भीमकुंड (चिखलदरा)

भीमकुंड (नीळकुंड म्हणूनही ओळखले जाते) हे एक नैसर्गिक जलस्त्रोत आणि पवित्र स्थान आहे. चिखलदरा गावापासून साधारणत: एक ते दीड किलोमीटरवर आहे. त्यासमोर साधारण ३५०० फूट खोल दरी आहे. डाव्या बाजूला दरीच्या सुरुवातीला भीमकुंड हा झरा आहे. याला कीचकदरा असेही संबोधतात.

येथील पाणी हे नैसर्गिकरित्याच निळ्या रंगाचे आहे.

महाभारतात भीमाने कीचक नावाच्या राक्षसाचा वध येथे केला व वधानंतर या कुंडात हात धुतले, अशी आख्यायिका आहे.

स्थान आणि माहिती

हे मध्य प्रदेशातील छत्रपूर जिल्ह्यातील बजना गावाजवळ आहे. हे बुंदेलखंड प्रदेशात छत्रपूरपासून रस्त्याने ७७ किमी अंतरावर आहे. चिखलदरा गावापासून साधारणत: एक ते दीड किलोमीटरवर आहे. धामणगाव मार्गे रस्त्याने चिखलदऱ्यास जाताना हे ठिकाण लागते.

भीमकुंड हा एक नैसर्गिक जलस्रोत आहे. तसेच हे महाभारत काळापासूनचे पवित्र स्थान आहे. कुंडाचे पाणी इतके स्वच्छ आणि पारदर्शक आहे की पाण्यात मासे पोहताना स्पष्ट दिसतात. कुंड मुखापासून सुमारे 3 मीटर अंतरावर एका गुहेत आहे. प्रवेशद्वाराच्या डावीकडे एक छोटेसे शिवलिंग आहे. पूल हा एक खोल नील निळा आहे जो लाल दगडाच्या भिंतींशी विरोधाभास आहे.

आख्यायिका

महाभारतातील एक कथा भीमकुंडला पांडवांशी जोडते. तापलेल्या सूर्याखाली खचलेली द्रौपदी तहानेने बेहोश झाली. पाच भावांपैकी सर्वात बलवान भीमाने जमिनीवर आदळल्याने त्याच्या गाड्यातून पाणी बाहेर आले आणि तलाव अस्तित्वात आला.

गुहेच्या छताला कुंडाच्या अगदी वर एक लहान छिद्र आहे; याच ठिकाणी भीमने आपल्या गडा मारल्याचे सांगितले जाते.

दुसरी आख्यायिका अशी आहे की वैदिक ऋषी नारदांनी भगवान विष्णूची स्तुती करण्यासाठी गंधर्व गानम (आकाशीय गीत) सादर केले. त्याच्या भक्तीने प्रसन्न होऊन विष्णू कुंडातून बाहेर पडले आणि विष्णूच्या गडद रंगामुळे पाणी निळे झाले. या पाण्याच्या टाकीची खोली अद्याप अज्ञात आणि एक गूढ आहे.

या तलावाला नील कुंड (निळा तलाव) आणि नारद कुंड (नजया पूल) असेही म्हणतात.