जमुना (अभिनेत्री)
जमुना (३० ऑगस्ट १९३६ - २७ जानेवारी २०२३; पुर्वाश्रमीच्या निप्पानी ) ह्या एक भारतीय अभिनेत्री, दिग्दर्शक आणि राजकारणी होती ज्या मुख्यत्वे तेलुगू सिनेमात दिसल्या. [१] त्यांनी वयाच्या १६ व्या वर्षी डॉ. गरिकापती राजाराव यांच्या पुट्टील्लू (१९५३), [२] मधून अभिनय क्षेत्रात पदार्पण केले आणि एल.व्ही. प्रसाद यांच्या मिसम्मा (१९५५) मधून त्यांना यश मिळाले. त्यांच्या कारकीर्दीमध्ये तमिळ, कन्नड आणि हिंदी चित्रपटांचाही समावेश आहे.[३] त्यांनी फिल्मफेअर पुरस्कार आणि साऊथ फिल्मफेअर पुरस्कारमध्ये पुरस्कार जिंकले. त्या ९ व्या लोकसभेत (१९८९-९१) राजमुंद्री मतदारसंघाचे प्रतिनिधीत्व करणाऱ्या खासदार होत्या.
Indian film actress  | |||
| माध्यमे अपभारण करा | |||
 विकिपीडिया | |||
| स्थानिक भाषेतील नाव | జమున | ||
|---|---|---|---|
| जन्म तारीख | ऑगस्ट ३०, इ.स. १९३६ हंपी | ||
| मृत्यू तारीख | जानेवारी २७, इ.स. २०२३ हैदराबाद | ||
| कार्य कालावधी (प्रारंभ) |
| ||
| कार्य कालावधी (अंत) |
| ||
| नागरिकत्व | |||
| व्यवसाय | |||
| राजकीय पक्षाचा सभासद | |||
| पद |
| ||
| पुरस्कार |
| ||
| |||
 | |||
प्रारंभिक जीवन संपादन
जमुना यांचा जन्म सध्याच्या कर्नाटकातील हम्पी येथे कन्नड भाषिक निप्पाणी श्रीनिवास राव आणि तेलुगू भाषिक कौसल्या देवी यांच्या पोटी झाला होता. त्यांचे नाव जनाबाई होते. त्यांचे वडील मध्व ब्राह्मण होते, तर आई वैश्य होती व परिणामी हा आंतरजातीय प्रेमविवाह होता.[४] जमुना आंध्र प्रदेशातील गुंटुर जिल्ह्यातील दुग्गीराला येथे वाढल्या. [२] त्यांचे वडील हळद आणि तंबाखूच्या व्यवसायात गुंतले होते आणि ती सात वर्षांची असताना त्यांचे कुटुंब तेथे गेले.[४] अभिनेत्री सावित्री गणेशन दुग्गीराला नाटक करत असताना त्या जमुनाच्या घरी राहायच्या व नंतर त्यांनी जमुनाला चित्रपटात काम करण्यासाठी आमंत्रित केले. जमुना यांनी वयाच्या १६ व्या वर्षी चित्रपटांमध्ये नायिका म्हणून काम करण्यास सुरुवात केली.[२][५]
चित्रपट कारकीर्द संपादन
जमुना शाळेत नाटक कलाकार होत्या. त्यांच्या आईने त्यांना गायन संगीत आणि हार्मोनियम शिकवले. १९५२ मध्ये, इंडियन पीपल्स थिएटर असोसिएशनचे डॉ. गार्किपती राजा राव यांनी त्यांचा माँ भूमी हे नाटक पाहिला आणि त्यांना पुट्टील्लू चित्रपटात भूमिका देऊ केली. [२]
जमुनाने तेलुगू आणि इतर दक्षिण भारतीय भाषांमधील १९८ चित्रपटांमध्ये काम केले. त्यांनी हिंदी चित्रपटांमध्ये देखील अभिनय केला जसे मिलन (१९६७) ज्यासाठी फिल्मफेअर सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्रीचा पुरस्कार जिंकला. ही मूळ तेलुगू चित्रपट मूगा मनसुलु (१९६४) मधील त्यांच्या भूमिकेची पुनरावृत्ती होती.
