सुनीता विल्यम्स
सुनीता लिन "सुनी" विल्यम्स (मूळ आडनाव: पंड्या; जन्म: १९ सप्टेंबर, १९६५) ही एक अमेरिकन अंतराळयात्री आणि निवृत्त अमेरिकन नौदल अधिकारी आहे. तिने आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानक (ISS) वर अनेक मोहिमांमध्ये भाग घेतला आहे. ती एक्सपेडिशन १४ मध्ये सहभागी झाली, एक्सपेडिशन १५ आणि एक्सपेडिशन ३२ मध्ये फ्लाइट इंजिनिअर होती, तर एक्सपेडिशन ३३ ची कमांडर होती. २०२४ मध्ये बोईंग क्रू फ्लाइट टेस्ट मध्ये ती पहिली महिला होती जी कक्षीय अंतराळयानाच्या चाचणी उड्डाणात सहभागी झाली. तिने अंतराळात एकूण ६०८ दिवस आणि २० मिनिटांचे वास्तव्य केले आहे. तसेच, तिने ९ अंतराळ चाल (स्पेसवॉक) केल्या, ज्याचा एकूण वेळ ६२ तास आणि ६ मिनिटे आहे. हा वेळ महिलांमध्ये सर्वाधिक आणि एकूण चौथा क्रमांक आहे.[१]
 | |
| वैयक्तिक माहिती | |
|---|---|
| जन्म तारीख | १९ सप्टेंबर, १९६५ |
| जन्म स्थान | युक्लिड, ओहायो, अमेरिका |
| शिक्षण आणि करिअर | |
| शिक्षण |
युनायटेड स्टेट्स नेव्हल अकादमी (बी.एस., भौतिकशास्त्र) फ्लोरिडा इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी (एम.एस., अभियांत्रिकी व्यवस्थापन) |
| पुरस्कार |
|
| प्रकार | नासा अंतराळवीर |
| अंतराळातील वेळ | ६०८ दिवस २० मिनिटे |
| निवड | नासा गट १७ (१९९८) |
| मोहिमा | |
| चिन्ह |
         |
प्रारंभिक जीवन
संपादनसुनीता विल्यम्स यांचा जन्म अमेरिकेतील ओहायो राज्यातील युक्लिड येथे १९ सप्टेंबर १९६५ रोजी झाला, परंतु ती नीडहम, मॅसॅच्युसेट्स ला आपले गाव मानते.[१] तिचे वडील दीपक पंड्या हे भारतीय-अमेरिकन न्यूरोअ‍ॅनाटॉमिस्ट होते आणि ते गुजरातमधील मेहसाणा जिल्ह्यातून आले होते.[२] तिची आई उर्सुलिन बॉनी पंड्या ही स्लोव्हेन-अमेरिकन होती. सुनीताला दोन मोठे भाऊ-बहिणी आहेत: जय थॉमस आणि दीना अन्नाद.
सुनीताने आपल्या भारतीय आणि स्लोव्हेन वारशाचा सन्मान म्हणून अंतराळात स्लोव्हेनियाचा झेंडा, समोसा आणि कार्निओलन सॉसेज नेले.[३] तिला अमेरिकेत "सुनी" आणि स्लोव्हेनियात "सोनच्का" म्हणून संबोधले जाते.[४]
शिक्षण
संपादनसुनीताने १९८३ मध्ये नीडहम हायस्कूल मधून शिक्षण पूर्ण केले.[५] तिने १९८७ मध्ये युनायटेड स्टेट्स नेव्हल अकादमी मधून भौतिकशास्त्रात बी.एस. पदवी मिळवली आणि १९९५ मध्ये फ्लोरिडा इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी मधून अभियांत्रिकी व्यवस्थापनात एम.एस. पदवी प्राप्त केली.[६]
लष्करी कारकीर्द
संपादनसुनीता मे १९८७ मध्ये अमेरिकेच्या आरमारात एनसाइन म्हणून रुजू झाल्या. त्या नौदल वैमानिक बनल्या आणि त्यांनी ३,००० पेक्षा जास्त तास उड्डाण केले.[७] त्या १९९८ मध्ये नासात निवडल्या गेल्या आणि २०१७ मध्ये नौदलातून निवृत्त झाल्या.[८]
नासा कारकीर्द
संपादनसुनीता यांनी १९९८ मध्ये नासामध्ये प्रशिक्षण सुरू केले.[६]
STS-११६ आणि एक्सपेडिशन १४/१५
संपादनसुनीता २००६ मध्ये STS-116 मोहिमेसह अंतराळात गेल्या आणि एक्सपेडिशन १४ मध्ये सामील झाल्या. त्यांनी चार अंतराळ चाल केल्या आणि २९ तास १७ मिनिटांचा वेळ घालवला, जो त्यावेळी महिलांमध्ये सर्वाधिक होता.[९] २००७ मध्ये त्या STS-117 मोहिमेसह पृथ्वीवर परतल्या.
