नेहरू स्मारक संग्रहालय आणि ग्रंथालय

**नेहरू स्मारक संग्रहालय आणि ग्रंथालय**
	museum & library
	माध्यमे अपभारण करा
	विकिपीडिया
प्रकार	संग्रहालय,; ग्रंथालय
याचे नावाने नामकरण	भारताचे पंतप्रधान (जवाहरलाल नेहरू);
स्थान	नवी दिल्ली, नवी दिल्ली जिल्हा, Delhi division, National Capital Territory of Delhi, भारत
मुख्यालयाचे स्थान	नवी दिल्ली;
आरंभ वेळ	इ.स. १९६४
स्थापना	नोव्हेंबर ९, इ.स. १९६४;
	अधिकृत संकेतस्थळ
	२८° ३६′ ०९.३९″ N, ७७° ११′ ५५.५९″ E
अधिकार नियंत्रण
	Q619713; आयएसएनआय ओळखण: 0000000404994655; व्हीआयएएफ ओळखण: 123200267; एलसीसीएन ओळखण: n84004630; बीएनएफ ओळखण: 12210897d; एसयूडीओसी ओळखण: 030756871; NACSIS-CAT author ID: DA02962622; एनकेसी ओळखण: kn20070727004; J9U ID: 987007265970605171
	रिसोनेंटेर; पेटस्केन; सखोलीया; ओपनस्ट्रीट मॅप; शोधक साधन; विकिशूटमी; चित्रित शोध;

नेहरू स्मारक संग्रहालय आणि ग्रंथालय किंवा नेहरू मेमोरियल म्युझियम अँड लायब्ररी (NMML) हे भारतातील नवी दिल्ली येथील एक संग्रहालय आणि ग्रंथालय आहे. याचा उद्देश भारतीय स्वातंत्र्य चळवळीच्या इतिहासाचे जतन आणि पुनर्रचना करणे हा आहे. तीन मूर्ती हाऊस इमारतीमध्ये स्थित असलेले हे संग्रहालय भारतीय संस्कृती मंत्रालयाच्या अंतर्गत असलेली एक स्वायत्त संस्था आहे. भारताचे पहिले पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांच्या मृत्यूनंतर १९६४ मध्ये त्याची स्थापना झाली. आधुनिक आणि समकालीन इतिहासावरील शैक्षणिक संशोधनाला चालना देणे हे त्याचे उद्दिष्ट आहे.^[१]

आज, नेहरू मेमोरियल लायब्ररी हे भारताच्या पहिल्या पंतप्रधानावरील जगातील प्रमुख संसाधन केंद्र आहे.^[२] त्याच्या संग्रहणांमध्ये महात्मा गांधींच्या लेखनाचा मोठा भाग,^[३] तसेच स्वामी सहजानंद सरस्वती, सी. राजगोपालाचारी, बीसी रॉय, जयप्रकाश नारायण, चरण सिंग, सरोजिनी नायडू आणि राजकुमारी अमृत कौर यांची खाजगी कागदपत्रे आहेत. मार्च २०१० मध्ये त्याने आपल्या संग्रहणांचा डिजिटायझेशन प्रकल्प सुरू केला आणि जून २०११ पर्यंत, ८,६७,००० पानांची हस्तलिखिते आणि २९,८०७ छायाचित्रे स्कॅन केली गेली आणि डिजिटल लायब्ररी वेबसाइटवर ५,००,००० पृष्ठे अपलोड केली गेली.^[२] NMML च्या प्रसिद्ध प्रकाशनांमध्ये जवाहरलाल नेहरू, रस्किन बाँडचे मॅन ऑफ डेस्टिनी, आणि नेहरू अँथॉलॉजी (१९८०) ही निवडक कामे आहेत.

नेहरू मेमोरियल म्युझियम आणि लायब्ररीने गेल्या अनेक वर्षांपासून भारतभरातील विद्वान आणि इतिहासकारांना पाठिंबा दिला आहे. नेहरू मेमोरियल फेलोशिप या फेलोशिप प्रोग्रामद्वारे, मुख्य माहिती आयुक्त ओपी केजरीवाल यांसारख्या भारतातील काही सर्वोत्तम शिक्षणतज्ञांना निधी दिला आहे.^[४] पीएचडी प्रबंध, अहवाल, पुस्तके, जर्नल्स आणि वर्तमानपत्रांच्या स्वरूपात श्रमसंबंधित समस्यांवरील प्रचंड संग्रह असल्याने सामाजिक विज्ञानासाठी हे दिल्लीतील सर्वोत्तम ग्रंथालयांपैकी एक आहे.^[५]

२६ एप्रिल २०१६ रोजी माजी पंतप्रधान जवाहरलाल नेहरू यांना सौदी अरेबियाने भेट दिलेला खंजीर नेहरू मेमोरियल म्युझियम आणि लायब्ररीतून चोरीला गेला. ^[६]

संदर्भ

^ Nehru Memorial Museum and Library Ministry of Culture, 23 August 2011.
^ ^a ^b "Nehru goes Google". Mint. 10 Jun 2011.
^ "Christie's to return Gandhi's letter". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 4 July 2007. 12 September 2011 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.
^ "Controversy In Nehru's Home". 6 (7). Tehelka Magazine. 21 February 2009. 2012-09-25 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2022-12-09 रोजी पाहिले.
^ Nehru Memorial Museum & Library Archived 2011-10-14 at the Wayback Machine. Archives of Indian Labour.
^ "At Nehru Memorial Museum and Library, a gift is stolen, not one CCTV". The India Express. 27 April 2016.

[1] Nehru Memorial Museum and Library Ministry of Culture, 23 August 2011.

[mint-2] "Nehru goes Google". Mint. 10 Jun 2011.

[3] "Christie's to return Gandhi's letter". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 4 July 2007. 12 September 2011 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित.

[4] "Controversy In Nehru's Home". 6 (7). Tehelka Magazine. 21 February 2009. 2012-09-25 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2022-12-09 रोजी पाहिले.

[5] Nehru Memorial Museum & Library Archived 2011-10-14 at the Wayback Machine. Archives of Indian Labour.

[6] "At Nehru Memorial Museum and Library, a gift is stolen, not one CCTV". The India Express. 27 April 2016.

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]