टरबूज
टरबूज ऊर्फ कलिंगड हे एक मोठे, हिरव्या रंगाचे, लाल पाणीदार गोड गर असणारे फळ आहे. या वनस्पतीला संस्कृतमध्ये काालिन्द असे नाव आहे . शास्त्रीय नाव
सिटरूलस लेनेटस (citrullus lanatus)असे आहे .हे फळ उन्हाळ्यात मिळते. गोड टरबूज ओळखण्यासाठी टरबूज हातात घेऊन त्याच्या पाठीवर थाप मारून पाहतात. पिकलेल्या टरबुजातून प्रतिसादात्मक कंपने निर्माण होतात.
टरबुजाचे शास्त्रीय नाव सिट्रिलस लॅनॅटस असे आहे.
एके काळी कलिंगडे बहुधा एप्रिल, मे महिन्यातच फळबाजारात किंवा हातगाडीवर मिळत असत. मात्र पुढेपुढे लहान-मोठय़ा रस्त्यांवर ऑक्टोबर, नोव्हेंबरपासून ते थेट मे, जून महिन्यापर्यंत विक्करीला आलेली कलिंगडे आणि त्याच्या लाल लाल फोडी रस्त्यावरून जाणाऱ्यांना भुरळ पाडतात. कालिन्द (संस्कृत), तर्बुज (हिंदी), तर्मुज (बंगाली), तर्बुजि (तेलुगू), बचंग (कोंकणी), कलिंगड (मराठी) अशा विविध नावांनी हे फळ संबोधले जाते. अत्यंत रूक्ष हवामानात नापीक जमिनीत किंवा ओबडधोबड पहाडावर ते होते. याला नाममात्र पाणीपुरवठा लागतो.
कलिंगड गुणाने अत्यंत शीत असून उत्तम टॉनिक आहे. खूप रुची देणारे आणि शरीरातील लघवीचे प्रमाण वाढवणारे हे फळ आहे. कलिंगडाच्या बिया वापरून लागवड केली जाते. या बियांत फिक्कट पिवळसर रंगाचे तेल असते. कलिंगड फळांचा आस्वाद गर्भवती स्त्रीने कदापि घेऊ नये, अशी समजूत आहे. एका ज्ञानवृद्ध मित्राच्या मुलीला ‘दिवस गेलेले’ असताना ‘तू कलिंगड अजिबात खाऊ नकोस,’ असा गंभीर इशारा देऊनही ती दीर्घकाळ कलिंगड खात राहिली. बाई बाळंतीण झाली. मुलाच्या जन्माबरोबरच ती ‘देवाघरी गेली.’ फक्त बाळ वाचले. ही सत्यकथा असल्याचे सांगितले जाते.
मशीन ट्रांसलेशन संपादन
ह्या लेखातील / विभागातील सध्याचा मजकूर इतर भाषा ते मराठी विकिपीडिया:भाषांतर प्रकल्प/मशिन ट्रान्सलेशन वापरून, [[]] भाषेतून मराठी भाषेत अंशत: अनुवादित केला गेला आहे / अथवा तसा कयास आहे. |
टरबुजाच्या बिया संपादन
आपण टरबूजाचे आरोग्यासाठी असणारे फायदे विचार करता, कदाचित बियांना विरोध करू नका. आपण कदाचित बिया एक पश्चातबुद्धी आणि फक्त स्पर्धा साम्य साठी कदाचित चांगली सह, गोड, रसाळ लगदा विचार. खरं तर टरबुजाच्या भाजलेल्या आणि वाळवलेल्या बिया हा सकाळच्या नाष्ट्याला खूप चांगला पर्याय होऊ शकतो.; कृषी युनायटेड स्टेट्स विभाग, टरबूज बियाणे अनेक महत्त्वाचे पौष्टिक घटक यादी. प्रथिने[१] टरबूज बियाणे दररोज शिफारस मूल्य 61 टक्के आहे जे 30.6g असलेली वाळलेल्या बिया 1 कप, प्रथिने मध्ये फार उच्च आहे. टरबूज बियाणे मध्ये प्रथिने जे एक प्रथनाचे पचन होऊन निर्माण झालेले एक आवश्यक ऍमिनो आम्ल