जागतिक धर्म
जागतिक धर्म (वैश्विक धर्म किंवा विश्व धर्म) हा एक असा वर्ग आहे ज्याचा अभ्यास धर्माच्या अभ्यासामध्ये पाच सर्वात मोठ्या आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर व्यापक असलेल्या धर्मांसाठी केला गेला आहे. ख्रिश्चन, इस्लाम, यहुदी, हिंदू, आणि बौद्ध या धर्मांचा समावेश नेहमीच "बिग फाइव्ह" ("मोठे पाच") अर्थात जागतिक पाच धर्म म्हणून केला जातो. काही विद्वान दुसऱ्या धर्मांना देखील जागतिक धर्म वर्गातील मानतात, जसे ताओ, शीख, पारशी, किंवा बहाई विश्वास. हे जागतिक धर्म बहुतेकदा "देशी धर्म" आणि "नवीन धार्मिक चळवळी" यासारख्या इतर धार्मिक प्रवर्गांविरूद्ध विरोध दर्शविते, जे या संशोधन क्षेत्रातील विद्वान देखील वापरतात.
ख्रिस्तोफर आर. कोटर आणि डेव्हिड जी. रॉबर्टसन यांनी धर्माच्या विद्वानांनी "जागतिक धर्म प्रतिमान" असे वर्णन केले की "अशा धर्माबद्दल विचार करण्याचा एक विशिष्ट मार्ग ज्यायोगे त्यांना 'जागतिक' आयात असलेल्या भिन्न परंपरेचा समूह म्हणून एकत्रित केले जाते."[१] यात सामान्यत: "बिग फाइव्ह" धर्म असतात: ख्रिश्चन, यहुदी, इस्लाम, बौद्ध आणि हिंदू धर्म. कोटर आणि रॉबर्टसन यांनी नमूद केल्याप्रमाणे, "बिग फाइव्ह" धर्म बहुतेक वेळा "अब्राहमोकेंद्रीय क्रमानुसार" सूचीबद्ध केले जातात ज्यात हिंदू-बौद्ध धर्माच्या गैर-अब्राहम धर्माच्या आधी ख्रिस्ती, यहुदी आणि इस्लाम या तीन सर्वात मोठ्या अब्राहमिक धर्मांचा समावेश आहे.[२] या वर्गात कधी कधी इतर धार्मिक गट म्हणजे शीख, पारशी आणि बहाई विश्वास यांचा सुद्धा समावेश केला जातो.[३]
स्रोत
संपादनतळटीप
संपादन- ^ Cotter & Robertson 2016a, पान. vii.
- ^ Cotter & Robertson 2016b, पान. 2.
- ^ Owen 2011, पान. 254.