विकिपीडिया:धूळपाटी/भाषांतर
या प्रकल्प पानाचा उद्देश एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप दिले असता खाली दिलेल्या वाक्यात किंवा सर्व विभक्ती प्रत्यय आणि शब्दयोगी आणि नवीन अर्थ निर्माण करणार्‍या प्रत्ययांना जोडून होणार्या पदाचे स्वरूप पडताळता यावे व शब्दांचा संबंध स्पष्ट व्हावा या साठी साचा:सारूशब्दयोगी या साच्यात एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप जतन करून पहावे. जसे सध्या या साचात एका शब्दाचे जसेकी (घोड्या) हे 'सामान्यरूप जतन केले आहे, प्रयोगा दाखल साचा:सारूशब्दयोगी या साचा लेखात एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप देऊन मग निम्नलिखित सारणीत कोणते बदल होतात ते पहावे. नव्या तयार होणारा सर्वच शब्दांना मराठी भाषेत अर्थ असेलच असे नाही हे लक्षात घ्यावे.
एखादा शब्द एखाद्या वाक्यात, एखाद्या प्रत्ययासोबत,किंवा उपसर्गा सोबत कसा दिसेल हे भाषांतरकार,नवीन शब्द बनवणारी किंवा उपयोगात आणणारी, आणि शुद्धीचिकित्सकांना व्हावा असा आहे. यात अजून काय सुधारणा करता येतील ते चर्चा पानावर सुचवावे.
| हिंदी वाक्य | मराठी वाक्य | इस पन्नेमे आपका खुदका नाम संजोए |
| मेरा नाम माहीतगार है | माझे नाव माहीतगार आहे. | नाम |
| हिंदी वाक्य | मेरा नाम माहीतगार है । | इस पन्नेमे आपका खुदका नाम संजोए । |
| मराठी वाक्य | माझे नाव माहीतगार आहे. | यापानात आपले नाव भरा. |
विभक्ती प्रत्यय
संपादनमुख्य लेख विभक्ती साचा:सामान्यरूप ,साचा:नाव
| विभक्ती | एकवचन | अनेकवचन |
|---|---|---|
| प्रथमा | माहीतगार | घोड्या |
| द्वितीया | माहीतगार स, माहीतगार ला, माहीतगार ते | घोड्यास, घोड्याना, घोड्याते |
| तृतीया | माहीतगार ने, माहीतगार शी | घोड्यानी, घोड्याशी |
| चतुर्थी | माहीतगार स, माहीतगार ला, माहीतगार ते | घोड्यास,घोड्याना, घोड्याते |
| पंचमी | माहीतगार हून, | घोड्याहून |
| षष्ठी | माहीतगार चा, माहीतगार ची, माहीतगार चे | घोड्याचा, घोड्याची,घोड्याचे |
| सप्तमी | माहीतगार त | घोड्यात |
| संबोधन | मुंगे | घोड्यानो |
हा मराठी भाषेतील विभक्तिप्रतिरूपक शब्दयोगी अव्ययांचा वर्ग आहे.
ज्या शब्दयोगी अव्ययाचा वापर होताना मागील संबंधित शब्दाचे विभक्तिजनक सामान्यरूप होते, त्या शब्दयोगी अव्ययाला विभक्तिप्रतिरूपक शब्दयोगी अव्यय म्हणतात.
तयार होणार्या विभक्तीप्रमाणे (द्वितीया, तृतीया, चतुर्थी, पंचमी, षष्ठी, सप्तमी) याचेही पोटप्रकार पाडता येतात.
