मेजर ध्यानचंद राष्ट्रीय स्टेडियम

मेजर ध्यानचंद राष्ट्रीय मैदान हे नवी दिल्लीमधील हॉकी मैदान आहे. मेजर ध्यानचंद राष्ट्रीय स्टेडियम हे नाव पडण्याच्या आधी नॅशनल स्टेडियम नावाने म्हणून ओळखले जाते, हे भारतातील नवी दिल्ली येथील फील्ड हॉकी स्टेडियम आहे. या स्टेडियमचे नाव भारताचे माजी हॉकी खेळाडू ध्यानचंद यांच्या नावावर ठेवण्यात आले आहे.

हे मैदान १९५१ मधील पहिल्या आशियाई खेळांत वापरले गेलेले एक मैदान होते.मैदानात २५,००० प्रेक्षक बसण्याची क्षमता आहे. मेजर ध्यानचंद स्टेडियम हे च्या पुरुष हॉकी विश्वचषकाचे यजमान ठिकाण होते. २०१० च्या कॉमनवेल्थ गेम्सचे हे फील्ड हॉकी स्थळ देखील होते. मेजर ध्यानचंद स्टेडियम हे २०१० च्या पुरुष हॉकी विश्वचषकाचे यजमान ठिकाण होते. २०१० च्या कॉमनवेल्थ गेम्सचे हे फील्ड हॉकी स्थळ देखील होते.

इतिहास

मेजर ध्यानचंद नॅशनल स्टेडियम १९३३ मध्ये भावनगरच्या महाराजांकडून दिल्लीला भेट म्हणून बांधण्यात आले होते, ते मूळत: बहुउद्देशीय स्टेडियम होते आणि त्याला इर्विन ॲम्फीथिएटर असे नाव देण्यात आले होते. त्याची रचना अँथनी एस. डेमिलो यांनी केली होती आणि लॉर्ड विलिंग्डन यांनी उघडली होती. नवी दिल्लीच्या वास्तुविशारद एडविन लुटियन्सच्या मूळ योजनेनुसार, राष्ट्रपती भवनापासून सुरू होणाऱ्या अक्षाला लंबवत असलेल्या ऐतिहासिक पुराण किल्लाचे (जुना किल्ला) पार्श्वभूमीवर स्पष्ट दृश्य देण्यासाठी या जागेवर उद्यान बनवायचे होते. १९५१ च्या आशियाई खेळापूर्वी त्याचे राष्ट्रीय स्टेडियम असे नामकरण करण्यात आले, २००२ मध्ये मेजर ध्यानचंद यांचे नाव जोडण्यात आले.

मेजर ध्यानचंद स्टेडियम हे २०१० हॉकी विश्वचषका च्या वेळी पुरुष हॉकी विश्वचषकाचे यजमान ठिकाण होते. २०१० च्या राष्ट्रकुल खेळाचे हे फील्ड हॉकी स्थळ देखील होते. २०१० च्या हॉकी विश्वचषकापूर्वी या स्टेडियमचे पुनर्बांधणीचे मोठे प्रकल्प हाती घेण्यात आले होते.

या स्टेडियममध्ये एकूण १६,००० आसनक्षमता आहे, ज्यामुळे ते विविध क्रीडा स्पर्धांसाठी महत्त्वाचे ठिकाण बनले आहे. हे स्टेडियम ३७-एकर (१,५०,००० मीटर) कॉम्प्लेक्समध्ये १७,५०० चौरस मीटरमध्ये पसरलेले आहे. यात तीन सिंथेटिक खेळपट्ट्या आहेत - दोन आंतरराष्ट्रीय स्टँडर्ड सुसंगत आहेत आणि तिसरे सरावासाठी आहेत.

नूतनीकरण

मेजर ध्यानचंद नॅशनल स्टेडियम, दिल्ली, भारत येथे स्थित असलेले एक विशिष्ट डिझाइन आणि मनोरंजक वास्तुकला असलेले एक उल्लेखनीय फील्ड हॉकी स्टेडियम आहे. प्रख्यात वास्तुविशारदांनी डिझाइन केलेले हे स्टेडियम त्यांच्या कौशल्याचा आणि दृष्टीचा पुरावा आहे.

