"केरळ" च्या विविध आवृत्यांमधील फरक

|स्थापित_दिनांकराज्यस्थापना_दिनांक = {{दिनांक2|1956|11|01}}

|क्षेत्रफळ_एकूण = 38863 चौरस किलोमीटर

|लोकसंख्या_घनता = 819 प्रति चौरस किलोमी्टर

'''केरळ''' हे [[भारत|भारताचेभारतातले]] एकदेशाच्या राज्य आहे.दक्षिण हेटोकाला भारताच्याअसलेले दक्षिणराज्य टोकाचेआहे. राज्य असून कर्नाटक व तामिळनाडू या राज्यांशी त्याचीराज्यांच्या सीमा आहेकेरळला लागून आहेत. केरळच्या पश्चिमेला अरबी समुद्र व दक्षिणेला हिंदी महासागर असूनआहे. भारताचे सर्वाधिक हिरवाईने नटलेले राज्य म्हणून केरळचा उल्लेख होतो. केरळ राज्याची स्थापना १ नोव्हंबरनोव्हेंबर १९५६ रोजी झाली. तिरुवनंतपुरम ही केरळ राज्याची राजधानी असून राज्यातील कोची व कोझीकोड ही महत्वाचीमहत्त्वाची शहरे आहेत. मल्याळम ही राज्याची प्रमुख भाषा आहे.

पर्यटकांच्या आवडीचे केरळ हे भारतातील दुसर्‍या क्रंमाकाचे पर्यटनक्रमांकाचे राज्य आहे. केरळचे सृष्टीसौंदर्यसृष्टिसौंदर्य पहायला व आयुर्वेदीकआयुर्वेदिक उपचारांसाठी देशातून तसेच जगभरातून हजारो प्रवासी केरळमध्ये येतात. <ref>http://www.thehindu.com/2009/10/30/stories/2009103051440300.htm</ref> केरळचाराज्यातील व्यक्तीविकाससाक्षरतेचे सूचांकप्रमाण भारतात१०० सर्वातटक्यांच्या अधिकजवळपास आहे. याचेत्यामुळे मुख्य कारण केरळकेरळात भारतातील सर्वातअधिकाधिक शिक्षितांचे राज्य आहे. राज्यातीलअर्थात, साक्षरतेचेकेरळचा प्रमाणव्यक्तिविकास १००सूचांक टक्यांच्याभारतात जवळसर्वात अधिक आहे. <ref>[http://data.undp.org.in/hdrc/ihds/TrendsHDISelctdStat.pdf UNDP HDI Trends (1981-2001) for selected Major Indian States]</ref><ref>[http://www.financialexpress.com/news/tn-makes-its-way-to-top-5-states-in-hdi/287643 TN makes its way to top 5 states in HDI] Financial Express -Monday, Mar 24, 2008</ref> <ref name="nfhsindia.org"/> २००५ मधील एका सर्वक्षणानुसारसर्वेक्षणानुसार केरळ हे भारतातील सर्वात कमी भ्रष्ट राज्य आहे. <ref>{{cite web |title=India Corruption Study&nbsp;— 2005 |publisher=[[Transparency International]] |month=June | year=2005 |accessdate=2007-11-11 |url=http://www.transparency.org/regional_pages/asia_pacific/newsroom/news_archive__1/india_corruption_study_2005 }}</ref> केरळने गेल्या काही वर्षांमध्ये मोठ्या प्रमाणावर स्थानिक लोकांचे स्थालांतरस्थलांतर पाहिले आहे. कामाच्या निमित्ताने केरळमधून आखाती देशात कामासाठी जाण्याचे प्रमाण लाक्षणीयलक्षणीय आहे. <ref name="rem1">{{cite web|url=http://ideas.repec.org/p/ind/cdswpp/328.html|title=Kerala's Gulf connection: Emigration, remittances and their macroeconomic impact 1972-2000|year=2002|author=K.P. Kannan, K.S. Hari}}</ref><ref name="rem2">{{cite web|url=http://www.iss.nl/content/download/8303/81035/file/Panel%202_Rajan.pdf|format=PDF|title=Remittances and its impact on the Kerala Economy and Society|year=2007|author=S Irudaya Rajan, K.C. Zachariah}}</ref><ref name="abroad">{{cite news|url=http://www.nytimes.com/2007/09/07/world/asia/07migrate.html?_r=1&pagewanted=1|title=Jobs Abroad Support ‘Model’ State in India|publisher=New York Times|year=2007}}</ref>