अंतराळात मॅरेथॉन
संपादन१६ एप्रिल २००७ रोजी सुनीताने अंतराळातून पहिली मॅरेथॉन धावली. तिने बोस्टन मॅरेथॉन मध्ये भाग घेतला आणि ४ तास २४ मिनिटांत ती पूर्ण केली.[१०]
एक्सपेडिशन ३२/३३
संपादनसुनीता २०१२ मध्ये सोयुझ TMA-05M मोहिमेसह अंतराळात गेल्या आणि एक्सपेडिशन ३२/एक्सपेडिशन ३३ मध्ये सहभागी झाल्या. त्या एक्सपेडिशन ३३ च्या कमांडर झाल्या, ही कामगिरी करणारी ती दुसरी महिला होती.[११] त्यांनी अंतराळात ट्रायथलॉनही पूर्ण केली.[१२]
बोईंग स्टारलाइनर आणि परत येणे
संपादन२०२४ मध्ये सुनीता बोईंग क्रू फ्लाइट टेस्ट मध्ये सहभागी झाल्या, पण तांत्रिक समस्यांमुळे त्या आणि बॅरी विल्मोर ९ महिन्यांहून जास्त काळ आंतरराष्ट्रीय अंतराळ स्थानकावर राहिल्या.[१३] त्या स्पेसएक्स क्रू-९ मोहिमेसह १८ मार्च २०२५ रोजी पृथ्वीवर परतल्या.[१४]
वैयक्तिक जीवन
संपादनसुनीता यांचे पती मायकेल जे. विल्यम्स हे टेक्सासमधील फेडरल मार्शल आहेत. त्या हिंदू धर्म पाळतात आणि त्यांनी अंतराळात भगवद्गीता आणि उपनिषदे नेली होती.[१५] त्या भारत आणि स्लोव्हेनिया येथे अनेकदा भेट देतात.
सन्मान आणि पुरस्कार
संपादन- पद्म भूषण, भारत सरकार (२००८)[१६]
- मेडल "फॉर मेरिट इन स्पेस एक्सप्लोरेशन", रशिया सरकार (२०११)
- गोल्डन ऑर्डर फॉर मेरिट्स, स्लोव्हेनिया सरकार (२०१३)[१७]
- बीबीसी १०० वुमन (२०२४)[१८]
संदर्भ
संपादन- ^ a b "Sunita L. Williams - NASA" (इंग्रजी भाषेत). 2024-06-29 रोजी पाहिले.
- ^ "Sunita Williams to start her India trip from April 1". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 2013-03-31. 2013-06-29 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2025-03-22 रोजी पाहिले.
- ^ Bartolj, Jaka (2015-08-20). "One of the most notable female astronauts of all time is partly of Slovenian descent". Radiotelevizija Slovenija. 2021-06-10 रोजी पाहिले.
- ^ "Sunita Williams: Najljubša mi je Zemlja, ker je na njej Slovenija" [Sunita Williams: My Favourite Place Is Earth Because Slovenia Is on It]. Žurnal24.si (स्लोव्हेनियन भाषेत). 2021-04-18. 2025-03-22 रोजी पाहिले.
- ^ Rourke, Riley (2025-01-27). "Astronaut Suni Williams, stuck in space, says she's "trying to remember what it's like to walk"". CBS Boston (इंग्रजी भाषेत). 2025-01-28 रोजी पाहिले.
- ^ a b NASA (2007). "Sunita L. Williams (Commander, USN)" (PDF). National Aeronautics and Space Administration. 2007-12-19 रोजी पाहिले.
- ^ "SpaceShipOne Flight Logs". World Spaceflight. 2017-12-18 रोजी पाहिले.
- ^ "America250: Navy Veteran Sunita Williams". VA News. 2022-05-05. 2024-08-26 रोजी पाहिले.
- ^ Malik, Tariq (2007). "Orbital Champ: ISS Astronaut Sets New U.S. Spacewalk Record". Space.com. 2007-12-19 रोजी पाहिले.
- ^ Valentine, Eldora (2007-04-06). "Race From Space Coincides with Race on Earth". NASA. 2016-03-15 रोजी मूळ पान पासून संग्रहित. 2007-06-08 रोजी पाहिले.
- ^ "Sunita Williams takes over command at International Space Station". द टाइम्स ऑफ इंडिया. 2012-09-17. 2025-03-22 रोजी पाहिले.
- ^ Moskowitz, Clara (2012-09-17). "NASA Astronaut Completes 1st Triathlon in Space". Space.com. 2025-03-22 रोजी पाहिले.
- ^ Kekatos, Mary (2025-03-17). "Timeline of Boeing's Starliner mission that left NASA astronauts aboard ISS for 9 months". ABC News (इंग्रजी भाषेत). 2025-03-17 रोजी पाहिले.
- ^ "Welcome Home! NASA's SpaceX Crew-9 Back on Earth After Science Mission". NASA (इंग्रजी भाषेत). 2025-03-18. 2025-03-19 रोजी पाहिले.
- ^ "Sunita Williams sends out Diwali greetings from space". TIMES NOW. 2012-11-14. 2025-03-22 रोजी पाहिले.
- ^ "Sunita Williams receives Padma Bhushan". Rediff. 2008-07-05. 2008-07-05 रोजी पाहिले.
- ^ "Predsednik republike podpisal ukaz o podelitvi odlikovanja Suniti Williams" (स्लोव्हेनियन भाषेत). 2013-05-20. 2013-05-20 रोजी पाहिले.
- ^ "BBC 100 Women 2024: Who is on the list this year?". BBC. 2024-12-03. 2024-12-03 रोजी पाहिले.