निर्मला सीतारामन

निर्मला सीतारामन् ( १८ ऑगस्ट, इ.स. १९५९) या भारतीय राजकारणी व अर्थशास्त्रज्ञ आहेत. त्या भारताच्या केंद्रीय अर्थमंत्री आणि भारतीय जनता पक्षाच्या नेत्या आहेत.

निर्मला सीतारामन्

निर्मला सीतारामन् यांचा नरेंद्र मोदी यांच्या मंत्रिमंडळात २०१४ मध्ये राज्यमंत्री म्हणून समावेश करण्यात आला.. ३ सप्टेंबर २०१७ पासून ते ३० मे २०१९ त्या भारताच्या संरक्षणमंत्री व ३० मे २०१९ ते आतापर्यंत भारताचे अर्थमंत्री म्हणून काम केले. त्यापूर्वी सीतारामन् यांनी अर्थ राज्यमंत्री आणि वाणिज्य व उद्योग मंत्री म्हणून स्वतंत्रपणे काम केले आहे. त्या आधी, त्यांनी भारतीय जनता पक्षासाठी राष्ट्रीय प्रवक्त्या म्हणून काम केले आहे.

कर्नाटकातून त्या राज्यसभेच्या सदस्याम्हणून निवडल्या गेल्या.

निर्मला सीतारामन भारताच्या विद्यमान वित्त आणि कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्री म्हणून काम करत आहेत. २०१४ पासून त्या भारतीय संसदेच्या वरिष्ठ सभागृहाच्या राज्यसभेच्या सदस्या आहेत. सीतारामन यांनी यापूर्वी भारताच्या संरक्षण मंत्री म्हणून काम केले होते, त्यामुळे भारताच्या दुसऱ्या महिला संरक्षण मंत्री आणि इंदिरा गांधी यांच्यानंतर दुसऱ्या महिला अर्थमंत्री बनल्या आणि पहिल्या पूर्ण- त्यावेळच्या महिला अर्थमंत्री. तिने वित्त मंत्रालयाच्या अंतर्गत वित्त आणि कॉर्पोरेट व्यवहार राज्यमंत्री आणि स्वतंत्र प्रभारासह वाणिज्य आणि उद्योग मंत्री म्हणून काम केले आहे. त्यापूर्वी, तिने भारतीय जनता पक्षाच्या राष्ट्रीय प्रवक्त्या म्हणून काम केले.

फॉर्च्युनने निर्मला सीतारामन यांना भारतातील सर्वात शक्तिशाली महिला म्हणून स्थान दिले.

वैयक्तिक जीवन

तमिळनाडूतील मदुराई इथे निर्मला सीतारामन् यांचा जन्म नारायणन् सीतारामन् आणि सावित्री या दांपत्त्याच्या पोटी झाला. नारायणन् हे रेल्वेत नोकरीला होते. त्यामुळे निर्मला यांचे बालपण वेगवेगळ्या शहरांत गेले. त्यांचे शालेय शिक्षण मद्रास आणि तिरुचिरापल्ली येथे झाले. तिरुचिरापल्ली येतील सीतालक्ष्मी रामस्वामी महाविद्यालयातून त्यांनी अर्थशास्त्रात बी.ए. पदवी प्राप्त केली आणि पदव्युत्तर पदवी दिल्लीच्या जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठातून प्राप्त केली.

जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठात शिक्षण घेत असताना त्यांची पहिली भेट त्यांचे पती परकाला प्रभाकर यांच्याशी झाली.

निर्मला सीतारामन यांचा जन्म तमिळ ब्राह्मण कुटुंबात मदुराई, तमिळनाडू येथे सावित्री आणि नारायणन सीतारामन यांच्या पोटी झाला. तिचे शालेय शिक्षण मद्रास आणि तिरुचिरापल्ली येथून झाले. तिने १९८० मध्ये तिरुचिरापल्ली येथील सीतालक्ष्मी रामास्वामी महाविद्यालयातून अर्थशास्त्रात कला शाखेची पदवी, अर्थशास्त्रात मास्टर ऑफ आर्ट्स पदवी आणि एम.फिल. जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठ, दिल्ली येथून १९८४ मध्ये. त्यानंतर तिने पीएच.डी.साठी प्रवेश घेतला. भारत-युरोप व्यापारावर लक्ष केंद्रित करून अर्थशास्त्रातील कार्यक्रम; पण नंतर हा कार्यक्रम सोडला आणि लंडनला गेली (जेव्हा तिच्या पतीने लंडन स्कूल ऑफ इकॉनॉमिक्समध्ये शिष्यवृत्ती मिळविली) त्यामुळे ती पदवी पूर्ण करू शकली नाही.