विभक्तिप्रतिरूपक शब्दयोगी अव्ययांची काही उदाहरणे अशी:
| विभक्ती | विभक्तिप्रतिरूपक शब्दयोगी अव्यय एकवचनात | विभक्तिप्रतिरूपक शब्दयोगी अव्यय सामान्यरूपात |
|---|---|---|
| द्वितीया | माहीतगार प्रत, माहीतगार लागी | घोड्याप्रत, घोड्यालागी |
| तृतीया | माहीतगार कडून, माहीतगार करवी, माहीतगार द्वारा, माहीतगार मुळे, माहीतगार योगे, माहीतगार प्रमाणे, माहीतगार सह, माहीतगार बरोबर, माहीतगार वतीने | घोड्याकडून, घोड्याकरवी, घोड्याद्वारा, घोड्यामुळे, घोड्यायोगे, घोड्याप्रमाणे, घोड्यासह, घोड्याबरोबर, घोड्यावतीने |
| चतुर्थी | माहीतगार करिता, माहीतगार साठी, माहीतगार कडे, माहीतगार प्रत, माहीतगार प्रित्यर्थ, माहीतगार बद्दल, माहीतगार प्रति, माहीतगार ऐवजी, माहीतगार स्तव | घोड्याकरिता, घोड्यासाठी, घोड्याकडे, घोड्याप्रत, घोड्याप्रीप्रित्यर्थ, घोड्याबद्दल, घोड्याप्रति, घोड्याऐवजी, घोड्यास्तव |
| पंचमी | माहीतगार पासून, माहीतगार पेक्षा, माहीतगार शिवाय, माहीतगार खेरीज, माहीतगार कडून, माहीतगार वाचून | घोड्यापासून, घोड्यापेक्षा, घोड्याशिवाय, घोड्याखेरीज, घोड्याकडून, घोड्यावाचून |
| षष्ठी | माहीतगार संबंधी, माहीतगार विषयी | घोड्यासंबंधी, घोड्याविषयी |
| सप्तमी | माहीतगार आत, माहीतगार मध्ये, माहीतगार खाली, माहीतगार ठायी, माहीतगार विषयी, माहीतगार समोर, माहीतगार भोवती, माहीतगार ऐवजी | घोड्याआत, घोड्यामध्ये, घोड्याखाली, घोड्याठायी, घोड्याविषयी, घोड्यासमोर, घोड्याभोवती, घोड्याऐवजी |
| माहीतगार आता, माहीतगार पूर्वी, माहीतगार पुढे, माहीतगार आधी, माहीतगार नंतर, माहीतगार पर्यंत, माहीतगार पावेतो. | घोड्याआता, घोड्यापूर्वी, पुढे, घोड्याआधी, घोड्यानंतर, घोड्यापर्यंत, घोड्यापावेतो. |
| माहीतगार च, माहीतगार मात्र, माहीतगार ना, माहीतगार पण, माहीतगार फक्त, माहीतगार केवळ. | घोड्याच, घोड्यामात्र, घोड्याना, घोड्यापण, घोड्याफक्त, घोड्याकेवळ. |
| माहीतगार खालून, माहीतगार मागून, माहीतगार पुढून, माहीतगार वरून. | घोड्याखालून, घोड्यामागून, घोड्यापुढून, घोड्यावरून. |
| माहीतगार आतून, माहीतगार खालून, माहीतगार मधून. | घोड्याआतून, घोड्याखालून, घोड्यामधून. |
| माहीतगार पेक्षा, माहीतगार तर, माहीतगार तम, माहीतगार मध्ये, माहीतगार परीस. | घोड्यापेक्षा, घोड्यातर, घोड्यातम, घोड्यामध्ये, घोड्यापरीस. |
| माहीतगार प्रत, माहीतगार प्रति, माहीतगार कडे, माहीतगार लागी. | घोड्याप्रत, घोड्याप्रति, घोड्याकडे, घोड्यालागी. |
| माहीतगार कडे, माहीतगार मध्ये, माहीतगार प्रमाणे, माहीतगार पूर्वी, माहीतगार अंती, माहीतगार मुळे, माहीतगार विषयी. | घोड्याकडे, घोड्यामध्ये, घोड्याप्रमाणे, घोड्यापूर्वी, घोड्याअंती, घोड्यामुळे, घोड्याविषयी. |
| माहीतगार भर | घोड्याभर |
| माहीतगार पैकी, माहीतगार पोटी, माहीतगार आतून. | घोड्यापैकी, घोड्यापोटी, घोड्याआतून. |
