शिष्य (२०२० चित्रपट)

The Disciple (शिष्य ) हा २०२०चा भारतीय मराठी -भाषेतील नाट्यपट आहे जो चैतन्य ताम्हाणे लिखित, दिग्दर्शित आणि संपादित आहे. यात आदित्य मोडक, अरुण द्रविड, सुमित्रा भावे, दीपिका भिडे भागवत आणि किरण यज्ञोपवित यांच्या भूमिका आहेत. अल्फोन्सो कुआरोन कार्यकारी निर्माता म्हणून काम करतात.

तो ७७ व्या व्हेनिस आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात मुख्य स्पर्धेच्या विभागात दाखल झाला, हा महोत्सवात स्पर्धा करणारा मान्सून वेडिंग (२००१) नंतरचा पहिला भारतीय चित्रपट ठरला. व्हेनिस येथे, चित्रपटाला इंटरनॅशनल फेडरेशन ऑफ फिल्म क्रिटिक्स द्वारे प्रस्तुत FIPRESCI आंतरराष्ट्रीय समीक्षक पुरस्कार आणि सर्वोत्कृष्ट पटकथा पुरस्कार मिळाला. हे २०२० टोरोंटो आंतरराष्ट्रीय चित्रपट महोत्सवात देखील प्रदर्शित करण्यात आले होते, जेथे याला अॅम्प्लीफाय व्हॉइसेस पुरस्काराचे विजेते म्हणून नाव देण्यात आले होते. Netflix ने चित्रपटाचे वितरण हक्क विकत घेतले आणि ३० एप्रिल २०२१ रोजी तो स्ट्रीमिंग प्लॅटफॉर्मद्वारे प्रदर्शित झाला.

प्लॉट

शरद नेरुळकर यांनी आपले जीवन भारतीय शास्त्रीय संगीत गायक होण्यासाठी समर्पित केले आहे, जुन्या गुरू, त्यांचे गुरू आणि वडील यांच्या परंपरा आणि शिस्तीचे कठोरपणे पालन केले आहे. पण जसजशी वर्षे सरत जातात तसतसे शरदला आश्चर्य वाटू लागते की तो ज्या उत्कर्षासाठी झटत आहे ते साध्य करणे खरोखर शक्य आहे का.

निर्मिती

एप्रिल २०१५ मध्ये कोर्टचा पहिला दिग्दर्शनाचा चित्रपट प्रदर्शित झाल्यानंतर, चैतन्य ताम्हाणे यांनी सप्टेंबर २०१५ मध्ये भारतीय शास्त्रीय संगीतावर आधारित स्क्रिप्ट लिहिण्यासाठी विस्तृत संशोधनाद्वारे काम केले. मार्च २०१६ च्या सुमारास, त्यांनी प्रकल्पाचे लेखन कार्य सुरू केले जे पूर्ण होण्यास १८ महिन्यांहून अधिक काळ लागला, कारण चैतन्यने सांगितले की "स्क्रिप्टचे पहिले पान क्रॅक करणे खूप कठीण होते. मला पहिले पान पूर्ण करण्यासाठी २२ महिने लागले आणि पुढच्या दोन महिन्यांत संपूर्ण स्क्रिप्ट पूर्ण झाली." स्क्रिप्टचे पुनर्लेखन करण्यासाठी त्याला जास्त वेळ लागला नाही कारण चैतन्यने सांगितले की त्याचा पहिला मसुदा देखील स्क्रिप्टचा अंतिम मसुदा होता.

संशोधन कार्याचा एक भाग म्हणून, चैतन्यने दिल्ली, कोलकाता (ITC संगीत संशोधन अकादमी), वाराणसी, पुणे आणि अहमदाबादसह विविध शहरांमध्ये प्रवास केला. त्यांनी जोडले की संगीतकारांच्या मुलाखती घेण्याव्यतिरिक्त, त्यांना खरी मैत्री देखील करावी लागली आणि त्यांच्याशी एक संबंध निर्माण केला पाहिजे जेणेकरून ते "उघडे आणि त्यांचे आंतरिक जग समजून घेऊ शकतील". द न्यू इंडियन एक्स्प्रेसला दिलेल्या मुलाखतीत ताम्हाणे म्हणाले की, " शिष्य शास्त्रीय संगीताच्या जगात स्थापित झाले आहे परंतु ते संगीतकारांबद्दल नाही जे मोठ्या प्रेक्षागृहांमध्ये विकल्या गेलेल्या मैफिली काढतात, ते संगीतकारांबद्दल आहे जे किनारी आहेत आणि आहेत. मुंबईतील उपसंस्कृतीचा एक भाग."

