इस्लामिक कालगणना

इस्लामी कालगणना किंवा चांद्र हिजरी कालगणना इस्लाम धर्मात प्रचलित असलेली व चंद्राच्या परिभ्रमणकाळावर आधारित, अशी कालगणनेची पद्धत आहे. हिजरत या शब्दाचा अरबीमध्ये प्रयाण असा अर्थ आहे. ज्या दिवशी महंमद पैंगबर यांनी मक्केहून मदिनेस जुलै १६, इ.स. ६२२ रोजी प्रयाण केले त्या दिवसासून या कालाची गणना सुरू झाली, असे समजत असल्याने त्या कालगणनेस हिजरी असे म्हणले जाते.

हा लेख चंद्राच्या परिभ्रमणकाळावर आधारित इस्लामी कालगणना याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, हिजरी कालगणना.

बहुतांश मुस्लिम राजघराण्यांतील नाण्यांवर हिजरी तारखा पहावयास मिळतात.

आठवड्याचे दिवस

पारंपारिकपणे, इस्लामी दिवस सूर्यास्ताच्या वेळी सुरू होतो आणि पुढील सूर्यास्ताच्या वेळी संपतो. अशा प्रकारे प्रत्येक इस्लामी दिवस रात्रीच्या वेळी सुरू होतो आणि दिवसाच्या शेवटी संपतो. शेवटच्या दोन दिवसांचा अपवाद वगळता सात-दिवसांच्या आठवड्यातील दिवसांना आठवड्यातील त्यांच्या क्रमानुसार नाव दिले जाते. आठवड्याच्या सहाव्या दिवशी, "गॅदरिंग डे" (यौम अल-जुमाह), मुस्लिम दुपारच्या वेळी स्थानिक मशिदीत शुक्रवार-प्रार्थनेसाठी एकत्र होतात. "जूमा" हा सहसा साप्ताहिक सुट्टीचा दिवस मानला जातो. हे वारंवार अधिकृत केले जाते, अनेक मुस्लिम देश शुक्रवार आणि शनिवार (उदा. इजिप्त, सौदी अरेबिया) किंवा गुरुवार आणि शुक्रवार अधिकृत शनिवार व रविवार म्हणून स्वीकारतात, ज्या दरम्यान कार्यालये बंद असतात; इतर देश (उदा., इराण) एकट्या शुक्रवारला विश्रांतीचा दिवस ठरवतात. काही इतरांनी (उदा., तुर्की, पाकिस्तान, मोरोक्को, नायजेरिया, मलेशिया) शनिवार-रविवारचा शनिवार व रविवार स्वीकारला आहे, तर पूजेसाठी वेळ मिळावा म्हणून शुक्रवार हा कामाचा दिवस बनवला आहे.

क्र.	नाव	अरबी	अर्थ	मराठी समतुल्य
१	अल-ʾअहद	ٱلْأَحَد‎	एक	शनिवारी रात्री आणि रविवारी दिवस
२	अल-इथनयन	الاِثْنَيْن‎	दुसरा	रविवारी रात्री आणि सोमवारी दिवस
३	अथ-सूलाता	ٱلثُّلَاثَاء‎	तिसरा	सोमवार रात्री आणि मंगळवार दिवस
४	अल-ʾअरबीʿआʾ	ٱلْأَرْبِعَاء‎	चौथा	मंगळवार रात्री आणि बुधवार दिवस
५	अल-खमिस	ٱلْخَمِيس‎	पाचवा	बुधवार रात्री आणि गुरुवार दिवस
६	अल-जूमा	ٱلْجُمْعَة‎	मेळावा	गुरुवार रात्री आणि शुक्रवार दिवस
७	अस-सबत	ٱلسَّبْت‎	आराम	शुक्रवार रात्री आणि शनिवार दिवस

महिने

इस्लामी कॅलेंडरचा प्रत्येक महिना नवीन चंद्र चक्राच्या जन्मापासून सुरू होतो. पारंपारिकपणे, हे चंद्राच्या चंद्राच्या वास्तविक निरीक्षणावर आधारित आहे (हिलाल) मागील चंद्र चक्राचा शेवट आणि म्हणून मागील महिन्यात, त्याद्वारे नवीन महिना सुरू होतो. परिणामी, चंद्राची दृश्यमानता, पृथ्वीची खगोलीय स्थिती आणि हवामानाची स्थिती यावर अवलंबून प्रत्येक महिन्यात 29 किंवा 30 दिवस असू शकतात.

