संसद भवन (नवी दिल्ली)
संसद भवन हे नवी दिल्ली येथे भारताच्या संसदेची जागा आहे. यात लोकसभा आणि राज्यसभा आहेत, जे भारताच्या द्विसदनी संसदेत अनुक्रमे कनिष्ठ आणि वरीष्ठ सभागृहे आहेत. भारताच्या सेंट्रल व्हिस्टा पुनर्विकास प्रकल्पाचा एक भाग म्हणून, नवी दिल्ली येथे संसदेची नवीन इमारत बांधण्यात आली. २८ मे २०२३ रोजी पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते त्याचे उद्घाटन करण्यात आले.[१]
वर्णन
संपादन
या कॉम्प्लेक्समध्ये लोकसभेच्या चेंबरमध्ये ८८८ आणि राज्यसभेच्या चेंबरमध्ये ३८४ जागा आहेत. जुन्या संसदेच्या इमारतीप्रमाणे त्यात मध्यवर्ती सभागृह नाही. संयुक्त अधिवेशनाच्या बाबतीत लोकसभा सभागृह १,२७२ सदस्य ठेवण्यास सक्षम आहे.[२] उर्वरित इमारतीत चार मजली असून मंत्र्यांची कार्यालये आणि समिती कक्ष आहेत.[३]
इमारतीचे बांधलेले क्षेत्र २०,८६६ चौरस मीटर (२,२४,६०० चौ. फूट), जे २२,९०० चौरस मीटर (२,४६,००० चौ. फूट) च्या विद्यमान जुन्या वर्तुळाकार इमारतीपेक्षा आकाराने 10% लहान करते.[४]
नवीन इमारतीतील लोकसभेच्या चेंबरमध्ये 'सेंगोल' देखील आहे.[५]
नवीन संसदेत मौर्य साम्राज्याचे अर्थात अविभाजित भारताच्या नकाशाचे चित्रण करणाऱ्या भित्तीचित्रामुळे शेजारील नेपाळ, पाकिस्तान आणि बांगलादेश यांच्याशी राजनैतिक वाद निर्माण झाला होता. यावर उत्तर देताना, ८ जून २०२३ रोजी, भारताचे परराष्ट्र मंत्री एस. जयशंकर म्हणाले, "अविभाजित भारताचे भित्तिचित्र हे अशोक साम्राज्याचा प्रसार आणि जबाबदार आणि लोकाभिमुख शासनाची कल्पना दर्शवते". पाकिस्तानच्या टीकेला ते म्हणाले की पाकिस्तान हे समजू शकत नाही कारण ते समजण्याची ताकद नाही आणि शेजारी देशांना भित्तिचित्राचा अर्थ समजेल असेही ते म्हणाले.[६] भारताच्या परराष्ट्र मंत्रालयाचे प्रवक्ते अरिंदम बागची यांनीही यापूर्वी स्पष्ट केले होते की, या भित्तीचित्राने भारतीय इतिहासातील मौर्य कालखंडाचा प्रसार दर्शविला आहे.[७]
संदर्भ
संपादन- ^ PTI (2023-05-26). "New Parliament building will make every Indian proud, says PM Modi". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2023-12-15 रोजी पाहिले.
- ^ Mathew, Liz (6 December 2020). "PM Modi to lay foundation stone for new Parliament building on December 10". The Indian Express. New Delhi. 6 December 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 6 December 2020 रोजी पाहिले.
- ^ Dash, Dipak K (11 December 2020). "Parliament building will last 150 years, its Houses can seat More than 2 Times more MPs at fullest". The Times of India. 10 December 2020 रोजी मूळ पानापासून संग्रहित. 11 December 2020 रोजी पाहिले.
- ^ "Here's how the Parliament building differs from the old one". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 24 May 2023. 25 May 2023 रोजी पाहिले.
- ^ B. A. Vasanth, Pon. "Sengol: Evidence thin on government's claims about the sceptre". The Hindu.
- ^ "S Jaishankar on row over Akhand Bharat mural in new Parliament". Business Today (इंग्रजी भाषेत). 9 June 2023.
- ^ "Bangladesh government seeking clarification from MEA on 'Akhand Bharat' map in new Parliament building". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). 6 June 2023.