लेखनाच्या काळात, चैतन्यला अल्फोन्सो कुआरॉन यांनी मार्गदर्शन केले ज्यांना तो रोलेक्स मेंटर आणि प्रोटेज आर्ट्स इनिशिएटिव्हच्या २०१६-२०१७ आवृत्ती दरम्यान भेटला. चैतन्यने सांगितले की "क्युरॉनने स्क्रिप्ट वाचली होती आणि पूर्ण चित्रपटापर्यंत संपादनाचे काम पाहिले होते". अल्फान्सो कुआरॉन यांच्याशी असलेल्या त्यांच्या संबंधांबद्दल सामायिक करताना, ताम्हाणे यांनी मत व्यक्त केले की "स्वतंत्र चित्रपट निर्मात्याच्या मनात प्रथम निर्बंध येतात. चित्रपट निर्मितीचा विचार केल्यास व्यावहारिक आणि तांत्रिक पातळीवर इतर अनेक गोष्टी आहेत." ते पुढे म्हणाले की अल्फोन्सोने त्यांना कामात मार्गदर्शन केले, "जर दृष्टी असेल तर बाकीचे अनुसरण करतील" आणि संपूर्ण प्रक्रियेदरम्यान त्यांना प्रेरणा देण्यास मदत केली. ताम्हाणे पुढे म्हणाले की क्यूरोन सोबतचे त्यांचे सहकार्य हे "औपचारिक संबंध" नाही, परंतु चित्रपट निर्मात्याबद्दल त्यांच्या मनात आदर आणि कृतज्ञता आहे अशी त्यांची कल्पना आहे.

शरद नेरुळकर यांच्या भूमिकेसाठी ताम्हाणे म्हणाले की, व्यक्तीकडे गाणे, अभिनय आणि मराठी भाषेवर प्रभुत्व असणे आवश्यक आहे. हिंदुस्तान टाईम्सच्या एका मुलाखतीत, तो पुढे म्हणाला, "आम्ही एका नवोदित [आदित्य मोडक, एक शास्त्रीय गायक आणि चार्टर्ड अकाउंटंट] सोबत गेलो होतो कारण आम्हाला वाटले की उलट ऐवजी अभिनय करू शकणारा संगीतकार मिळणे सोपे जाईल. परंतु आम्हाला बहुतेक मुख्य भूमिकांसाठी हे करावे लागले आणि केवळ कास्टिंगसाठी आम्हाला संपूर्ण वर्ष लागले."

लेखन

बरद्वाज रंगनच्या फिल्म कम्पॅनियनला दिलेल्या मुलाखतीत, ताम्हाणे जोडले की द डिसिपलमधील आवश्यक संघर्ष ग्रे एलिफंट्स - विवेक गोंबर यांच्यासोबत केलेल्या नाटकातून आला आहे. ते पुढे म्हणाले की, "या सर्व कथा, रहस्ये, हरवलेले, प्राचीन ज्ञान, आणि धर्म आणि अध्यात्मात मूळ असलेल्या संगीताच्या या गुंतागुंतीच्या, भीतीदायक शैलीमुळे मी नाट्यक्षेत्राच्या प्रेमात पडलो. या सर्वांनी मला एकत्रितपणे भुरळ घातली. मी बऱ्याच शास्त्रीय मैफिलींना उपस्थित राहू लागलो, आणि मी कोलकाता, वाराणसी, दिल्ली यांसारख्या ठिकाणी प्रवास केला आणि अगदी मुंबईमध्ये भारतीय शास्त्रीय संगीताचे खरोखर दोलायमान दृश्य आहे. मी संगीतकारांच्या मुलाखती घेण्यास सुरुवात केली. माझ्या संशोधन कार्यातून बहुतेक कथा आणि पात्रे उदयास येऊ लागली."

Scroll.in साठी २०२० च्या मुलाखतीत, ताम्हाणे जोडले की, The Disciple हे चित्रपटाच्या संशोधनादरम्यान मिळालेल्या "अंतर्दृष्टींच्या एकत्रीकरणाने" बनवले गेले आहे, आणि त्यांची वैयक्तिक कथा देखील बनली आहे, असे सांगून की "सिनेमा हे खूपच तरुण माध्यम असले तरी तंत्रज्ञान. २१ व्या शतकात भरभराट होत आहे, हे भारतीय शास्त्रीय संगीताशीही संबंधित मुद्दे आहेत." ते पुढे म्हणाले की, भारतीय शास्त्रीय संगीतातील अनेक गोष्टी यापुढे गुरू-शिष्य परंपरेप्रमाणे प्रासंगिक किंवा खऱ्या राहिलेल्या नाहीत. [विद्यार्थी-शिक्षक परंपरा]. त्यांनी सांगितले की शिष्य दोन जग आणू शकतात, एक म्हणजे हिंदुस्थानी संगीत आणि दुसरे म्हणजे आधुनिक काळात न दिसणाऱ्या प्रथा परंपरा.