"मोसमी पाऊस" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

* नैर्‌ऋत्यनैर्ऋत्य [[अमेरिका]] आणि [[मेक्सिको]]

असे असले तरी, वर सांगितलेल्या देशांत पावसाचे अन्य [[ऋतू]]ही असतात. भारतीय उपखंडाचे तसे नाही. येथे जून ते सप्टेंबर हा पावसाचा ’[[पावसाळा]]’ नावाचा एकमेव ऋतू आहे. भारताच्या नैर्‌ऋत्येकडूननैर्ऋत्येकडून हा पावसाळा येतो म्हणून त्याला त्याला ’नैर्‌ऋत्य’नैर्ऋत्य मॉन्सून’ म्हणतात. ज्या वाऱ्यांबरोबर हा [[पाऊस]] भारतात प्रवेश करतो ते वारे [[हिंदी महासागर]] व [[अरबी समुद्र]] यांवरून येतात.

23२३ सप्टेंबर या दिवशी नंतर भारतीय उपखंडातून जेव्हा हा ’नैर्‌ऋत्य’नैर्ऋत्य मॉन्सू्न’ परततो तेव्हा परतीच्या वाटेवरील भारताच्या ईशान्य भागाला व पूर्व किनाऱ्याला पाऊस देतो. त्या ऑक्टोबर ते डिसेंबर या काळात पडणाऱ्या पावसाला ’ईशान्य मॉन्सून’चा पाऊस असे म्हणतात. हा पडणारा प्रदेशाचे क्षेत्र भारताच्या एकूण क्षेत्रफळाच्या मानाने अत्यल्प असते. या पावसात विजांचा कडकटाड, विजेचे लोळ आणि संध्याकाळी मुसळधार पाऊस या घटना दिसून येतात.