दलित संगीत
दलित संगीत किंवा बहुजन संगीत हे बहुजन आणि अनुसूचित जातीच्या (दलित) लोकांनी प्रामुख्याने जातीय भेदभाव संपुष्टात आणण्यासाठी निर्माण केलेले संगीत आहे.[१] यामध्ये दलित रॉक[२] भीम रॅप[३] आणि दलित पॉप [४] तसेच चमार पॉप,[५] भीम पाळणा,[६] भीमगीत[७] आणि पंजाबी आंबेडकरी संगीतासह रविदासियांच्या संगीत शैली यांचा समावेश होतो.[८]
पार्श्वभूमी
संपादनसंगीत हा दलितांचा एक अविभाज्य भाग आहे कारण यामाध्यमातून ते त्यांचा निषेध, लोककथा आणि ठाम मत व्यक्त करतात. महाराष्ट्रात दलित असलेले गायक आणि लेखक हे मुख्यतः आंबेडकरी विचारधारा आणि जातीय अत्याचाराविरूद्ध सामग्री तयार करतात.[९][१०][११]
नेपाळमध्ये दलित संगीतकारांना नौमती बाजा संगीतकार म्हणून ओळखले जाते.[१२] कांशीराम यांनी १९७८ मध्ये बामसेफ सुरू केल्यानंतर पंजाबमध्ये, चमार पॉप चळवळ सुरू करण्यात आली.[१३] तामिळनाडूमध्ये दलित लोक संगीताद्वारे व्यक्त होण्यासाठी "पॅरिस" संगीताचा वापर करतात.[१४]
कलाकार
संपादन- हंसराज हंस, पंजाबी व सूफी गायक, उत्तर पश्चिम दिल्लीचे खासदार[१५]
- युवराज हंस, पंजाबी गायक आणि अभिनेता
- नवराज हंस, पंजाबी गायक, अभिनेता, उद्योजक आणि कलाकार[१६]
- अमरसिंह चामकीला, पंजाबी गायक, गीतकार, संगीतकार, परफॉर्मर आणि संगीतकार[१७]
- कंठ कलेर, पंजाबी लोक गायक[१८]
- मिस पूजा, पंजाबी भांगडा कलाकार आणि गायिका[१९]
- शीतल साठे, लोक गायिका, कवी आणि दलित हक्क कार्यकर्ती[२०]
- मुकुंद नायक, लोक गायक, गीतकार आणि झुमैर नर्तक.
- नंदलाल नायक, लोक कलाकार, संगीतकार आणि नागपुरी चित्रपट दिग्दर्शक.
- गिन्नी माही, पंजाबी लोक गायक, रॅपर आणि रंगमंच कलाकार[२१]
- सुमित सामोस, रेपर आणि गायक[२२]
- अमृता विर्क, पंजाबी लोक गायिका[२३]
- मनजित रूपोवालिया, पंजाबी गायक
- जितेंद्र हरिपाल, संबलपुरी लोक गायक[२४]
- मुरल्लाला मारवाडा, सूफी लोक गायिका[२५]
- राही गायकवाड, आंबेडकरी मराठी गायिका[२६]
- सुदेश कुमारी, पंजाबी लोक गायक
- संभाजी भगत[२७]
- तरन्नुम बौद्ध[२८]
- हेमंत कुमार बौद्ध[२९]
- किशोर कुमार 'पगला'[३०]
- कास्टलेस सामूहिक[३१]
- एस.एस.जाद,
- रूप लाल धीर [३२]
- रजनी ठक्करवाल [३३]
- अरिरावसु कलैनेसन [३४] (अरिवू) [३५]
हे सुद्धा पहा
संपादन- मिरासी
- दलित साहित्य
- चमार
- काळा संगीत
- दलित
संदर्भ
संपादन- ^ "Dalit Musicians Are Playing A New Tune". Hyperallergic (इंग्रजी भाषेत). 2019-12-12. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Chanda-Vaz, Urmi. "From Dnyaneshwari to Dalit rock: The evolution of Maharashtra's revolutionary music". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Bhim rap to Dalit pop: How the music of protest is thriving". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Gaikwad, Rahi (2016-08-20). "An equal music". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Ginni Mahi, queen of Chamar pop, is more than a Dalit icon". Dailyo.in. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Dalit Women as Active Participants in Ambedkarite Movement". NewsClick (इंग्रजी भाषेत). 2020-01-09. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "These Arrows Don't Miss Their Mark". Outlook India Magazine. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Sahai, Shrinkhla (2020-01-30). "Ginni Mahi's fresh take on Punjabi music". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Why Songs Are Sabotaged: Dalits and their Music". NewsClick (इंग्रजी भाषेत). 2019-10-30. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Dalit shahirs of Maharashtra: Bhimrao Kardak's jalsa against caste". Firstpost (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Maitreya, Yogesh. "In the verses of Dalit shahirs, you can hear the history of India's anti-caste movement". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "'They Like Our Music, Not Us': Nepali Dalits Unite to Fight Prejudice". The Wire. