|
[[चित्र:Mir osman ali khan.JPG|इवलेसे|हैदराबादचे '''निजाम''' - '''मीन उस्मान अली खान (निझाम सरकार)'''|अल्ट=]]
'''मीन उस्मान अली खान''' सिद्दीकीसिद्दिकी, असफ जाह सातवा '(6जन्म : ६ एप्रिल 1886१८८६; -मृत्यू: 24२४ फेब्रुवारी 1967१९६७) हा हैदराबाद आणि बरारचा शेवटचा निजाम होता. तेसन 1911१९११ आणि 1948१९४८च्या दरम्यान त्यांनीत्याने हैदराबादवरहैदराबाद संस्थानावर राज्य केले।<ref>{{स्रोत बातमी|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/modern-hyderabad-architect-and-statehood-icon-nizam-vii-fades-into-history/articleshow/57324957.cms|title=Modern Hyderabad architect and statehood icon, Nizam VII fades into history - Times of India|work=The Times of India|access-date=2018-09-14}}</ref>26 जानेवारीत्याने 1950रझाकारांची रोजीसेना तेबनवून [[हैदराबादहिंदू राज्य|हैदराबाद]]प्रजेवर चाअनन्वित राज्यप्रमुखअत्याचार म्हणून राज्य बनलेकेले. त्याला "'''निझामशेवटी सरकार'''"भारताचे किंवागृहमंत्री "हजूर-ए-निजाम"[[वल्लभभाई म्हणतात.<ref>{{संकेतस्थळपटेल]] स्रोत|दुवा=http://www.museindia.com/MuseIndia/Viewforum?topicid=69817|title=Museindia|संकेतस्थळ=www.museindia.com|ॲक्सेसदिनांक=2018-10-09}}</ref>यांनी त्यानंतरपंतप्रधान भाषेच्यानेहरूंच्या आधारावरआदेशाला राज्यन विभाजनजुमानता, व'पॊलीस [[आंध्रॲक्शन'च्या प्रदेश]](आतानावाखाली तेलंगाना),[[कर्नाटक]]हैदराबादवर आणिसैनिकी [[महाराष्ट्र]]चाहल्ला भागकेला बनला.तोआणि सहावाते [[निज़ाम]]संस्थान -[[महबूबबरखास्त अली खान]]चा मुलगाकेले. आहे
२६ जानेवारी १९५०रोजी [[हैदराबाद राज्य|हैदराबाद]] हे भारतातील नवे राज्य बनले.
==इतर देणग्या==
निजामाने हिंदू आणि मुसलमानांना दोन डोळ्यांनी पाहिले. अनेक मंदिरे प्रगतीसाठी वेळोवेळी त्यांनी सोने आणि पैसा दान केले. ▼
निजामाला "'''निझाम सरकार'''" किंवा "हजूर-ए-निजाम" म्हणत.<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.museindia.com/MuseIndia/Viewforum?topicid=69817|title=Museindia|संकेतस्थळ=www.museindia.com|ॲक्सेसदिनांक=2018-10-09}}</ref> त्यानंतर भाषेच्या आधारावर हैदराबाद राज्याचे विभाजन होऊन त्याचे तुकडे [[आंध्र प्रदेश|आंध्र प्रदेशाचे]], [[कर्नाटक|कर्नाटकाचे]] आणि [[महाराष्ट्|महाराष्ट्राचे]] भाग बनले. चा भाग बनला. त्यावेळवा निजाम हा सहावा [[निज़ाम]] -[[महबूब अली खान]]चा मुलगा होत.
निजाम यादगीरगुत्ता मंदिर या फायलींच्या राज्य अभिलेखांवर नजर ठेवून मीर उस्मान अली खान हे रु. 82,825, भद्रचलम मंदिर रु. तिरुपती वेंकटेश्वर मंदिर ते 50,000 रुपये आणि 8 हजार रुपये. ▼
▲निजामाने हिंदू आणि मुसलमानांना दोनसारखीच डोळ्यांनीवागणूक पाहिलेदिली असे सांगितले जाते. त्याने अनेक मंदिरे प्रगतीसाठीमंदिरांना वेळोवेळी त्यांनी सोने आणि पैसापैसे दान केले.
