भद्र मारुती

भद्रा मारुती मंदिर हे पवित्र स्थळ , श्रीरामभक्त श्रीहनुमानांचे प्राचीन मंदिर आहे. हे पवित्र स्थळ महाराष्ट्र राज्यातील छत्रपती संभाजीनगर जिल्ह्यामधील खुलताबाद येथे स्थित आहे. तसेच हे पवित्र प्राचीन मंदिर, वेरुळ येथील घृष्णेश्वर ज्योतिर्लिंग मंदिर व लेण्यांपासून जवळच काही किलोमीटर अंतरावर स्थित आहे.

हे प्राचीन मंदिर हिंदू धर्मियांसाठी अत्यंत महत्त्वाचे स्थान आहे. येथील भद्रा मारूती नवसाला पावणारा असून , हे अत्यंत जागृत असे पवित्र मंदिर आहे. येथील श्रीहनुमानांची मूर्ती शयनावस्थेत /निद्रावस्थेत आहे. शयनावस्थेत/ निद्रावस्थेत असलेल्या श्रीहनुमानांची अजून दोन ठिकाण भारतात आहे. ती म्हणजे प्रयागराज येथील मंदिर व आणि मध्य प्रदेशातील जाम सावली येथे आहे. भद्रा मारुती मंदिर हे श्री, हनुमानजी यांच्या भक्तांसह, श्रीरामजी आणि देवाधिदेव महादेवजी यांच्या भक्तांचे देखील आकर्षण मानले जाते.

हनुमान जयंती चैत्र पौर्णिमेच्या दिवशी सूर्योदयाच्या वेळी आणि राम नवमी अशा शुभ प्रसंगी भद्रा मारुती मंदिर येथे श्रीहनुमानांची आणि श्रीरामांची , भक्ती करणारे लाखोंच्या संख्येने भक्त /भाविक , दर्शनासाठी या पवित्र मंदिरात येतात.

त्याचप्रमाणे भारत देशासह महाराष्ट्र राज्यात श्रावण महिन्यात शंकराच्या पूजेला खूप महत्त्व असते. तसेच श्रीहनुमानजी हे महादेवांचे रूप असल्याने , शनिवारी शिवभक्त देखील लाखोंच्या संख्येने, दर्शनासाठी भद्रा मारुतींच्या दर्शनाला येतात.

भद्रा मारुती मंदिर, खुलताबाद

कथा

लोककथेनुसार भद्रावती (खुलताबाद) येथे भद्रसेन नावाचा एक थोर राजा होता. हा श्रीरामांचा भक्त होता आणि तो श्रीरामांची स्तुती, करणारी भक्ती गीत नेहमी गात असे. एके दिवशी श्रीहनुमानजी आकाशातून जात असतांना ,त्यांना श्रीरामांची स्तुती करणारी भक्ती गीते ऐकू आली. श्रीरामांची स्तुती करणारी भक्तीगीते ऐकून, श्री हनुमानजी त्या ठिकाणी उतरले. तेथे श्रीहनुमानजी हे श्रीरामांची स्तुती, करणारी भक्ती गीते ऐकून मंत्रमुग्ध झाले आणि , त्यांनी तेथे एक भव्य योगमुद्रा धारण केली. त्याला 'भाव समाधी' असे म्हणतात ( भाव समाधी ही योगिक मुद्रा आहे). राजा भद्रसेनने काही वेळेनंतर श्रीरामांची स्तुती करणारी गाणी संपवली, तेव्हा मात्र राजा भद्रसेन , प्रत्यक्ष श्रीहनुमानांची मूर्ती पाहून आश्चर्यचकित झाला. त्याने नमस्कार करून, श्रीहनुमानजी यांना येथेच कायमचे वास्तव्य करून , आपल्या आणि भगवान श्रीरामांच्या भक्तांना आशीर्वाद देण्याची विनंती केली. अशा रितीने श्रीहनुमानजी ,(भद्र) म्हणजे शांत मुद्रेत तेथे भक्तांना आशीर्वाद देण्यासाठी कायमचे, वास्तव्य करत आहे.

भद्रा मारुती संस्थान

• भद्रा मारुती संस्थान खुलताबाद येथे अनेक लोक नेहमी उपयोगी कार्ये करत असतात. यामध्ये गरीब रुग्णांना वैद्यकीय सेवा पुरवली जाते. तसेच येथे अत्याधुनिक तंत्राचा वापर करून भक्तांसाठी डिजिटल हनुमान ग्रंथ उपलब्ध करून दिलेला आहे. या डिजिटल ग्रंथामध्ये भक्ताला जो भाग ऐकायचा असेल, तो ऐकण्याची सुविधा आहे. तसेच सर्व भक्त या डिजिटल ग्रंथाचे वाचन सुलभ पद्धतीने करू शकतात.
• उन्हापासून बचाव करण्यासाठी येथे निवारा उभारला गेला आहे.
• येथे विविध महंतांच्या मदतीने उत्साहात रामकथांचे आयोजन होत असते. तेव्हा अन्न प्रसादाचे वाटप होते.