नायगाव (खंडाळा)

नायगाव हे सातारा जिल्ह्यातल्या खंडाळा तालुक्यातील ७१२.३५ हेक्टर क्षेत्राचे गाव आहे. शिक्षणप्रसारक व समाजसेविका सावित्रीबाई फुले यांचे हे जन्मगाव आहे.

?नायगाव महाराष्ट्र • भारत
—  गाव  —
प्रमाणवेळ	भाप्रवे (यूटीसी+५:३०)
क्षेत्रफळ • उंची	७.१२ चौ. किमी • ६२८.४८९ मी
जवळचे शहर	भोर
विभाग	पुणे
जिल्हा	सातारा
तालुका/के	खंडाळा
लोकसंख्या • घनता लिंग गुणोत्तर	२,८३६ (२०११) • ३९८/किमी२ १,००० ♂/♀
भाषा	मराठी

भौगोलिक स्थान आणि लोकसंख्या

नायगाव हे सातारा जिल्ह्यातल्या खंडाळा तालुक्यातील ७१२.३५ हेक्टर क्षेत्राचे गाव असून २०११ च्या जनगणनेनुसार ह्या गावात ६२१ कुटुंबे व एकूण २८३६ लोकसंख्या आहे. ह्याच्या सर्वात जवळचे शहर भोर २६ किलोमीटर अंतरावर आहे. यामध्ये १४१८ पुरुष आणि १४१८ स्त्रिया आहेत. यामध्ये अनुसूचित जातीचे लोक १६९ असून अनुसूचित जमातीचे ४ लोक आहेत.ह्या गावाचा जनगणनेतील स्थल निर्देशांक ५६३१७९ आहे. या गावात सावित्रीबाई फुले यांचे स्मारक आहे. या स्मारकात शिल्पसृष्टी उभारली आहे. सावित्रीबाई फुले यांच्या ३ जानेवारी या जन्मदिनी येथे लोक भेट देतात. शैक्षणिक क्षेत्रातील व्यक्ती, शालेय विद्यार्थी, अभ्यासक व कार्यकर्ते येथे प्रेरणा घेण्यासाठी येत असल्याने विचारांची मांडणी करणारी व्यवस्था निर्माण होणे लोकांना गरजेचे वाटते. यासाठी या स्मारकातील वापरातल्या वस्तूंचा संग्रह, फुले दांपत्याचे साहित्य व हस्ताक्षर नमुने, माहितीपट तयार करून दाखविण्याची व्यवस्था अशा प्रस्तावित गोष्टी पूर्ण करण्याची अपेक्षा आहे.

साक्षरता

• एकूण साक्षर लोकसंख्या: २१७४ (७६.६६%)
• साक्षर पुरुष लोकसंख्या: ११७२ (८२.६५%)
• साक्षर स्त्री लोकसंख्या: १००२ (७०.६६%)

हवामान

येथील हवामान थंड व आल्हाददायक आहे. जून ते सप्टेंबर या कालावधीत नैर्ऋत्य मोसमी वाऱ्यांपासून वर्षातील सर्वाधिक पाऊस पडतो. येथे ऑक्टोबर ते मार्च हा हिवाळा हंगाम असतो. जून ते सप्टेंबर हा पावसाळा हंगाम असतो. एप्रिल ते जून हा उन्हाळा मोसम असतो.

जमिनीचा वापर

नायगाव ह्या गावात जमिनीचा वापर खालीलप्रमाणे होतो (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• बिगरशेती वापरात असलेली जमीन: २
• लागवडीयोग्य पडीक जमीन: ५४.३४
• सद्यस्थितीतील पडीक जमीन: ०.५४
• पिकांखालची जमीन: ६५५.४७
• एकूण कोरडवाहू जमीन: २२.८५
• एकूण बागायती जमीन: ६३२.६२

सिंचन सुविधा

सिंचनाचे स्रोत खालीलप्रमाणे आहेत (हेक्टरमध्ये क्षेत्रफळ):

• कालवे: १३.३७
• तलाव / तळी: ०.९७
• इतर: ८.५१

उत्पादन

नायगाव ह्या गावी पुढील वस्तूंचे उत्पादन होते (महत्त्वाच्या उतरत्या अनुक्रमाने): ऊस,हळद,टोमॅटो