▲निजाम यादगीरगुत्ता मंदिर या फायलींच्याफायलींमधील राज्य अभिलेखांवरअभिलेखांच्या नजर ठेवूननोंदीमवरून मीर उस्मान अली खान यांनी हे रु.भद्राचलम 82,825मंदिराला ८२, ८२५ भद्रचलमरुपये मंदिर रु.आणि तिरुपती वेंकटेश्वर मंदिरमंदिराला ते 50५०, 000००० रुपये+ आणि 8८ हजार रुपये दिले, असे दिसते.
<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Nizam gave funding for temples, and Hindu educational institutions|दुवा=http://missiontelangana.com/nizam-gave-funding-for-temples-and-hindu-educational-institutions/|ॲक्सेसदिनांक=11 सप्टेंबर 2018}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=History|दुवा=http://www.bamu.ac.in/AboutUniversity/History.aspx|ॲक्सेसदिनांक=11 सप्टेंबर 2018}}</ref>
===महाभारत के प्रकाशन में दान===
वर्ष 1932 होता.पुण्याच्या [[भांडारकर ओरिएंटल रिसर्च इन्स्टिट्यूट]],ला पुन्नानेमहाभारताची हिंदूचिकित्सक महाकाव्य-आवृत्ती [[महाभारत]]काढण्यासाठी आणिसन गेस्ट१९३२ हाऊसच्या प्रकाशनासाठी पैसे आवश्यक आहेत.साली, सातवा निजाम, मीर उस्मान अली खान यांनायाने औपचारिक११ विनंतीवर्षांसाठी केली गेली, 'फरमान' सोडण्याची त्यांनी वेळ दिली नाही. 11 वर्षांसाठीप्रतिवर्ष 1१,000००० प्रतिरुपयांच्या वर्षहप्त्यांनी रु.एकूण 50५०,000००० दिलीरुपये होतेदिले. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Nizam's generous side and love for books|दुवा=https://www.thehindu.com/news/cities/Hyderabad/nizams-generous-side-and-love-for-books/article2886529.ece|ॲक्सेसदिनांक=16 सप्टेंबर 2018}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Reminiscing the seventh Nizam’s enormous contribution to education|दुवा=https://telanganatoday.com/reminiscing-seventh-nizam-enormous-contribution-education|ॲक्सेसदिनांक=16 सप्टेंबर 2018}}</ref>
==शैक्षणिक सुधारणा==
निजामाच्या हैदराबाद संस्थानातील शिक्षणाचे बजेट एकूण उत्पन्नाच्या सुमारे ११% होते. हे भारतातील कुठल्याही राज्याच्या किंवा केंद्र सरकारच्या बजेटपेक्षा कितीतरी जास्त आहे.
सुमारे 11% निजामाचे बजेट शिक्षणावर खर्च झाले.
निजामनेनिजामाने मराठ्याच्यामराठवाडा क्षेत्रातीलक्षेत्रात कृषी संशोधनाचा पाया घातला. 18१८ मे 1972 १९७२ रोजी याही सुविधेचीयोजनेचे भारताच्यारूपांतर सरकारने '''मराठवाडा कृषी विद्यापीठ''' म्हणून बदलीविद्यापीठात केलीझाले. निजामनिजामाने यांनीदिलेल्या 54५४ एकर जमीन बी.ए.आर. यांना दिली. आंबेडकरांनी नंतर [[डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरजमिनीवर मराठवाडा विद्यापीठ]]ची स्थापना केलीबनले..<ref>https://www.mahamarathon.com/images/news-media/aurangabad/pdf/19th-Nov-4.pdf</ref>
[[चित्र:AsafJah7 oathRajpramukh 1950.jpeg|thumb|right|AsafJah7 oath Rajpramukh 1950]][[चित्र:Predators of Nizams.jpg|इवलेसे|right|निजाम त्यांच्या पंतप्रधानांसह - "किशन प्रसाद" आणि इतर]]
