कोरेगाव भिमा
कोरेगाव किंवा कोरेगाव भिमा (अन्य नावे व लेखनभेद भिमा कोरेगाव, कोरेगाव भीमा, कोरेगांव) हे भीमा नदीच्या डाव्या (उत्तर) काठावर वसलेले भारताचे एक पंचायत गाव आहे. प्रशासकीयदृष्ट्या, हे गाव महाराष्ट्रातल्या पुणे जिल्ह्यातील शिरूर तालुक्यात आहे. हे गाव महाराष्ट्र राज्य महामार्ग क्रमांक ६०वरील शिक्रापूर गावाच्या नैऋत्येकडे आणि पुणे शहराच्या ईशान्येला २८ किमी अंतरावर आहे. गावात ग्रामपंचायत आहे.
| ?कोरेगाव भिमा महाराष्ट्र • भारत | |
| — गाव — | |
| |
| प्रमाणवेळ | भाप्रवे (यूटीसी+५:३०) |
| जवळचे शहर | शिरूर |
| जिल्हा | पुणे जिल्हा |
| भाषा | मराठी |
| सरपंच | |
| बोलीभाषा | मराठी |
| कोड • आरटीओ कोड |
• एमएच/ |
हवामान
संपादनयेथील सर्वसाधारण हवामान उष्ण व कोरडे आहे. हवामानातील बदलानुसार प्रत्येक वर्षात मुख्यतः तीन ऋतू असतात.मार्च ते मे पर्यंत उन्हाळा, जून ते ऑक्टोबर पर्यंत पावसाळा आणि नोव्हेंबर ते फेब्रुवारी पर्यंत हिवाळा असतो. हिवाळ्यात शीतल वातावरण असते. तालुक्यातील वार्षिक सरासरी पर्जन्यमान 440 मिमी पर्यंत असते.
इतिहास
संपादन१ जानेवारी १८१८ रोजी कोरेगाव भीमामध्ये ब्रिटिश(महार बटालियन)व पेशव्यांचे सैन्य लढाई झाली होती. ब्रिटिशांचे ८३४ त्यापैकी (५००महार) , काही मराठा, अरबी मुस्लिम सैनिक, ब्रिटिश व पेशव्यांचे २८००० हजार सैनिक ज्यामध्ये महारांचा,मराठ्यांचा, मुस्लिम सैनिकांचा समावेश होता.यांच्यामध्ये लढाई झाली होती, ही लढाई २४ तास लढली गेली व ही लढाई अनिर्णित राहिली.[१][२][३][४]
लोकसंख्या
संपादनइ.स. २०११च्या जनगणनेनुसार, कोरेगाव भिमाची लोकसंख्या १३,११६ आहे, यांपैकी १,७५२ पुरुष तर स्त्रियांची संख्या ५,८९६ इतकी आहे. वयोगट ० ते ६ मधील बालकांची संख्या १,९५४ (१४.९०%) आहे.[५] गावात अनुसूचित जातीची लोकसंख्या ११.५४% तर अनुसूचित जमातीची लोकसंख्या २.०३% आहे.[६]
गावातील १३,११६ लोकसंख्येत ९१.८४% हिंदू, ५.२५% मुसलमान, १.९६% बौद्ध, ०.४२ ख्रिस्ती, ०.४० जैन, ०.०५% शीख, ०.०५% इतर धर्मीय आणि ०.०२ निधर्मी आहेत.[६]
कोरेगाव भीमा विषयक पुस्तके
संपादन- भीमा कोरेगावचा क्रांती संग्राम ( लेखक - युवराज सोनवणे, राष्ट्रनिर्माण प्रकाशन, शिरूर कासार)
- कोरेगाव भीमा ते वढू बुद्रुक (लेखक - कॉम्रेड भीमराव बनसोड)
- 1 जानेवारी 1818 कोरेगाव भीमा लढाईचे वास्तव (लेखक-रोहन माळवदकर(जमादार) , 1 जानेवारी 1818 लढाई मधील ब्रिटिश सैनिक खंडोजी माळवदकर यांचे वंशज( लेखकाच्या दाव्यानुसार,पुराव्यानुसार)
- महारांचे अस्तित्व १ जानेवारी १८१८ कोरेगाव भिमा आस्मितेच्या लढाईचे वास्तव (लेखक - विवेक बनसोडे ) हे शौर्यदिन कार्यक्रमाच्या नियोजनातं सक्रिय सहभागी असतात
संदर्भ
संपादन- ^ "महारों और मांगों के हाथों पेशवाई का अंत". फॉरवर्ड प्रेस (हिंदी भाषेत). 2015-01-01. 2018-03-19 रोजी पाहिले.
- ^ "महार शौर्य को मैसूर का सलाम". फॉरवर्ड प्रेस (हिंदी भाषेत). 2016-02-01. 2018-03-19 रोजी पाहिले.
- ^ Documentary on Bhimakoregaon, 2014-12-24, 2018-03-19 रोजी पाहिले
- ^ "भीमा कोरेगावची लढाई नेमकी आहे तरी काय?". BBC News मराठी. 24 डिसेंबर 2020.
- ^ "कोरेगाव भिमा - kWatch" (इंग्रजी भाषेत). 2024-01-22. 2024-01-22 रोजी पाहिले.[permanent dead link]
- ^ a b [१]