श्रीलंकेमधील धर्म
श्रीलंकामधील लोक विविध धर्मांचे आचरण करतात. २०११ च्या जनगणनेनुसार, श्रीलंकेत ७०.२% बौद्ध (मुख्यतः थेरवादी ), १२.६% हिंदू, ९.७% मुसलमान (मुख्यतः सुन्नी) आणि ७.४% ख्रिस्ती (६.१% रोमन कॅथलिक आणि १.३% इतर ख्रिश्चन) होते.[१] २००८ मध्ये, गॅलुप सर्वेक्षणानुसार श्रीलंका हा जगातील तिसरा सर्वात धार्मिक देश होता, ९९% श्रीलंकन व्यक्तीचे म्हणणे होते की, 'धर्म' हा त्यांच्या दैनंदिन जीवनातील महत्त्वाचा भाग आहे.[२]
बहुतांश सिंहली लोक बौद्ध आहेत; बहुतांश तमिळ हिंदू आहेत; आणि मूर आणि मलाय बहुतांश मुस्लिम आहेत. सिंहली आणि तमिळ दोघांची संख्या कमी असलेले अल्पसंख्यांक ख्रिस्ती आहेत. बुरघेर लोक मुख्यतः रोमन कॅथोलिक किंवा प्रेस्बायटेरियन आहेत. व्हिक्ट्समध्ये एनिमी आणि बौद्ध पद्धती आहेत. १९७८ मध्ये श्रीलंकन राज्यघटनेने धर्मस्वातंत्र्याची हमी देताना बौद्ध धर्माला "सर्वात महत्त्वाचे स्थान" दिली आहे.[३][४] यामुळे 'बौद्ध धर्म' हा श्रीलंकेचा 'अधिकृत धर्म' किंवा 'राज्य धर्म' ठरला आहे.
देशातील मुख्य धार्मिक गटांचे वितरण
संपादन- १९८१ पासून ते २००१ पर्यंतची धार्मिक माहिती
-
बौद्ध -
हिंदू -
ख्रिस्ती -
मुस्लिम
२००१ च्या जनगणनेनुसार फक्त १८ जिल्हे समाविष्ट आहेत. जिल्ह्याची टक्केवारी २००१ च्या जनगणनेनुसार दर्शविली जाते त्याशिवाय १९८१ च्या जनगणनेनुसार ती संख्या तिर्यक आहे. १९८१ नंतर लोकसंख्या चळवळी झाल्या आणि २०११ च्या जनगणनेपर्यंत जी २००१ च्या जनगणनामध्ये समाविष्ट नव्हती त्या जिल्ह्यांसाठी योग्य आकडेवारी उपलब्ध नाही.[५]
- २०११ च्या जनगणनेची माहिती
-
बौद्ध -
हिंदू -
मुसलमान -
ख्रिस्ती
बौद्ध धर्म
संपादन
थेरवाद बौद्ध धर्म हा श्रीलंकेतील ७०.२% लोकसंख्येचा धर्म आहे.[६] हे बौद्ध शिष्याचे एक केंद्र राहिले आहे आणि इ.स.पू. तिसऱ्या शतकात बौद्ध धर्माच्या स्थापनेनंतर बुद्धघोषसारख्या प्रख्यात विद्वान आणि भव्य पाली त्रिपीटकाच्या संरक्षणानंतर त्यापासून शिकत आले आहेत. आपल्या बऱ्याचशा इतिहास दरम्यान, बेटाच्या बौद्ध संसाधनांची देखभाल व पुनरुज्जीवन करण्यासाठी सिंहली राजांनी महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. १९ व्या शतकादरम्यान, द्वीपावर एक आधुनिक बौद्ध पुनरुज्जीवन घडले ज्यात बौद्ध शिक्षण आणि शिकणे वाढीस लागले. सुमारे ६,००० बौद्ध मठ असलेल्या श्रीलंकेत सुमारे १५,००० बौद्ध भिक्खू आहेत.[७]
श्रीलंकेत प्रामुख्याने सिंहली लोक बौद्ध धर्म अनुसरतात, परंतु २०१२ च्या श्रीलंकेच्या जनगणनेने श्रीलंकेतील तमिळ लोकसंख्येत ११ भिक्खूंसह २२,२६४ इतकी लोकसंख्या बौद्धांची असल्याचे म्हणले आहे, जे श्रीलंकेच्या सर्व श्रीलंकन तमिळांपैकी १% आहे.[८] इ.स. १९८८ मध्ये श्रीलंकेतील सिंहली भाषक लोकसंख्येत सुमारे ९३% बौद्ध होते.[९]
हिंदू धर्म
संपादन
कोनेश्वरम मंदिरामधील रावणाचा पुतळा.