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Andre, Abhimanyu Kumar & amp & Aletta. "Chartbustin' Chamars". The Hindi Business Line (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Resistance and identity through music". National Herald (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Hans Raj Hans: BJP's new Dalit face is versatile in music as well as politics". The Economic Times. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Daler Mehndi's daughter gets engaged to Hans Raj Hans' son - Times of India". द टाइम्स ऑफ इंडिया (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ Attri, Pardeep. "Did caste kill 'Elvis of Punjab' - Amar Singh Chamkila?". Round Table India (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Fighter Chamars in Beghampura - Indian Express". archive.indianexpress.com. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Punjabi singer Miss Pooja joins BJP". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 2013-12-16. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Jai Bhim - The Beats of Dalit Resistance". Arré (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-21 रोजी पाहिले.[permanent dead link]
- ^ Welle (www.dw.com), Deutsche. "Indian 'Chamar pop' singer challenges caste with music | DW | 03.10.2016". DW.COM (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "'A world without sorrow': Dalit musicians in India fight bias". South China Morning Post (इंग्रजी भाषेत). 2019-08-05. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ Fatima, Nikhat (2018-11-14). "How Dalit music in Punjab transformed from a religious to a political soundtrack". TwoCircles.net (इंग्रजी भाषेत). 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Paschim Odisha Dalit Surakshya Parishad seeks Rajya Sabha berth for Padma Shri Jitendra Haripal- The New Indian Express". cms.newindianexpress.com. 2021-01-21 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ Srinivasan, Meera (2013-03-16). "The poet of equality". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ Gaikwad, Rahi (2016-08-20). "An equal music". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-09-21 रोजी पाहिले.
- ^ "Songs of resistance: Revolutionary music and poetry has brought together protesters across India". Free Press Journal (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Ambedkarite Protest Music and the Making of a 'Counter Public'". NewsClick (इंग्रजी भाषेत). 2019-10-13. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Unapologetically yours". The Week (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Dash, Dipak Kumar. "Maya plays Dalit identity card". द टाइम्स ऑफ इंडिया (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Not all musicians shun politics". Deccan Herald (इंग्रजी भाषेत). 2019-07-31. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Punjab's protest pop: How the Dalits are telling the world they've arrived". Hindustan Times (इंग्रजी भाषेत). 2016-10-22. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Nagpal, Akshita. "What links the Dalit activism of western UP's Bhim Army to Punjab?". Scroll.in (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ "GQ spoke to the millennials who are determined to change the way we think about caste". GQ India (इंग्रजी भाषेत). 2020-02-05 रोजी पाहिले.
- ^ Krishna, T. m (2019-01-19). "Our music is about raw primal instinct: The Casteless Collective". The Hindu (इंग्रजी भाषेत). ISSN 0971-751X. 2020-02-05 रोजी पाहिले.
पुढील वाचन
संपादन- शेरिनियन, झो सी. तमिळ लोक संगीत म्हणून दलित लिबरेशन ब्रह्मज्ञान (२०१))