गुप्तचर विभाग

इंटेलिजन्स ब्युरो (हिंदी:खुफिया विभाग) ही भारतातील एक गुप्तचर संघटना आहे.

हा लेख भारतातील गुप्तचर संघटना याबद्दल आहे. या शब्दाच्या इतर उपयोगांसाठी पाहा, इंटेलिजन्स ब्युरो (पाकिस्तान).

গোয়েন্দা ব্যুরো (bn); Bureau de renseignement (fr); Разведывательное бюро (ru); इंटेलिजन्स ब्युरो (mr); Intelligence Bureau (Indien) (de); Intelligence Bureau (pt); 印度情報局 (zh); 印度情報局 (zh-hk); インド情報局 (ja); Indiens underrättelsetjänst (sv); Розвідувальне бюро (uk); לשכת הביון של הודו (he); Intelligence Bureau (nl); 印度情報局 (zh-hant); इंटेलिजेंस ब्यूरो (hi); ఇంటెలిజెన్స్ బ్యూరో (te); ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ ਬਿਊਰੋ (pa); Intelligence Bureau (en); ഇന്റലിജൻസ് ബ്യൂറോ (ml); 印度情报局 (zh-hans); இந்திய உளவுத்துறை (ta) agencia de inteligencia interna de India (es); ভারতীয় অভ্যন্তরীণ গোয়েন্দা সংস্থা (bn); agence de renseignement intérieur de l'Inde (fr); найстаріша розвідувальна служба Індії (uk); भारतीय आंतरिक खुफिया एजेंसी (hi); భారత అంతర్గత గూఢచార సంస్థ (te); serviço de inteligência interno da Índia (pt); Indian internal intelligence agency (en); Inlandsnachrichtendienst Indiens (de); Indian internal intelligence agency (en) 情報局 (ja); Intelligence Bureau (fr); Domestic Intelligence Agency, Internal Security and Counter-Intelligence Agency, IB (en); अन्वेषण ब्यूरो, खुफिया ब्यूरो (hi); രഹസ്യാന്വേഷണ വിഭാഗം, ഐ.ബി., Intelligence Bureau (ml); Intelligence Bureau (sv)

इंटेलिजन्स ब्युरो 

Indian internal intelligence agency
माध्यमे अपभारण करा
विकिपीडिया
प्रकार	security agency, intelligence agency
स्थान	भारत
मुख्यालयाचे स्थान	नवी दिल्ली
स्थापना	इ.स. १८८७
नंतरचे	संशोधन आणि विश्लेषण विभाग (intelligence activity)
अधिकृत संकेतस्थळ
अधिकार नियंत्रण  Q2426814 आयएसएनआय ओळखण: 0000000417760874 व्हीआयएएफ ओळखण: 134845152 एलसीसीएन ओळखण: n78025474
रिसोनेंटेर पेटस्केन सखोलीया ओपनस्ट्रीट मॅप शोधक साधन चित्रित शोध

इतिहास

या संघटनेची सुरुवात इंटेलिजन्स डिपार्टमेंट नावाने १८८५ साली झाली. भारताचे तत्कालीन क्वार्टरमास्टर जनरल चार्ल्स मॅकग्रेगोर यांनी अफगाणिस्तानमधील रशियाच्या कारवायांवर नजर ठेवण्यासाठी हा विभाग सुरू केला होता. १९०९मध्ये इंडियन पॉलिटिकल इंटेलिजन्स ऑफिस या नावाने ओळखल्या गेलेल्या संघटनेने भारतीय स्वातंत्र्यलढ्यातील क्रांतिकाऱ्यांवर टेहळणी करण्याचे काम केले. १९२१मध्ये यास इंडियन पॉलिटिकल इंटेलिजन्स असे नाव दिले गेले. हा विभाग इंडिया ऑफिस आणि ब्रिटिश भारत सरकार हे संयुक्तपणे चालवित असत आणि स्कॉटलंड यार्ड आणि एमआय५शी संधान बांधून असत.