आहे, अनेक अमिनो आम्ले समावेश. शरीर काही प्रथनाचे पचन होऊन निर्माण झालेले एक आवश्यक ऍमिनो आम्ल निर्माण करताना, MedlinePlus काही आरोग्य परिस्थिती अतिरिक्त प्रथनाचे पचन होऊन निर्माण झालेले एक आवश्यक ऍमिनो आम्ल फायदा शकते असे सूचविते. प्रथनाचे पचन होऊन निर्माण झालेले एक आवश्यक ऍमिनो आम्ल आरोग्य फायदे काही रक्तदाब नियंत्रित आणि हृदय रोग उपचारांचा समावेश आहे. अनेक इतर amino ऍसिडस् एक अत्यावश्यक अमायनो आम्ल, ह्दयाच्या ऍसिड, आणि अन्नातील प्रोटीनच्या पचनानंतर निर्माण होणाऱ्या बावीस अमायनो आम्लांपैकी एक कलिंगड समावेश बियाणे, मध्ये प्रथिने अप करा. --49.248.196.219 २०:१६, १० नोव्हेंबर २०१४ (IST)ब जीवनसत्त्वे ठळक मजकूर टरबूज बियाणे देखील ब जीवनसत्त्वे अनेक भारित केले जात नाहीत. अमेरिकन कॅन्सर सोसायटीच्या ब जीवनसत्त्वे ऊर्जा आणि इतर महत्त्वाचे शारीरिक कार्ये मध्ये अन्न रूपांतर आवश्यक आहेत की दाखवतो. टरबूज बियाणे सर्वात प्रचलित ब जीवनसत्त्व दररोज मूल्य 19 टक्के आहे जे 3.8mg असलेली वाळलेल्या टरबूज बियाणे 1 कप, niacin आहे. Niacin मज्जासंस्था, पाचक प्रणाली आणि त्वचा आरोग्य राखण्यासाठी महत्त्वाचे आहे. टरबूज बियाणे इतर ब जीवनसत्त्वे folate, thiamin, जीवनसत्त्व ब गटातील एक रासायनिक भाग, व्हिटॅमिन बी कॉम्प्लेक्सपैकी B6 आणि ऍसिड समावेश आहे.
--49.248.196.219 २०:१६, १० नोव्हेंबर २०१४ (IST)--49.248.196.219 २०:१६, १० नोव्हेंबर २०१४ (IST)ठळक मजकूरखनिजे--49.248.196.219 २०:१६, १० नोव्हेंबर २०१४ (IST)--49.248.196.219 २०:१६, १० नोव्हेंबर २०१४ (IST) टरबुजाच्या एक कप वाळलेल्या बियांत ५५६ मिलिग्रॅम मॅग्नेशियम आहे. किंवा शिफारस दररोज मूल्य 139 टक्के सह वजनाचा, सर्वात मुबलक खनिज आहे. आरोग्य नॅशनल इन्स्टिट्यूटच्या मते, मॅग्नेशियम हे रक्तदाब आणि तसेच रक्तातील साखर नियंत्रित करणारे फायदेशीर खनिज आहे. हे कर्बोदकांमधे चयापचयाचे नियमन मदत करते. टरबुजाच्या बियांत फॉस्फरस, लोह, पोटॅशियम, सोडियम, तांबे आणि जस्त ही इतर महत्त्वाची खनिजे आहेत.
टरबुजाच्या बियांत भरपूर प्रमाणात चरबी आहे. वाळलेल्या एक कप बियांत संपृक्त चरबी ११ ग्रॅम असून, अन्य चरबी ५१ ग्रॅम आहे. इतर चरबींमध्ये monounsaturated fats, polyunsaturated चरबी, आणि शेवट-6 फॅटी ऍसिड्स आहेत. अमेरिकन हार्ट असोसिएशन मोनो आणि polyunsaturated मेद रक्तातील कोलेस्ट्रॉल कमी, आणि शेवट-6 फॅटी ऍसिडस् उच्च रक्तदाब कमी करण्यास मदत करू की दाखवतो. टरबूज बियाणे एक कप घेणारी खाली बाजूला उष्मांक संख्या आहे - आपण संपूर्ण कप खाणे तर आपण फक्त 600 कॅलरीज मध्ये घेतो.