| माहीतगार योग्य, माहीतगार सारखा, माहीतगार सम, माहीतगार जोगा, माहीतगार समान, माहीतगार प्रमाणे, माहीतगार बरहुकूम | घोड्यायोग्य, घोड्यासारखा, घोड्यासम, घोड्याजोगा, घोड्यासमान, घोड्याप्रमाणे, घोड्याबरहुकूम |
| माहीतगार बद्दल, माहीतगार ऐवजी, माहीतगार जागी, माहीतगार बदली. | घोड्याबद्दल, घोड्याऐवजी, घोड्याजागी, घोड्याबदली. |
| माहीतगार विरुद्ध, माहीतगार वीण, माहीतगार उलटे, माहीतगार उलट. | घोड्याविरुद्ध, घोड्यावीण, घोड्याउलटे, घोड्याउलट. |
| माहीतगार सम, माहीतगार सहित, माहीतगार समान, माहीतगार योग्य, माहीतगार विरुद्ध. | घोड्यासम, घोड्यासहित, घोड्यासमान, घोड्यायोग्य, घोड्याविरुद्ध. |
| माहीतगार शिवाय, माहीतगार खेरीज, माहीतगार विना, माहीतगार वाचून, माहीतगार व्यतिरिक्त, माहीतगार परता, माहीतगार ऐवजी. | घोड्याशिवाय, घोड्याखेरीज, घोड्याविना, घोड्यावाचून, घोड्याव्यतिरिक्त, घोड्यापरता, घोड्याऐवजी. |
| माहीतगार च, माहीतगार मात्र, माहीतगार देखील, माहीतगार ही, माहीतगार ना, माहीतगार सुद्धा, माहीतगार पण. | घोड्याच, घोड्यामात्र, घोड्यादेखील, घोड्याही, घोड्याना, घोड्यासुद्धा, घोड्यापण. |
| माहीतगार सुद्धा, माहीतगार देखील, माहीतगार ही, माहीतगार पण, माहीतगार बरीक, माहीतगार केवळ, माहीतगार फक्त. | घोड्यासुद्धा, घोड्यादेखील, घोड्याही, घोड्यापण, घोड्याबरीक, घोड्याकेवळ, घोड्याफक्त. |
| माहीतगार विशी, माहीतगार विषयी, माहीतगार संबंधी. | घोड्याविशी, विषयी, संबंधी. |
| माहीतगार बरोबर, माहीतगार संगे, माहीतगार सह, माहीतगार सकट, माहीतगार सहित, माहीतगार सवे, माहीतगार निशी, माहीतगार समवेत. | घोड्याबरोबर, घोड्यासंगे, घोड्यासह, घोड्यासकट, घोड्यासहित, घोड्यासवे, घोड्यानिशी, घोड्यासमवेत. |
| माहीतगार आत, माहीतगार बाहेर, माहीतगार मागे, माहीतगार पुढे, माहीतगार मध्ये, माहीतगार अलीकडे, माहीतगार समोर, माहीतगार जवळ, माहीतगार ठायी, माहीतगार पाशी, माहीतगार नजीक, माहीतगार समीप. | घोड्याआत, घोड्याबाहेर, घोड्यामागे, घोड्यापुढे, घोड्यामध्ये, घोड्याअलीकडे, घोड्यासमोर, घोड्याजवळ, घोड्याठायी, घोड्यापाशी, घोड्यानजीक, घोड्यासमीप. |
| माहीतगार साठी, माहीतगार कारणे, माहीतगार करिता, माहीतगार अर्थी, माहीतगार प्रीत्यर्थ, माहीतगार निमित्त, माहीतगार स्तव. | घोड्यासाठी, घोड्याकारणे, घोड्याकरिता, घोड्याअर्थी, घोड्याप्रित्यर्थ, घोड्यानिमित्त, घोड्यास्तव. |
| माहीतगार | घोड्या
|
शब्दयोगी अव्यय प्रकटीकरण
संपादन- एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप दिले असता खाली दिलेल्या सर्व शब्दयोगी जोडून होणार्या पदाचे स्वरूप पडताळता यावे व शब्दांचा संबंध स्पष्ट व्हावा या साठी साचा:सारूशब्दयोगी या साच्यात एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप जतन करून पहावे। जसे सद्ध्या या साचात झाड या शब्दाचे घोड्यासामान्यरूप जतन केले आहे, प्रयोगा दाखल साचा:सारूशब्दयोगी या साचा लेखात एखाद्या नामाचे किंवा सर्वनामाचे सामान्यरूप देऊन मग निम्नलिखित सारणीत कोणते बदल होतात ते पहावे। नव्या तयार होणारा सर्वच शब्दांना मराठी भाषेत अर्थ असेलच असे नाही हे लक्षात घ्यावे|
