वाराही (IAST: Vārāhī ) ही सप्तमातृकांपैकी एक मातृका आहे. 'वराह अवताराची' शक्ती आहे. नेपाळमध्ये तिला 'बाराही' म्हणतात. हिंदू धर्माच्या चार प्रमुख पद्धतींनी वाराहीची पूजा केली जाते: शैवपंथ, वैदिक धर्म(ब्रह्म्), वैष्णवपंथ आणि विशेषतः शाक्तपंथात. गुप्तपणे वाममार्ग तांत्रिक पद्धतींचा वापर करून रात्री तिची पूजा केली जाते. बौद्ध देवी वज्रवाराही[] आणि मारीची[] मुळ हिंदू देवी वाराहीशी संबंधित आहेत.[]

वाराही

वाघावर आरूढ वाराही
मराठी वाराही
संस्कृत वाराही
निवासस्थान कीर्ति चक्र
लोक मणिद्वीप, वैकुंठ
वाहन वाघ ,पाणम्हैस
शस्त्र नांगर आणि मुसल
पती वराह(विष्णू)[]
अन्य नावे/ नामांतरे वार्त्ताली
या अवताराची मुख्य देवता मातृका,लक्ष्मी[]
मंत्र ॐ वराहमुख्यै विद्महे । दण्डनाथायै धीमही । तन्नो अर्घ्रि प्रचोदयात् ॥

हिंदू धर्म

संपादन

मार्कंडेय पुराणातील देवी महात्म्य म्हणजे दुर्गा सप्तशतीनुसार,मातृका या सर्व देवतांच्या शरीराचा शक्तीपासून उत्पन्न झाली;शास्त्र सांगते की वराह अवतारापासून वाराही तयार केली गेली आहे. ती हातामध्ये चक्र ,तलवार धारण करते []


 
वाघावर आरूढ वाराही
 
वाराही-चोळ राजकालातील एक मूर्ती

बौद्ध धर्म

संपादन
 
चौदाव्या शतकातील वज्रवाराहीच्या मंडळाची तिबेटी थांगका चित्रकला
 
मारीची

हेही बघा

संपादन

संदर्भ यादी

संपादन
  1. ^ "Varahi". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2024-10-21.
  2. ^ "Varahi". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2024-10-21.
  3. ^ "Vajravārāhī". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2019-11-15.
  4. ^ "Marici (Buddhism)". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2019-12-08.
  5. ^ a b चुका उधृत करा: <ref> चुकीचा कोड; :0 नावाने दिलेल्या संदर्भांमध्ये काहीही माहिती नाही

बाह्य दुवा

संपादन

वाराही नदी  (कर्नाटकातील नदी)

गुजरातमधील गाव []

  1. ^ "Varahi". Wikipedia (इंग्रजी भाषेत). 2019-12-17.