"तंबाखू" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

Content deleted Content added
(चर्चा | योगदान)
छोNo edit summary
ओळ १:
[[चित्र:Nicotiana2 (2).jpg|right|thumb|250px|तंबाखूचे पिक]]
'''तंबाखू''' भारतात उगवणारी एक आयुर्वेदीक औषधी वनस्पती आहे.ही लागवडयोग्य आहे.याची हिची पाने वाळवुनवाळवून, त्यावरकुस्करून चुन्याचीत्याला निवळचुना शिंपडतातमळतात. याचा वापर लोकंलोक खाण्यासाठी करतात. याचेपासुनत्याच विडी,चुर्‍यापासून [[सिगारेट]], [[गुटखा]] बनवतात. वाळलेल्या अखंड पानापासून विडी बनवितात. तंबाखू हा पदार्थ नशादायक आहे. विडी, सिगरेट, सिगार, चिरूट, हुक्का, गुटखा, तपकीर, हिरडय़ांना लावण्याची मशेरी, चुन्याबरोबर मिसळून, पानात घालून अशा नानाविध स्वरूपात हा पदार्थ वापरला जातो. तंबाखू एक [[नगदी पीक]] आहे.
 
== इतिहास ==
=== युरोपीय ===
[[फ्रान्स]]चा [[पोर्तुगाल]]मधील राजदूत जाँ निको (Jean Nicot) याने [[इ.स. १५६०]] मध्ये एका बेल्जियन व्यापार्‍याकडून तंबाखू विकत घेतलाघेतली. हा तंबाखू त्याने फ्रान्सच्या राणीला भेट दिला. वनस्पतींच्या ज्या वंशातूनतंबाखू उद्भवतो त्याला, याच जाँ निकोच्या स्मरणार्थ, ‘निकोटिआना’ असे नाव दिले गेले.
==== नावाचा इतिहास ====
तंबाखू, तमाकू आणि टोबॅको या नावांचे मूळ कॅरेबियन बेटांवर आहे असे मानले जाते. [[कोलंबस]] आणि त्याचे खलाशी [[इ.स. १४९२]] मध्ये कॅरेबिअन बेटांवर उतरले. त्या काळात कॅरेबियन स्थानिक लोक तंबाखू वापरताना त्यांना आढळले. ते विस्तवावर तंबाखूची पाने टाकून, त्यांचा धूर नळीतून ते नाकाने ओढत. या नळीला ते ‘टाबाको’ म्हणत. त्यावरूनच पुढे तंबाखूची सर्व नावे प्रचलित झाली असावीत असे मानले जाते.
== शास्त्रीय नावे ==
 
* भारतीय उपखंडात पिकणारा बहुतांश तंबाखू हा त्यापकी ‘निकोटिआना टबॅकम’ या जातीचा असतो.
* निकोटिआना रस्टिका या जातीचाजातीच्या असून त्याततंबाखूत निकोटीनचे प्रमाण भारतीय तंबाखूपेक्षा जास्त असते.
 
== स्वरूप ==
 
अल्कलॉइड या रासायनिक गटात मोडणारे [[निकोटीन]] हे द्रव्य तंबाखूच्या रोपटय़ाच्यारोपट्याच्या मुळांमध्ये तयार होते. हे द्रव्य रोपाच्या पानांमध्ये साठवले जाते. रोपटय़ातील जवळपास ६४% निकोटीन पानांमध्ये असते असे मानले जाते. यामुळे तंबाखूच्या पानांचा उपयोग केला जातो. निकोटीन हे [[कीटकनाशक]] ही आहे. न्यू मेक्सिको स्टेट विद्यापीठात करण्यात आलेल्या संशोधनात निकोटीनचे कीटकनाशक गुणधर्म वैज्ञानिकरीत्या सिद्ध झाले आहेत.
 
== व्यसन ==
निकोटीन वेगाने [[रक्तप्रवाह|रक्तप्रवाहात]] मिसळू शकते. निकोटीन त्वचेतून तर शरीरात चटकन शिरतेच, परंतु धूम्रपानातील धूर किंवा तपकीर यांद्वारे ते श्वसनमार्गात सोडले की लागलीच [[रक्त|रक्तात]] मिसळते रक्तप्रवाहात शिरकाव झाल्यापासून १०-२० सेकंदांत ते संपूर्ण शरीरभर पसरते आणि महत्त्वाचे म्हणजे मेंदूपर्यंत पोहोचून नशा चढल्याचा अनुभव देते. निकोटीन रक्तप्रवाहात मिसळले की आपल्या मनात शारीरिक आणि मानसिक स्वास्थ्याची '''तात्पुरती व फसवी भावना निर्माण होते.''' निकोटीनचा हा परिणाम काही काळाने शुद्ध रक्त पुरवठ्याने कमी होतो. हीच भावना परत मिळविण्यासाठी पुन्हा निकोटीनचे सेवन केले जाते आणि थोडय़ाचथोड्याच काळात त्याचे व्यसन लागते. निकोटीन व्यसनी व्यक्तींमध्ये अल्झायमर्स, स्किझोफ्रेनिया यांसारख्या मेंदूशी संबंधित रोगांचे प्रमाणही जास्त असते.
 
=== परिणाम ===
 
कुठल्याही स्वरूपातील तंबाखूसेवनाने शरीरावर अनेक दुष्परिणाम होतात. [[फुफ्फुसाचा कॅन्सर]] सिगारेटमुळे होतो. चघळायच्या तंबाखूमुळे [[तोंडाचा कॅन्सर]] होतो.
दरवर्षी ३१ मे हा दिवस ‘जागतिक बिनतंबाखूचा दिवस’ (World No Tobacco Day) म्हणून साजरा केला जातो.
"https://mr.wikipedia.org/wiki/तंबाखू" पासून हुडकले