| घोड्याखाली | घोड्याऐवजी | घोड्याकरवी | घोड्याकरिता | घोड्याकरून | घोड्याखाली | घोड्याखालून | घोड्यानिहाय | घोड्यापक्षी |
| घोड्यापाशी | घोड्याबी | घोड्यामागाहून | घोड्यामागून | घोड्यामाजी | घोड्याम्हणून | घोड्यावरी | घोड्यासाठी | |
| घोड्यावरून | घोड्यावीण | घोड्याशिवाय | घोड्याशेजारी | घोड्यासंगती | घोड्यासंबंधी | घोड्यासमीप | घोड्यासहित | घोड्याही |
| घोड्यासाठी | घोड्यावरील | घोड्यापासून |
संस्कृत उपसर्ग
संपादन| उपसर्ग+{{उपसर्गशब्द}} | प्रत्ययाचा सर्वसाधारणपणे शक्य ध्वनीत अर्थ | उपसर्गाची इतर उदाहरणे |
| अतिगणक | (आधिक्य) | अतिशय, अतिरेक; |
| अतिगणक | पलीकडे) | अतिक्रम, अत्यंत |
| अधिगणक | मुख्य) | अधिपति, अध्यक्ष |
| अधिगणक | वर) | अध्ययन, अध्यापन |
| अनुगणक | मागुन) | अनुक्रम, अनुताप, अनुज; |
| अनुगणक | प्रमाणें) | अनुकरण, अनुमोदन. |
| अपगणक | खालीं येणें) | अपकर्ष, अपमान; |
| अपगणक | विरुद्ध होणें) | अपकार, अपजय. |
| अपिगणक | आवरण) | अपिधान=अच्छादन |
| अभिगणक | अधिक) | अभिनंदन, अभिलाप |
| अभिगणक | जवळ) | अभिमुख, अभिनय |
| अभिगणक | पुढें) | अभ्युत्थान, अभ्युदय. |
| अवगणक | खालीं) | अवगणना, अवतरण; |
| अवगणक | अभाव,विरूद्धता) | अवकृपा, अवगुण. |
| आगणक | पासून,पर्यंत) | आकंठ, आजन्म; |
| आगणक | किंचीत) | आरक्त; |
| आगणक | उलट) | आगमन, आदान; |
| आगणक | पलीकडे) | आक्रमण, आकलन. |
| उत्गणक | वर) | उत्कर्ष,उत्तीर्ण,उद्भिज्ज |
| उपगणक | जवळ) | उपाध्यक्ष,उपदिशा; |
| उपगणक | गौण) | उपग्रह,उपवेद,उपनेत्र |
| दुर्गणक,दुस्गणक | वाईट) | दुराशा,दुरुक्ति,दुश्चिन्ह,दुष्कृत्य. |
| निगणक | अत्यंत) | निमग्न,निबंध |
| निगणक | नकार) | निकामी,निजोर. |
| निर्गणक | अभाव) | निरंजन,निराषा |
| निस्गणक | अभाव) | निष्फळ,निश्चल,नि:शेष. |
| परागणक | उलट) | पराजय,पराभव |
| परिगणक | पूर्ण) | परिपाक,परिपूर्ण(व्याप्त),परिमित,परिश्रम,परिवार |
| प्रगणक | आधिक्य) | प्रकोप,प्रबल,प्रपिता |
| प्रतिगणक | उलट) | प्रतिकूल,प्रतिच्छाया, |
| प्रतिगणक | एकेक) | प्रतिदिन,प्रतिवर्ष,प्रत्येक |
| विगणक | विशेष) | विख्यात,विनंती,विवाद |
| विगणक | अभाव) | विफल,विधवा,विसंगति |
| सम्गणक | चांगले) | संस्कृत,संस्कार,संगीत, |
| सम्गणक | बरोबर) | संयम,संयोग,संकीर्ण. |
| संगणक | बरोबर) | संयम,संयोग,संकीर्ण. |
| सुगणक | चांगले) | सुभाषित,सुकृत,सुग्रास; |
| सुगणक | सोपें) | सुगम,सुकर,स्वल्प; |
| सुगणक | अधिक) | सुबोधित,सुशिक्षित. |
हेसुद्धा पहा
संपादनसंदर्भ
संपादननोंदी
संपादन- ...
- ...
- ...