कंबाला (शर्यत)

कंबाला (किंवा कांबला/कंबुला) ही म्हशींची वार्षिक शर्यत आहे जी नैऋत्य भारतातील कर्नाटक राज्यात आयोजित केली जाते. पारंपारिकपणे, हे स्थानिक तुलुवा जमीनदार आणि कर्नाटकातील दक्षिण कन्नड आणि उडुपी आणि केरळच्या कासारगोड या किनारपट्टीच्या जिल्ह्यांतील कुटुंबांद्वारे प्रायोजित केले जाते, जो सामूहिकपणे तुलुनाडू म्हणून ओळखला जातो.

कादरी, मंगलोरची प्रसिद्ध कंबाला शर्यत.

कंबाला हंगाम साधारणपणे नोव्हेंबरमध्ये सुरू होतो आणि मार्चपर्यंत चालतो. कंबलांचे आयोजन कंबाला समित्यांच्या (कंबाला असोसिएशन) मार्फत केले जाते, त्यापैकी सध्या 18 आहेत. किनारी कर्नाटकात दरवर्षी 45 हून अधिक शर्यती आयोजित केल्या जातात, ज्यात वांडारू आणि गुलवाडी सारख्या लहान दुर्गम गावांचा समावेश आहे.

व्युत्पत्ती

कंबला 'कंपा-काला' या शब्दापासून बनलेला 'कंपा' हा शब्द चिखलमय, चिखलमय शेताशी संबंधित आहे. कंपा या शब्दाचा द्रविडियन मूळ कान+पा आहे. आणि 'काला' या शब्दाचा अर्थ क्षेत्र आहे, जेथे ते घडते. आधुनिक कंबालाच्या इतर व्याख्येमध्ये 'कंबा', निशाने हा म्हशीच्या जोडीच्या शर्यतीत पाण्याच्या प्रवाहासाठी वापरला जाणारा खांब आहे.

स्वरूप

कंबाला हा एक खेळ आहे. कंबाला शर्यत मार्ग एक चिखलयुक्त भातशेत आहे, आणि म्हशींना चाबकाने मारणारा शेतकरी चालवतो.

पारंपारिक कंबाला बिनस्पर्धक होता, आणि जोडी एक एक करून चालवली गेली. आधुनिक कंबालामध्ये, स्पर्धा साधारणपणे म्हशींच्या दोन जोड्यांमध्ये होते. वांडारो आणि चोराडी सारख्या गावांमध्ये, एक विधी आहे कारण शेतकरी त्यांच्या म्हशींना रोगांपासून वाचवल्याबद्दल आभार मानण्यासाठी त्यांची शर्यत लावतात.

ऐतिहासिकदृष्ट्या, म्हशींच्या विजेत्या जोडीला नारळ आणि केळीने बक्षीस दिले गेले. आज, विजेते मालक सोने आणि चांदीची नाणी मिळवतात. काही आयोजन समित्या प्रथम पारितोषिक म्हणून आठ ग्रॅम सोन्याचे नाणे देतात. काही स्पर्धांमध्ये रोख बक्षिसे दिली जातात.

म्हशीची सजावट

म्हशींना रंगीत झूल आणि पितळ आणि चांदीचे मुंडके (कधीकधी सूर्य आणि चंद्राचे प्रतीक असलेले) आणि दोरीने सजवले जाते जे एक प्रकारचे लगाम बनवतात. म्हशीची पाठ झाकण्यासाठी वापरल्या जाणाऱ्या खास टॉवेलला पावडे (तुलू:ಪಾವಡೆ) म्हणतात.

कंबलांचे प्रकार

परंपरेने, कंबलांचे प्रकार होते

1. पुकेरे कंबाला
2. बारे कांबला
3. कोरी कांबला
4. आरासु कांबला
6. देवरे कांबला
7. बाले कंबाला

कोरी कांबला

तुलुनाडू मधील कोरी कांबला हा एक वेगळा कृषी-आधारित उत्सव आहे. हे एक प्रकारची सामूहिक नांगरणी आणि एनेलू (तुलू: ಏಣೆಲ್) लागवडीसाठी एका निश्चित दिवशी लावणीचा संदर्भ देते. म्हशींची एक सामान्य शर्यत कोरी (कांडो कोरुणे) म्हणून ओळखली जाते.

