पारसिक डोंगर
पारसिक डोंगर हा ठाणे जिल्ह्यातील डोंगर आहे. साष्टी बेटाच्या पूर्वेस भारताच्या मुख्य भूमीवर असलेल्या या डोंगराची उंची १९८५मध्ये २३५ मीटर होती.[१][२] या डोंगराचा माथा म्हणजे ७ किमी उत्तर-दक्षिण धावणारी डोंगरकपार आहे. १९८५नंतर सुरू झालेल्या दगडखाणींमुळे या टेकडीचा आकार आणि उंची बदलले गेले आहेत. या डोंगरावरील १५ किमी२ परिसरात अभयारण्य आहे. येथे अनेक चित्रपटांचे चित्रीकरण झालेले आहे.[३][४]
या डोंगराचा काही भाग नवी मुंबईमध्ये मोडतो. याच्या शिखराजवळ नवी मुंबईच्या महापौरांचे अधिकृत निवासस्थान आहे.[५]
बोगदा
संपादनया डोंगरातून पारसिक बोगदा गेला आहे. हा बोगदा भारत आणि आशियातील सगळ्यात जुन्या बोगद्यांपैकी एक आहे. १९१६मध्ये खणलेल्या या बोगद्यातून मध्य रेल्वेची वाहतूक होते. त्याआधी बांधलेला रेल्वेमार्ग डोंगराला वळसा घालून मुंब्रा-कळवामार्गे मुंबईला ठाण्याशी जोडतो.
दगडखाणी आणि अनधिकृत वसाहती
संपादनविसाव्या शतकाच्या शेवटी हा डोंगर फोडून तेथील दगडमाती मुंबई महानगरातील बांधकामासाठी वापरली गेली. डोंगराचा सुमारे ९% भाग यात नष्ट झाला आहे. याच गतीने पुढील काही वर्षांत ३०% डोंगर नाहीसा होण्याचा अंदाज आहे.[६][७] शीळफाट्याकडे जाणाऱ्या रस्त्यालगत हजारो (२०१२ च्या अंदाजानुसार ११,०००) अनधिकृत झोपड्या वर घरे बांधली गेली आहेत. याशिवाय डोंगरावर सुमारे १०० अनधिकृत देवळे, मशीदी व इतर धार्मिक स्थळे बांधली गेली आहेत.
संदर्भ
संपादन- ^ Annapurna Shaw (2004). The Making of Navi Mumbai. p. 92.
- ^ हरीश कापडिया (2004). ट्रेक द सह्याद्रीज (पाचवी आवृत्ती). p. 51.
- ^ Annapurna Shaw (2004). The Making of Navi Mumbai. pp. 91, 116.
- ^ M.S. Kohli (2004). Mountains of India: Tourism, Adventure and Pilgrimage. p. 259. ISBN 8173871353.
- ^ "Bombay HC pulls up NMMC for acquiring 6 plots adjoining Mayor's residence". इंडियन एक्सप्रेस. २०१६-११-१७ रोजी पाहिले.
- ^ Clara Lewis, TNN (3 September 2012). "Encroachment, quarrying take a toll on Parsik Hill". Times of India. 2013-04-23 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 6 April 2013 रोजी पाहिले.
- ^ Annapurna Shaw. The Making of Navi Mumbai. p. 119.