राजकीय कारकीर्द

सीतारामन २००६ मध्ये भाजपमध्ये सामील झाल्या आणि २०१० मध्ये त्यांची पक्षाच्या प्रवक्त्या म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. २०१४ मध्ये, त्यांना नरेंद्र मोदींच्या मंत्रिमंडळात कनिष्ठ मंत्री म्हणून समाविष्ट करण्यात आले आणि जून २०१४ मध्ये, त्यांची आंध्र प्रदेशमधून राज्यसभा सदस्य म्हणून निवड झाली.

११ जून २०१६ रोजी होणाऱ्या राज्यसभेच्या निवडणुका लढवण्यासाठी भाजपने नामनिर्देशित केलेल्या १२ उमेदवारांपैकी ती एक होती. तिने कर्नाटकमधून तिची जागा यशस्वीपणे लढवली.

तिने भारताच्या संरक्षण मंत्री म्हणून काम केले आहे आणि २०१९ मध्ये भारतीय हवाई दलाने केलेल्या बालाकोट हवाई हल्ल्याचे नेतृत्व केले आहे. त्या सध्या भारताच्या वित्त आणि कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्री म्हणून काम करत आहेत आणि त्यांनी भारताचे ४ वार्षिक बजेट सादर केले आहे. तिच्या नेतृत्वाखाली भारताने $३.१ ट्रिलियन अर्थव्यवस्थेचा टप्पा गाठला.

केंद्रीय कॅबिनेट मंत्री

केंद्रीय संरक्षण मंत्री

सीतारामन यांनी केंद्रीय संरक्षण मंत्री म्हणून नवी दिल्ली, ७ सप्टेंबर २०१७ रोजी पदभार स्वीकारला.

सीतारामन जानेवारी २०१८ मध्ये भारताच्या नौदल पराक्रमाच्या प्रदर्शनाच्या अध्यक्षतेखाली 3 सप्टेंबर 2017 रोजी, त्यांची संरक्षण मंत्री म्हणून नियुक्ती करण्यात आली, त्या इंदिरा गांधींनंतर या पदावर असलेल्या दुसऱ्या महिला होत्या, परंतु पहिल्या पूर्णवेळ महिला संरक्षण मंत्री होत्या.

केंद्रीय अर्थमंत्री

सीतारामन यांनी नवी दिल्ली येथे केंद्रीय अर्थ आणि कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्री म्हणून पदभार स्वीकारला, ३१ मे २०१९ रोजी निर्मला सीतारामन यांची अर्थ आणि कॉर्पोरेट व्यवहार मंत्री म्हणून नियुक्ती करण्यात आली. त्या भारताच्या पहिल्या पूर्णवेळ महिला अर्थमंत्री आहेत. तिने ५ जुलै २०१९ रोजी भारतीय संसदेत तिचा पहिला अर्थसंकल्प सादर केला. सीतारामन यांनी १ फेब्रुवारी २०२० रोजी केंद्रीय अर्थसंकल्प २०२०-२१ सादर केला. भारतातील कोविड-१९ महामारी दरम्यान तिला कोविड-१९ इकॉनॉमिक रिस्पॉन्स टास्क फोर्सचे प्रभारी बनवण्यात आले.

पुरस्कार आणि सन्मान

• जवाहरलाल नेहरू विद्यापीठाने सीतारामन यांना २०१९ मध्ये प्रतिष्ठित माजी विद्यार्थी पुरस्कार प्रदान केला.
• फोर्ब्ज मासिकाच्याजगातील सर्वात बलवान १०० महिलांच्या यादीत सीतारामन यांनी सलग पाच वेळेस स्थान पटकावले आहे. इ.स. २०१९ साली त्यांनी ३४ व्या स्थानी, २०२० साली ४१ व्या स्थानी, २०२१ साली ३७ व्या स्थानी, २०२२ साली ३६ व्या स्थानी, तर २०२३ साली ३२ व्या स्थानी जागा मिळवली..