्सिकोच्या अखातास मिळते.
• साऊथ प्लॅट नदी - डेन्व्हरच्या पश्चिमेस उगम पावून ईशान्येस वाहते व मिसूरी नदीस मिळते.

प्रशासन व राजकारण

कोलोराडोचे प्रशासन अमेरिकेतील इतर राज्यांप्रमाणे आहे. कोलोराडोचे गव्हर्नकोलोराडोचा गव्हर्नर]] राज्याचा मुख्याधिकारी असतो. याची निवडणूक थेट मतदानाने होते. कोलोराडोचे प्रतिनिधीगृह व सेनेट ही दोन सभागृहे राज्यातील कायदे करण्याचे तसेच अंदाजपत्रक पारित करण्याचे काम करतात.

कोलोराडो राज्य ६४ काऊंट्यांमध्ये विभागलेले आहे. प्रत्येक काऊंटीचे स्वतंत्र प्रशासन असते. डेन्व्हर, ब्रूमफील्ड आणि बोल्डर या काऊंट्यांचे प्रशासन त्या त्या शहराच्या प्रशासनाद्वारे चालते.