===शैक्षणिक संस्थांकडून देणग्या=== ▼[[बनारस हिंदू विद्यापीठ]]साठी त्यांनी 10 लाख रुपये दान केले आणि रु [[अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ]] साठी 5 लाख।<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://archive.siasat.com/news/nizam-gave-funding-temples-hindu-educational-institutions-436976/|title=Nizam gave funding for temples, Hindu educational institutions {{!}} The Siasat Daily|संकेतस्थळ=archive.siasat.com|भाषा=en-US}}</ref> ▼
▲===शैक्षणिक संस्थांकडूनसंस्थांना देणग्या===
=== उस्मानिया विद्यापीठ === ▼▲निजामाने [[बनारस हिंदू विद्यापीठ]] साठीाला त्यांनी 10१० लाख रुपये दान केले आणि रुव [[अलीगढ मुस्लिम विद्यापीठ]] ाला ५ लाख रुपये साठीदेणगीदाखल 5दिले. लाख।<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=https://archive.siasat.com/news/nizam-gave-funding-temples-hindu-educational-institutions-436976/|title=Nizam gave funding for temples, Hindu educational institutions {{!}} The Siasat Daily|संकेतस्थळ=archive.siasat.com|भाषा=en-US}}</ref>
▲=== उस्मानिया विद्यापीठ ===
''पहा [[उस्मानिया विद्यापीठ]]''
[[मीर उस्मान अली खान]] ने [[उस्मानिया विद्यापीठ|उस्मानिया विद्यापीठांविद्यापीठा]]ची स्थापना केली,. जेहे विद्यापीठ आज भारतीय उपखंडातील सर्वात मोठे विद्यापीठेविद्यापीठ आहेतआहे. निजामाने शाळा, महाविद्यालये स्थापन केली आणि भाषांतरासाठी अनुवाद विभाग स्थापन करण्यात आलेकेला. प्राथमिक शिक्षणही अनिवार्य आणि गरिबांसाठी विनामूल्य आहेकेले. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.osmania.ac.in|title=Osmania University|संकेतस्थळ=www.osmania.ac.in|भाषा=en-gb|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://oucommerce.com|title=Osmania University Dept. of Commerce|संकेतस्थळ=oucommerce.com|ॲक्सेसदिनांक=2018-09-14}}</ref>
==भारत-चीन युद्ध प्रयत्न योगदान==
इंडो-चिनी मतभेदांमुळे होणाऱ्या संभाव्य युद्धासाठी , [[निज़ाम|निजामाला]] ने स्थापित केलेल्या राष्ट्रीय संरक्षण निधीला योगदान देण्यासाठीदेण्याची विनंती केली। 1965 मध्येझाली. मीर उस्मान अली खानने युद्धनियम वाढविण्यासाठी,त्यासाठी '''5000५,००० किलो''' ''[[सोने]]'' दिले। आर्थिक दृष्टीने, आजच्या बाजार मूल्याच्या स्वरूपात निजामांचा वाटा सुमारे रुदिले. 1500 कोटी होता, भारतातील कोणत्याही व्यक्तीव्यक्तीने किंवा संस्थेने केलेला हाहे सर्वात मोठामोठे [[योगदान]] आहे. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=The rich legacy of Nizams|दुवा=http://www.deccanchronicle.com/140601/lifestyle-offbeat/article/rich-legacy-nizams|ॲक्सेसदिनांक=12 सप्टेंबर 2018}}</ref>
==पूर प्रतिबंधक उपाय==
1908१९०८ च्यासालच्या ग्रेट मुसी पूरानंतरपुरात, अंदाजे 50५०,000००० [[लोक]] ठारमरण झालेपावले. निज़ामने आणखी एक मोठामोठे पूर, उदहारण-येऊ नयेत म्हणून [[उस्मान सागर]] आणि [[हिमायत सागर]] यांना रोखण्यासाठी दोन तलाव बांधले.