श्रीलंकेत १२.६% लोक हिंदू आहेत. धर्मांची उत्पत्ती १०व्या शतकात चोल विजयापासून बेटामधील सुरुवातीच्या तमिळ आप्रवासन सोबत संबंधित आहे किंवा दक्षिण भारतातील सैवेव भक्ती चळवळीशी संबंधित आहे.
इस्लाम धर्म
संपादन
६ व्या शतकात, अरब व्यापाऱ्यांनी श्रीलंका व हिंदी महासागरासह जास्त व्यापारावर नियंत्रण ठेवले होते. यातील अनेक व्यापारकर्ते इस्लामच्या प्रसारास प्रोत्साहन देत, श्रीलंकेत स्थायिक झाले. तथापि, जेव्हा १६ व्या शतकात पोर्तुगीज श्रीलंकेत आले तेव्हा बऱ्याच अरब मुस्लिम लोकांना छळाला सामोरे जावे लागले, त्यामुळे त्यांना मध्य हाईलँड्स आणि पूर्व किनाऱ्यावर स्थलांतर करण्यास भाग पाडले गेले.
आधुनिक काळात, श्रीलंकेतील मुसलमानांमध्ये मुस्लिम धार्मिक आणि सांस्कृतिक व्यवहार विभाग आहेत, ज्याची स्थापना १९८० च्या दशकात उर्वरित मुस्लिम समाजाच्या सतत अलिप्त राहण्यासोबत करण्यात आली. आज, सुमारे ९.७% श्रीलंकन लोक इस्लामचे पालन करतात; यात बेटावरील मुख्यतः मूर आणि मलाय जातीय समुदाय आहे.
ख्रिश्चन धर्म
संपादन
ख्रिश्चन परंपरेनुसार, १ ल्या शतकाच्या काळात थॉमस अपोस्टल यांच्याद्वारे श्रीलंकेत ख्रिस्चन धर्माचे आगमन झाले. त्यानंतर, श्रीलंकेच्या किनारपट्टीवर काही ख्रिश्चन बंधूंची नोंद झाली. साचा:संशयित तथापि, श्रीलंकेतील ख्रिश्चनांची लोकसंख्या नाटकीयपणे १५ व्या शतकात पोर्तुगीज मिशनऱ्यांपर्यंत वाढली नाही. १७ व्या शतकात डचने श्रीलंका व डच मिशनरींवर कब्जा केला होता आणि १६२२ पर्यंत श्रीलंकेची २१% लोकसंख्या ख्रिश्चन बनली होती.
औपनिवेशिक शासनाच्या समाप्तीपासूनच श्रीलंकेमध्ये ख्रिश्चन धर्माचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात कमी होत गेले. १९८० च्या दशकात, ख्रिश्चन लोकसंख्या (मुख्यतः श्रीलंकेच्या वायव्य भागात लक्षणीय प्रमाणात होती) १२,८३,६०० पर्यंत पोचली, आणि श्रीलंकेच्या लोकसंख्येत ८% झाली, यात सुमारे ८८% रोमन कॅथोलिक आणि बाकीचे अँग्लिकन आणि प्रोटेस्टंट आहेत.