जमुना यांनी तेलुगू कलाकार संघटना देखील स्थापन केली आणि त्याद्वारे २५ वर्षे सामाजिक सेवा केली.[६]
राजकीय कारकीर्द संपादन
जमुना १९८० च्या दशकात काँग्रेस पक्षात सामील झाल्या आणि १९८९ मध्ये राजमुंद्री मतदारसंघातून लोकसभेवर निवडून आल्या.[७] त्यांनी १९९१ च्या निवडणुकीत पराभव मिळवला आणि राजकारण सोडले, परंतु १९९० च्या दशकाच्या उत्तरार्धात अटल बिहारी वाजपेयी यांच्या कार्यकाळात त्यांनी भाजपचा देखील प्रचार केला.[८]
वैयक्तिक जीवन आणि मृत्यू संपादन
१९६५ मध्ये जमुनाने एसव्ही विद्यापीठातील प्राणीशास्त्राचे प्राध्यापक जुलुरी रमण राव यांच्याशी विवाह केला. त्यांना एक मुलगा, वामसी जुलुरी आणि एक मुलगी, स्रावंती जुलुरी आहे जे हैदराबादयेथे राहत होते. १० नोव्हेंबर २०१४ रोजी वयाच्या ८६ व्या वर्षी हृदयविकाराच्या झटक्याने जुलुरी रमण रावांचे निधन झाले. २७ जानेवारी २०२३ रोजी वयाच्या ८६ व्या वर्षी जमुना यांचे हैदराबाद येथील घरी निधन झाले.[९][१०]
पुरस्कार संपादन
- १९६८: सर्वोत्कृष्ट सहाय्यक अभिनेत्रीसाठी फिल्मफेअर पुरस्कार - मिलान
- १९७२: फिल्मफेअर विशेष पुरस्कार - दक्षिण [११] - पंडंती कपूरम
- १९९९: तामिळनाडू राज्य चित्रपट सन्मान पुरस्कार - एमजीआर पुरस्कार
- २००८: एनटीआर राष्ट्रीय पुरस्कार
- २०१०: बी. सरोजा देवी राष्ट्रीय पुरस्कार [१२]
- २०१९: १७ व्या संतोषम चित्रपट पुरस्कारांमध्ये संतोषम जीवनगौरव पुरस्कार
संदर्भ संपादन
- ^ "I Love Hyderabad". archive.vn. 24 June 2007. Archived from the original on 24 June 2007. 11 September 2020 रोजी पाहिले.
- ^ a b c d Narasimham, M. L. (1 September 2013). "PUTTILLU (1953)". The Hindu. Archived from the original on 30 August 2014. 14 February 2016 रोजी पाहिले.
- ^ Madhavan, Pradeep (23 January 2015). "அமுதாய்ப் பொழிந்த நிலவு -அந்தநாள் ஞாபகம்" [The immortal Moon – Memories of the good old days]. The Hindu (तामिळ भाषेत). Archived from the original on 11 June 2015. 14 February 2016 रोजी पाहिले.
- ^ a b Jamuna and Kishore (10 April 2017). Actress Jamuna Exclusive Interview | Koffee With Yamuna Kishore #11| #357. iDream Telugu Movies. Event occurs at 5m38s. Archived from the original on 2023-03-26. 2024-02-18 रोजी पाहिले.CS1 maint: BOT: original-url status unknown (link)
- ^ "Veteran actor Jamuna imitates younger self missamma song". The News Minute. 20 April 2020. 28 November 2020 रोजी पाहिले.
- ^ "Veteran Telugu actor, former parliamentarian J Jamuna passes away". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 2023-01-27. 2023-12-28 रोजी पाहिले.
- ^ "Rediff On The NeT: Star wars in Andhra Pradesh". Rediff.com. 7 May 2021 रोजी पाहिले.
- ^ Rao, GVR Subba (2 March 2015). "Actor Jamuna keen to be active in politics again". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 7 May 2021 रोजी पाहिले.
- ^ "Veteran Telugu actress Jamuna passes away at 86". The Indian Express (इंग्रजी भाषेत). 27 January 2023. 28 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ "Legendary Telugu actor Jamuna no more". The Hindu. 27 January 2023. 27 January 2023 रोजी पाहिले.
- ^ "The Times of India Directory and Year Book Including Who's who". 1973.
- ^ "multi lingual actress jayanti wins b saroja devi national award". 11 September 2020 रोजी पाहिले.