निजामाचे पूर्वीचे नाव उस्मान सागर स्वतःचे नाव होता, आणि नंतर हिमायत सागर. त्याचात्याच्या मुलाचामुलाचे नाव अाज़मआझम जाह मीर हिमायत अली खान ठेवला होता..<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Osman Sagar Lake|दुवा=http://www.ecoindia.com/lakes/osman-sagar.html|ॲक्सेसदिनांक=16 सप्टेंबर 2018}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|दुवा=http://www.exploretelangana.com/gandipets-osman-sagar-lake-hyderabad/|title=Gandipet’s Osman Sagar Lake, Hyderabad|संकेतस्थळ=www.exploretelangana.com|भाषा=en-US|ॲक्सेसदिनांक=2018-10-09}}</ref><ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Himayat Sagar Lake – Weekend Tourist Spot of Hyderabad|दुवा=http://www.exploretelangana.com/himayat-sagar-lake-weekend-tourist-spot-of-hyderabad/|ॲक्सेसदिनांक=16 सप्टेंबर 2018}}</ref>
==मृत्यू आणि दफन==
[[File:People at nizams funeral.jpg|thumb|right|निजामच्या अंत्यसंस्कारात लोकांची मिरवणूक]]
मीर उस्मान अली खानने 24२४ फेब्रुवारी, 1967 रोजी१९६७रोजी [[किंग कोठी पॅलेस]] येथे शेवटचा श्वास घेतला।घेतला. त्याला त्याचे दफन [[जुड़ी मस्जिद]] मध्ये दफनझाले. करण्यातही आले,मशीद 1936१९३६ मध्येसाली त्यांनीनिजामाने आपल्या मुलाच्या-जवादाच्या मृत्युनंतरमृत्यूनंतर जवादाच्यात्याच्या स्मृत्यर्थ केलेबनवली होते।होती. <ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Modern Hyderabad architect and statehood icon, Nizam VII fades into history|दुवा=https://timesofindia.indiatimes.com/city/hyderabad/modern-hyderabad-architect-and-statehood-icon-nizam-vii-fades-into-history/articleshow/57324957.cms|ॲक्सेसदिनांक=12 सप्टेंबर 2018}}</ref>
निजाम संग्रहालयाच्या कागदपत्रांनुसार असे म्हटले जाते : त्यांचा [[अंत्यसंस्कार]] भारतीय इतिहासातील सर्वात मोठा होता, त्याच्या लोकप्रियतेचे पुरावे होते की अंदाजे "10 मिलियन लोक" निजामांच्या गन-कार्टमध्ये जुलूस झाले. भारताच्या इतिहासात निजामांचा दफन हा सर्वात मोठा गैर-धार्मिक, बिगर राजकीय मंडळ होता.
शोककांचीनिजामाचा [[अंत्यसंस्कार]] (तत्कालीन) भारतीय इतिहासातील सर्वात मोठा होता, असे निजाम संग्रहालयाच्या कागदपत्रांत म्हटले आहे. अंदाजे १ कोटी लोक" निजामांच्या गन-कार्टच्या जुलूसमध्ये सामील खाले होते. हे निजामाच्या लोकप्रियतेचे पुरावे म्हणायला हरकत नाही. भारताच्या इतिहासात निजामाचे दफन हा सर्वात मोठा गैर-धार्मिक, बिगर राजकीय प्रसंग होता. शोकाकुल लोकांची संख्या इतकी उंचजास्त होती की हैदराबादच्याहैदराबादचे रस्त्यावररस्ते आणि फुटपाथ तुटलेल्या बांगड्यांनी भरलेल्याभरले होत्याहोते. तेलंगाना(तेलंगणाच्या परंपरेनुसार, स्त्रिया त्यांच्या जवळच्या नातेवाईकांच्या मृत्यूच्या वेळी त्यांच्या बांगड्या मोडतातफोडतात.)<ref>{{संकेतस्थळ स्रोत|title=Nizam’s opulance has no takers|दुवा=http://www.thehansindia.com/posts/index/Hyderabad-Tab/2017-02-25/Nizams-opulance-has-no-takers/283066|ॲक्सेसदिनांक=12 सप्टेंबर 2018}}</ref>
==उस्मान अली खान यांचायांचे नावावरनाव दिलेलीदिलेल्या वस्तूचीसंस्था नावआणि वास्तू ==
[[उस्मानिया_विद्यापीठ|उस्मानिया युनिव्हर्सिटी]], उस्मानिया जनरल हॉस्पिटल, उस्मानिया बिस्किटे, उस्मान सागर तलाव, [[उस्मानाबाद]] जिल्हा, हे सगड़े यांचा नावावर ठेवणीयत आले आहेवगैरे.
== संदर्भ ==
[[वर्ग:हैदराबाद]]
[[वर्ग:आसफ जाही घराणे]]
[[वर्ग:इंग्रजी आकडे असणारे लेख]]
| 