बारा हिजरी महिन्यांपैकी चार पवित्र मानले जातात: रजब (7), आणि सलग तीन महिने धूल खादा (11), दुल हिज्जा (12) and मूहाररम (1).

क्रम.	नाव	अरबी	अर्थ	टिप्पणी
१	मोहरम	ٱلْمُحَرَّم	निषिद्ध	एक पवित्र महिना, असे म्हणतात कारण या महिन्यात युद्ध आणि सर्व प्रकारची लढाई निषिद्ध आहे. मोहरममध्ये (दहा दिवसाच्या कालावधी ला आशुरा म्हणतात).
२	सफर	صَفَر	शून्य	कथितपणे हे नाव देण्यात आले कारण पूर्व-इस्लामी अरब घरे वर्षाच्या या वेळी रिकामी होती तर त्यांचे रहिवासी अन्न गोळा करत होते.
3	[[Rabi' al-Awwal|साचा:Transliteration]]	رَبِيع ٱلْأَوَّل	the first spring	Also means to graze, because cattle were grazed during this month. Also a very holy month of celebration for many Muslims, as it was the month Muhammad was born.
4	[[Rabi' al-Thani|साचा:Transliteration]] or साचा:Transliteration	رَبِيع ٱلثَّانِي or رَبِيع ٱلْآخِر	the second spring, the last spring
5	[[Jumada al-awwal|साचा:Transliteration]]	جُمَادَىٰ ٱلْأُولَىٰ	the first of parched land	Often considered the pre-Islamic summer. साचा:Transliteration may also be related to a verb meaning "to freeze" and another account relates that water would freeze during this time of year.
6	[[Jumada al-Thani|साचा:Transliteration]] or साचा:Transliteration	جُمَادَىٰ ٱلثَّانِيَة or جُمَادَىٰ ٱلْآخِرَة	the second of parched land, the last of parched land
7	साचा:Transliteration	رَجَب	respect, honour	This is the second sacred month in which fighting is forbidden. साचा:Transliteration may also be related to a verb meaning "to remove", so called because pre-Islamic Arabs would remove the heads of their spears and refrain from fighting.
8	[[Sha'ban|साचा:Transliteration]]	شَعْبَان	scattered	Marked the time of year when Arab tribes dispersed to find water. साचा:Transliteration may also be related to a verb meaning "to be in between two things". Another account relates that it was called thus because the month lies between Rajab and Ramadan.
9	[[Ramadan (calendar month)|साचा:Transliteration]]	رَمَضَان	burning heat	Burning is related to fasting as with an empty stomach one's worldly desire will burn. Supposedly so called because of high temperatures caused by the excessive heat of the sun. साचा:Transliteration is the most venerated month of the Hijri calendar. During this time, Muslims must fast and not do anything sinful from pre-dawn until sunset and should give charity to the poor and needy.
10	[[Shawwal|साचा:Transliteration]]	شَوَّال	raised	Female camels would normally be in calf at this time of year and raise their tails. At the first day of this month, the Eid al-Fitr, "Festival of Breaking the Fast" begins, marking the end of fasting and the end of Ramadan.
11	[[Dhu al-Qadah|साचा:Transliteration]]	ذُو ٱلْقَعْدَة	the one of truce/sitting	This is a holy month during which war is banned. People are allowed to defend themselves if attacked.
12	[[Dhu al-Hijjah|साचा:Transliteration]]	ذُو ٱلْحِجَّة	the one of pilgrimage	During this month Muslim pilgrims from all around the world congregate at Mecca to visit the Kaaba. The Hajj is performed on the eighth, ninth and the tenth of this month. Day of Arafah takes place on the ninth of the month. Eid al-Adha, the "Festival of the Sacrifice", begins on the tenth day and ends on the thirteenth, and this is a fourth holy month during which war is banned.