"भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

[[Image:Vikram Sarabhai.jpg|thumb|[[Vikram Sarabhai|डॉ.विक्रम साराभाई]], भारतीय अंतराळ कार्यक्रमाचे जनक]]

सध्याचे भारताचे आधुनिक अंतराळ संशोधन याचा मागोवा [[कोलकाता|कलकत्ता]] येथील शास्त्रज्ञ एस. के. मित्रा यांचे कार्यापर्यंत पोचतो ज्यांनी सन १९२० मध्ये आयनोस्फिअर व रेडियो याबाबत अनेक प्रयोग केलेत.<ref name=daniel486>Daniel, 486</ref> त्यानंतर [[सी.व्ही. रमण]] व [[मेघनाद साहा?]] सारख्या अनेक भारतीय शास्त्रज्ञांनी अंतराळ संशोधनासाठी आवश्यक असलेल्या शास्त्रीय तत्वात योगदान केले.<ref name=daniel486/> तसे, सन १९४५ नंतरचा काळात अंतराळ संशोधनात भारताची बरीच प्रगती झाली.<ref name=daniel486/> [[अहमदाबाद]] येथील [[भौतिक संशोधन प्रयोगशाळा]] सुरु करणारे [[विक्रम साराभाई]] व [[होमी भाभा]] ,ज्यांनी सन १९४५ मध्ये [[टाटा ईंस्टिट्युट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च]] च्या उभारणीत महत्वाची भूमिका निभावली,या दोघांचा भारताच्या संघटीत अंतराळ संशोधनात मोलाचा वाटा आहे.<ref name=daniel486/> अंतराळ संशोधनातील प्राथमिक प्रयोगात, [[वैश्विक किरण]], अत्युच्च पातळीवर व अवकाशात अनेक उपकरणांची तपासणी आणि [[कोलार]] येथील खाणीत,(जी जगात सर्वात खोल खाणींपैकी एक समजली जाते) भुगर्भाच्या बरेच आत,अनेक महत्त्वाचे प्रयोग इत्यादींचा, तसेच,पृथ्विच्या वरील वातावरणाचा अभ्यास आदींचा समावेश होतो.<ref name=daniel487>Daniel, 487</ref> हा अभ्यास संशोधन प्रयोगशाळेत, अनेक विद्यापिठात आणि वेगवेगळ्या स्वतंत्र जागेत केल्या गेला.<ref name=daniel487/><ref name=daniel488>Daniel, 488</ref>

 

भारतीय अणू उर्जा खात्याने भारतभर अवकाश संशोधनासाठी पैसा पुरविणे सुरु केले.<ref name=daniel489>Daniel, 489</ref>मुंबईत [[कुलाबा]] येथे सन १८२३ मध्ये वेधशाळा सुरु केल्यापासुन [[पृथ्वीचे चुंबकीय क्षेत्र|पृथ्वीच्या चुंबकीय क्षेत्राबाबत]] भारतात प्रयोग सुरु आहेत. त्यामुळे, [[भूगर्भ शास्त्र|भूगर्भशास्त्राविषयी]] महत्त्वाची माहिती मिळत गेली. [[उत्तर प्रदेश]] राज्यामधील [[हिमालय|हिमालयाच्या]] पायथ्याशी सन १९५४ मध्ये एक वेधशाळाही स्थापन करण्यात आली.<ref name=daniel488/> त्यानंतर, [[हैद्राबाद]] येथे [[उस्मानिया विद्यापीठ|उस्मानिया विद्यापीठात]] रंगापूर वेधशाळाही स्थापन करण्यात आली.<ref name=daniel488/> या दोन्ही वेधशाळेस [[अमेरिकेची संयुक्त संस्थाने|संयुक्त राज्य अमेरीकेचे]] तांत्रिक व शास्त्रीय पाठबळ मिळाले.<ref name=daniel488/>[[भारत|भारताचे]] [[पंतप्रधान]] [[जवाहरलाल नेहरू|जवाहरलाल नेहरुंनी]] अवकाश संशोधन कार्यक्रमास पुढे प्रोत्साहन दिले.<ref name=daniel489/> सन १९५७ मध्ये [[सोव्हिएत रशिया|सोव्हिएत संघाने]] [[स्फुटनिक]]चे यशस्विरित्या प्रक्षेपण करून संपूर्ण जगास अवकाश प्रक्षेपणाचा मार्ग खुला करून दिला.<ref name=daniel489/>[[भारतीय राष्ट्रीय अवकाश संशोधन समिती]]ची (INCOSPAR) सन १९६२ मध्ये स्थापना करण्यात येउन [[विक्रम साराभाई]] यांना त्याचे अध्यक्षपद देण्यात आले.<ref name=daniel489/>