लोकसंख्या
संपादन| वर्ष | बौद्ध | हिंदू | मुसलमान | ख्रिस्ती | इतर | एकूण | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| संख्या | % | संख्या | % | संख्या | % | संख्या | % | संख्या | % | संख्या | ||
| १८८१ जनगणना | १,६९८,१०० | ६१.५३% | ५९३,६०० | २१.५१% | १९७,८०० | ७.१७% | २६८,००० | ९.७१% | २,३०० | ०.०८% | २,७५९,८०० | |
| १८९१ जनगणना | १,८७७,००० | ६२.४०% | ६१५,९०० | २०.४८% | २१२,००० | ७.०५% | ३०२,१०० | १०.०४% | ८०० | ०.०३% | ३,००७,८०० | |
| १९०१ जनगणना | २,१४१,४०० | ६०.०६% | ८२६,८०० | २३.१९% | २४६,१०० | ६.९०% | ३४९,२०० | ९.७९% | २,५०० | ०.०७% | ३,५६६,००० | |
| १९११ जनगणना | २,४७४,२०० | ६०.२५% | ९३८,३०० | २२.८५% | २८३,६०० | ६.९१% | ४०९,२०० | ९.९६% | १,१०० | ०.०३% | ४,१०६,४०० | |
| १९२१ जनगणना | २,७६९,८०० | ६१.५७% | ९८२,१०० | २१.८३% | ३०२,५०० | ६.७२% | ४४३,४०० | ९.८६% | ८०० | ०.०२% | ४,४९८,६०० | |
| १९३१ अंदाज | ३,२६६,६०० | ६१.५५% | १,१६६,९०० | २१.९९% | ३५४,२०० | ६.६७% | ५१८,१०० | ९.७६% | १,१०० | ०.०२% | ५,३०६,९०० | |
| १९४६ जनगणना | ४,२९४,९०० | ६४.५१% | १,३२०,४०० | १९.८३% | ४३६,६०० | ६.५६% | ६०३,२०० | ९.०६% | २,२०० | ०.०३% | ६,६५७,३०० | |
| १९५३ जनगणना | ५,२०९,४०० | ६४.३३% | १,६१०,५०० | १९.८९% | ५४१,५०० | ६.६९% | ७२४,४०० | ८.९५% | १२,१०० | ०.१५% | ८,०९७,९०० | |
| १९६३ जनगणना | ७,००३,३०० | ६६.१८% | १,९५८,४०० | १८.५१% | ७२४,००० | ६.८४% | ८८४,९०० | ८.३६% | ११,४०० | ०.११% | १०,५८२,००० | |
| १९७१ जनगणना | ८,५३६,८६८ | ६७.२७% | २,२३८,६६६ | १७.६४% | ९०१,७८५ | ७.११% | १,००४,३२६ | ७.९१% | ८,२५२ | ०.०७% | १२,६८९,८९७ | |
| १९८१ जनगणना | १०,२८८,३२५ | ६९.३०% | २,२९७,८०६ | १५.४८% | १,१२१,७१७ | ७.५६% | १,१३०,५६८ | ७.६१% | ८,३३४ | ०.०६% | १४,८४६,७५० | |
| २०१२ जनगणना | १४,२७२,०५६ | ७०.१०% | २,५६१,२९९ | १२.५८% | १,९६७,५२३ | ९.६६% | १,५५२,१६१ | ७.६२% | ६,४०० | ०.०३% | २०,३५९,४३९ | |
संदर्भ
संपादन- ^ "2011census" (PDF). 2014-12-29 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 2017-11-29 रोजी पाहिले.
- ^ http://www.gallup.com/poll/114211/Alabamians-Iranians-Common.aspx
- ^ "Chapter III - Fundamental Rights". Constitution of Sri Lanka. Policy Research & Information Unit, Presidential Secretariat, Sri Lanka. 2015-11-13 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2017-12-01 रोजी पाहिले.
- ^ "Chapter II - Buddhism". Constitution of Sri Lanka. Policy Research & Information Unit, Presidential Secretariat, Sri Lanka. 2016-03-03 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. Unknown parameter
|deadurl=ignored (सहाय्य) - ^ Department of Census and Statistics, Percentage distribution of population by religion and district, Census 1981, 2001 Archived 2013-01-08 at the Wayback Machine.
- ^ "Census of Population and Housing of Sri Lanka, 2012 - Table A4: Population by district, religion and sex Archived 2014-12-29 at the Wayback Machine." (PDF). Department of Census & Statistics, Sri Lanka.
- ^ Perera, HR, Buddhism in Sri Lanka A Short History, 2007, http://www.accesstoinsight.org/lib/authors/perera/wheel100.html
- ^ Perera, Yohan. "22,254 Tamil Buddhists in SL". Daily Mirror. 31 March 2016 रोजी पाहिले.
- ^ The Library of Congress. (2009). A Country Study: Sri Lanka. Available: http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/lktoc.html. Last accessed 3 March 2010.
- ^ "Census of Population and Housing of Sri Lanka, 2012 - Table A4: Population by district, religion and sex" (PDF). Department of Census & Statistics, Sri Lanka. 2014-12-29 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. 2017-11-29 रोजी पाहिले.
- ^ "Table 2.13: Population by religion and census years" (PDF). Statistical Abstract 2013. Department of Census & Statistics, Sri Lanka. 2015-04-02 रोजी मूळ पान (PDF) पासून संग्रहित. Unknown parameter
|deadurl=ignored (सहाय्य) - ^ "Population by religion". LankaSIS Sri Lanka Statistical Information Service. Department of Census & Statistics, Sri Lanka. 2015-04-02 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2023-01-03 रोजी पाहिले.
बाह्य दुवे
संपादन