२४ जानेवारी २०१० रोजी ते २०१० राष्ट्रकुल खेळांचे अनावरण होणारे पहिले ठिकाण बनले. २६२ कोटी रुपये खर्चून स्टेडियमचे नूतनीकरण करण्यात आले. हे स्टँड जे मातीचे बांधलेले होते ते पाडून त्या जागी नवीन आयताकृती बसण्यासाठी बांधण्यात आले.

एडविन लुटियन्स यांच्या नेतृत्वाखालील प्रतिभावान वास्तुविशारदांच्या टीमने स्टेडियमची रचना केली होती. त्यांचा नाविन्यपूर्ण दृष्टीकोन आणि स्टेडियम डिझाइनचे विस्तृत ज्ञान यामुळे एक स्टेडियम बनले आहे जे केवळ खेळाची भावनाच प्रतिबिंबित करत नाही तर भारताच्या स्थापत्य शास्त्रातील पराक्रमाचे प्रदर्शन देखील करते.

नवीन स्प्रिंकलर सिस्टमने सुसज्ज असलेल्या सर्व खेळपट्ट्यांवर नवीन पॉलीग्रास टर्फ बनवला आहे. मैदानात सुमारे १६,२०० प्रेक्षक बसण्याची क्षमता आहे. मुख्य रिंगणाबाहेरील दुसऱ्या खेळपट्टीवर ९०० कायमस्वरूपी जागा आहेत आणि १६०० तात्पुरत्या जागांची तरतूद आहे. दोन स्पर्धात्मक खेळपट्ट्या फोल्डेबल फ्लडलाइट टॉवर्स (हिंग्ड मास्ट लाइट्स) सह फ्लड-लाइट आहेत जे स्पर्धेदरम्यान २२०० लक्स प्रकाश प्रदान करतील. हे हाय डेफिनिशन टीव्ही ट्रान्समिशन सक्षम करेल.

दोन्ही खेळपट्ट्या खेळाडूंसाठी चेंज रूम, विश्रांती लाउंज आणि व्हीव्हीआयपी लाउंजसारख्या सुविधा उपलब्ध आहे.

स्टेडियम वैशिष्ट्ये

हे स्टेडियम ३७-एकर (१,५०,००० m2) कॉम्प्लेक्समध्ये १७,५०० चौरस मीटरमध्ये पसरलेले आहे. यात तीन सिंथेटिक खेळपट्ट्या आहेत - दोन आंतरराष्ट्रीय मानकांशी सुसंगत आहेत आणि तिसरे सरावासाठी आहेत. हे भारतीय तटरक्षक दलाच्या मुख्यालयाला लागून आहे.

नवीन स्प्रिंकलर सिस्टमने सुसज्ज असलेल्या सर्व खेळपट्ट्यांवर नवीन पॉलीग्रास टर्फ घातला आहे. मुख्य मैदानात सुमारे १६,२०० प्रेक्षक बसण्याची क्षमता आहे. मुख्य रिंगणाबाहेरील दुसऱ्या खेळपट्टीवर ९०० कायमस्वरूपी जागा आहेत आणि १६०० तात्पुरत्या जागांची तरतूद आहे. दोन स्पर्धात्मक खेळपट्ट्या फोल्डेबल फ्लडलाइट टॉवर्स (हिंग्ड मास्ट लाइट्स) सह फ्लड-लाइट आहेत जे स्पर्धेदरम्यान २२०० लक्स प्रकाश प्रदान करतील. हे हाय डेफिनिशन टीव्ही ट्रान्समिशन सक्षम करेल.

स्टेडियम वातानुकूलित आणि लिफ्टसह बसवलेले आहे. शारीरिकदृष्ट्या विकलांग खेळाडू आणि प्रेक्षक यांच्यासाठी अडथळा मुक्त तरतुदी आहेत. स्टेडियमला जनरेटर सेट आणि बॅटरी अखंडित वीज पुरवठ्यावर आधारित बॅकअपसह दोन ग्रिड्समधून वीजपुरवठा मिळेल.