कोद्रा
कोद्रा (Paspalum scrobiculatum), हे एक अशी खंडातील, विशेषतः भारत आणि नेपाळ मधील भरड धान्य आहे.[१][२][३] हे एक वार्षिक धान्य असून अनेकदा याला चुकून नाचणी समजले जाते.[४][५][६] आणि भारत, फिलीपिन्स, इंडोनेशिया, व्हिएतनाम, थायलंड आणि पश्चिम आफ्रिकेत जिथे ते उगम पावले आहे. भारतातील दख्खनच्या पठाराचा अपवाद वगळता, यापैकी बहुतेक भागात हे किरकोळ पीक म्हणून घेतले जाते ज्यात तमिळनाडू, कर्नाटक, मध्यप्रदेश, गुजरात व महाराष्ट्र इत्यादी राज्यांचा समावेश होतो. हे एक अन्नाचा प्रमुख स्रोत म्हणून पिकवले जाते.[७] हे एक अत्यंत चिवट पीक असून दुष्काळ सहन सहन करणारे असून जिथे इतर पिके जगू शकत नाहीत अशा सीमांत जमिनीवर हे वाढते. साधारणतः ४५० ते ९०० किलो धान्य व १,२०० ते १,५०० किग्रॅ. पेंढा प्रति हेक्टर इतके याचे उत्पन्न होते.[८]
| साचा:Speciesbox/hybrid name | |
|---|---|
| |
| |
Scientific classification 
| |
| Missing taxonomy template (fix): | Paspalum |
| Species: | |
| Binomial name | |
| साचा:Taxon infoसाचा:Taxon italics L.
| |
| Synonyms | |
|
Panicum frumentaceum Rottb. | |
| Paspalum scrobiculatum | |
|---|---|
|
| |
|
| |
| Scientific classification
| |
| Kingdom: | Plantae |
| Clade: | Tracheophytes |
| Clade: | Angiosperms |
| Clade: | Monocots |
| Clade: | Commelinids |
| Order: | Poales |
| Family: | Poaceae |
| Subfamily: | Panicoideae |
| Genus: | Paspalum |
| Species: | P. scrobiculatum
|
| Binomial name | |
| Paspalum scrobiculatum L.
| |
| Synonyms | |
|
Panicum frumentaceum Rottb. | |
या वनस्पतीला तेलगू भाषेत अरिकेलू, तमिळमध्ये वरगु, मल्याळममध्ये वराक (വരക്), कन्नडमध्ये अर्का, हिंदीमध्ये कोदो आणि पंजाबीमध्ये कोडरा म्हणतात.
उपभोग आणि उपयोग संपादन
भारतात, कोद्रा चे पीठ बनवून त्याची खीर केली जाते. [८] आफ्रिकेत ते भाताप्रमाणे शिजवून खाल्ले जाते. गुरेढोरे, शेळ्या, डुक्कर, मेंढ्या आणि कुक्कुटपालनासाठी जनावरांच्या चाऱ्यासाठी देखील हा एक चांगला पर्याय आहे. [९] हवाई मध्ये, हे डोंगर उतारावर जेथे इतर गवत वाढत नाहीत तेथे चांगले वाढलेले आढळते. टेकडीवरील शेतात एक उत्तम पीक किंवा अन्नाचा स्रोत म्हणून हे पिकवले जाऊ शकते.[९] मातीची धूप रोखण्यासाठी व टेकडीवरील भूखंडांवर गवत बांधा म्हणून देखील लावता येते.[८]
पौष्टिक गुणधर्म संपादन
कोद्रा हे एक उत्तम पौष्टिक धान्य आहे आणि तांदूळ किंवा गव्हाचा चांगला पर्याय आहे. धान्य 11% प्रथिने बनलेले आहे, जे 9 ग्रॅम/100 ग्रॅम वापरते. [१०] 10 ग्रॅम (37-38%) फायबरचा हा उत्कृष्ट स्रोत आहे, जो तांदूळ 0.2/100 ग्रॅम देतो आणि गहू, जो 1.2/100 ग्रॅम देतो. पुरेसा फायबर स्रोत उपासमारीच्या भावनांचा सामना करण्यास मदत करतो. कोडो बाजरीमध्ये 66.6 ग्रॅम कार्बोहायड्रेट्स आणि 353 किलो कॅलरी प्रति 100 ग्रॅम धान्य असते, इतर बाजरीशी तुलना करता येते. त्यात प्रति 100 ग्रॅम 3.6 ग्रॅम चरबी देखील असते. हे 0.5/100 वर कमीत कमी प्रमाणात लोह प्रदान करते mg, आणि कॅल्शियमची किमान मात्रा, आणि 27/100 मिग्रॅ [१०] कोद्रा मध्ये पॉलिफेनॉलचे (एक अँटिऑक्सिडंट कंपाऊंड) प्रमाण जास्त असते. [११]
संदर्भ संपादन
- ^ A. E. Grant (1898), "Poisonous Koda millet". Letter to Nature, volume 57, page 271.
- ^ Harry Nelson Vinall(1917), Foxtail Millet: Its Culture and Utilization in the United States. Issue 793 of Farmers' bulletin, U.S. Department of Agriculture. 28 pages.
- ^ Sabelli, Paolo A.; Larkins, Brian A. (2009). "The Development of Endosperm in Grasses". Plant Physiology. American Society of Plant Biologists (ASPB). 149 (1): 14–26. doi:10.1104/pp.108.129437. ISSN 0032-0889. PMC 2613697. PMID 19126691.
- ^ Bastola, Biswash Raj; Pandey, M.P.; Ojha, B.R.; Ghimire, S.K.; Baral, K. (2015-06-25). "Phenotypic Diversity of Nepalese Finger Millet (Eleusine coracana (L.) Gaertn.) Accessions at IAAS, Rampur, Nepal". International Journal of Applied Sciences and Biotechnology. 3 (2): 285–290. doi:10.3126/ijasbt.v3i2.12413. ISSN 2091-2609.
- ^ LI-BIRD (2017). "Released and promising crop varieties for mountain agriculture in Nepal" (PDF).
- ^ LI-BIRD (2017). "Released and promising crop varieties for mountain agriculture in Nepal" (PDF).
- ^ |"Millets". Earth360. (2010-13). http://earth360.in/web/Millets.html
- ^ a b c Heuzé V., Tran G., Giger-Reverdin S., 2015. Scrobic (Paspalum scrobiculatum) forage and grain. Feedipedia, a programme by INRA, CIRAD, AFZ and FAO. https://www.feedipedia.org/node/401 Last updated on October 6, 2015, 12:07
- ^ a b "Paspalum scrobiculatum (grass)." Global Invasive Species Database. (2010). http://www.issg.org/database/species/ecology.asp?si=1423&lang=EN Archived 2013-12-14 at the Wayback Machine.
- ^ a b "Millets: Future of Food & Farming". Millet Network of India. (No date given, accessed November 13th 2013.) http://www.swaraj.org/shikshantar/millets.pdf Archived 2013-04-12 at the Wayback Machine.
- ^ Hedge, P.S.; Chandra, T.S. (2005). "ESR spectroscopic study reveals higher free radical quenching potential in kodo millet (Paspalum scrobiculatum) compared to other millets". Food Chemistry. 92: 177–182. doi:10.1016/j.foodchem.2004.08.002.