बाले कांबला

सुमारे 900 वर्षांपूर्वी बाळे कंबाला उत्सव बंद करण्यात आला होता. बाले म्हणजे बाळ, दिसायला लहान कंबाळा, लहान भातशेतीसाठी शेत तयार करतात.

नाथा पंथा

नाथ पंथाचा प्रभाव असलेला कांबळा, पूर्वीच्या दिवसांत, कांबळा आदल्या दिवशी संध्याकाळी कोरागा समुदायाच्या मुख्यतः पुरुषांच्या पारंपरिक नृत्याने सुरू होतो. ते सर्व पंचमाकर मद्य (दारू), मांस (मांस), मत्स्य (मासे), मुद्रा (हावभाव), मैथुन (लैंगिक) यांचे पालन करून पूर्ण रात्र करत आहेत. कांबळा दिवसाच्या आदल्या रात्री कोरगांना बसून पाणिकुलुनी नावाचा समारंभ केला जात असे, या शब्दाचा अर्थ दवाखाली बसलेला असतो. ते त्यांच्या खास प्रकारच्या बँड दुडीच्या सोबतीला, त्यांच्या स्पेशल स्पिरिट दैव नीचा बद्दल गाणी गातात आणि ताडी आणि तांदळाची खीर मोठ्या मातीच्या भांड्यात उकडलेली असते, जी फोडली जाते जेणेकरून खीर एक घन वस्तु म्हणून राहते. या खिरेला कंडेल अद्ये किंवा भांडे खीर म्हणतात.

कायदेशीर स्थिती

अनेकांनी चाबकाने चालवलेल्या शर्यतीतल्या म्हशींसाठी कंबाला क्रूर असल्याची टीका केली आहे. प्रख्यात प्राणी-हक्क कार्यकर्त्या मनेका गांधी यांनी शर्यतीदरम्यान म्हशींना होणाऱ्या वाईट वागणुकीबद्दल चिंता व्यक्त केली. कंबाला आयोजकांचा असा दावा आहे की जास्तीत जास्त वेग मिळविण्यासाठी चाबकाची आवश्यकता आहे, सरकारी अधिकारी रायडर्सना म्हशींवर सौम्यपणे वागण्याचा आणि शर्यतीदरम्यान चाबकाचा वापर टाळण्याचा सल्ला देतात.

2014 मध्ये, प्राणी कल्याण संस्थांनी दाखल केलेल्या खटल्यांच्या आधारे, भारताच्या सर्वोच्च न्यायालयाने कंबालावर बंदी घालण्याचे आदेश दिले. या बंदीमध्ये जल्लीकट्टू या हाताने बैलाला टेमिंगचा खेळ देखील समाविष्ट करण्यात आला होता. जानेवारी 2017 मध्ये एका सरकारी आदेशाने जल्लीकट्टूवरील बंदी उठवली, आणि जनतेने कंबालावरील बंदीही उठवण्याची विनंती केली.

द प्रिव्हेंशन ऑफ क्रुएल्टी टू एनिमल्स (कर्नाटक सुधारणा) अध्यादेश, 2017 ने कर्नाटकातील कंबाला उत्सवाला पुन्हा कायदेशीर मान्यता दिली. राष्ट्रपती प्रणव मुखर्जी यांनी 3 जुलै 2017 रोजी नवीन कायदा प्रसिद्ध केला. खटला सुरूच राहिला परंतु प्राण्यांवर क्रूरता प्रतिबंधक (कर्नाटक सुधारणा) विधेयक, 2018 मंजूर करून त्याचे निराकरण झाले, ज्याला राष्ट्रपती राम नाथ कोविंद यांनी 19 फेब्रुवारी 2018 रोजी मंजूरी दिली.

मात्र, अवैधीकरणानंतरही म्हशींना चाबकाचे फटके मारले जात असल्याचे दिसून आले.