==नावाची व्युप्तीव्युत्पत्ती==

केरळ या नावाच्या स्त्रोताबद्दलस्रोताबद्दल संग्धिंदतासंदिग्धता आहे. केरळम हे जुन्या मल्याळी भाषेतील फोडीप्रमाणेशब्दफोडीप्रमाणे केरा ( नारळाचे झाड) व आलम ( परिसर) असा केरळमचा अर्थ होतो.ref name="Dobbie_2006">{{cite book |author=Dobbie A |title=India: The Elephant's Blessing |publisher=Melrose Press |year=2006 |isbn=1-9052-2685-3 |url=http://books.google.com/books?id=ckpEd4emnCkC |accessdate=2009-01-02 }}</ref>{{rp|122}} ''केरळ''ची पारंपारिकपारंपरिक तामिळतमिळ भाषेप्रमाणे चेरा आलम अशी फोड निघतेहोते. त्यावरून ज्याचाशब्दाचा अर्थ डोंगरा पलीकडीलुडोंगरापलीकडील उतरणीचा प्रदेश असा होतो. <ref name="Menon_1967">{{cite book |author=Menon AS |year=1967 |title=A Survey of Kerala History |publisher=Sahitya Pravarthaka Cooperative Society }}</ref> or ''chera alam'' ("Land of the Cheras").<ref>{{cite book |author=George KM |title=A Survey of Malayalam Literature |publisher=Asia Publishing House |year=1968 }}</ref>{{rp|2}} केरळच्या स्थानिकमूळच्या रहिवाश्यांनास्थानि मूळच्यारहिवाशांना केरळच्या रहिवाश्यांना केरळीय अथवा मल्याळी संबोधतातअसे म्हणतात. <ref>{{cite book|url=http://books.google.com/books?hl=en&lr=&id=2cbCr7M4SJ8C&oi=fnd&pg=PA117&dq=keralam&ots=t0rLZysJmZ&sig=KlXxqfLK6OmyjW513f557qeufUo#v=onepage&q=keralam&f=false|title=Asceticism and its critics: historical accounts and comparative perspectives|author=Oliver Freiberger|publisher=Oxford Uniersity Press|year=2006}}</ref>

केरळचे पुराणात केरळासबंधी अनेक संदर्भ आहेत. एका कथेनुसारदंतकथेनुसार केरळची नि‍र्मिती विष्णूचा अवतार मानला जाणार्‍या भगवान परशुरामांनी समुद्रात आपला परशुपरशू फेकून केली.

केरळच्या अतिप्राचीन (निओलिथीकनिओलिथिक) काळातील मानवी वस्तीवस्तीबाबत बाबतफारच कमी माहिती उपलब्ध आहे. इडुक्की जिल्ह्यात प्राचीन कालीन दगडांवर रचून तयार केलेल्या मानवनिर्मित गुहा आहेत. पाषाणयुगातील मानवी अस्तित्वाचे पुरावे वायनाड जिल्ह्यतीलजिल्ह्यातील इडक्कल गुहेत सापडतात.<ref>[http://www.kerala.gov.in/disttourism/wyd.htm Tourism information on districts - Wayanad] Official website of the Govt. of Kerala</ref>

केरळ व तामिळनाडू हे एकेकाळी सांस्कृतीकसांस्कृतिक व भाषिक दृष्ट्या एकच होते व एकत्रित भूभागाचे नाव तामिळक्कम असे होते. <ref>{{harvnb|Kanakasabhai|1997|p=10}}</ref> केरळकेरळाच्या बाबतीतील पहिला उल्लेख अशोकाच्या शिलालेखात केरळपुत्रम असा आढळतो. <ref>{{cite web|url=http://kerala.gov.in/keralacalljan_08/pg45.pdf |title=Carving the Buddha |publisher=Govt of Kerala |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref>

दंतकथेनुसार विष्णुचा अवतार परशुरामाने समुद्रात परशु फेकून केरळाची निर्मिती केली. <ref>{{cite book |author=Aiya VN |title=The Travancore State Manual |publisher=Travancore Government Press |pages=210–212 |year=1906 |accessdate=2007-11-12 |url=http://books.google.com/books?ie=UTF-8&hl=en&id=RdzaPW-kEvQC }}</ref>

इसवी पूर्वीच्यासनापूर्वीच्या मौर्य साम्राज्यानंतरच्या काळात केरळचा प्रांतावर चेरा घराण्याचे राज्य होते. ते द्रविडांतील विल्लवर या समाजातील होते. त्यांची राजभाषा मल्याळी-तामिळ मिश्रीत अशीमिश्रित होती. <ref>{{harvnb|Sadasivan|2000|pp=105-6}}</ref> चेरांची राजधानी वांची येथे होती. केरळचा दक्षिण भाग पांड्य राज्याचा भाग होता व त्यांची राजधानी Nelcynda येथे होती. <ref name="74.125.153.132"/><ref name="Books.google.co.in"/> चीन, अरबी तसेच रोमन साम्राज्यातील व्यापारांचेव्यापार्‍याचे चेरांशी संबध होते असे दिसते. संगम साहित्यांमध्ये रोमन साम्राज्यातील सोन्यांनी भरुनभरून येणार्‍या जहाजांचे वर्णन आहे. ही जहाजे मसाल्यांच्या व्यापारासाठी येत. <ref name="kerala.gov.in">{{cite web|url=http://www.kerala.gov.in/history&culture/earlyhistory.htm |title=officialwebsite of |publisher=Kerala.gov.in |date= |accessdate=2010-02-25}}</ref> रोमन साम्राज्यातील नोंदीनुसार केरळ हे ज्ञान जगाचेज्ञातजगाचे पूर्वेकडचे टोक होते. <ref name="Iyengar_2001">{{cite book |author=Iyengar PTS |year=2001 |title=History Of The Tamils: From the Earliest Times to 600 A.D. |publisher=Asian Educational Services |isbn=8-1206-0145-9 |url=http://books.google.com/books?id=ERq-OCn2cloC |accessdate=2008-12-29 }}</ref> {{rp|192–195, 303–307}} The west Asian-semitic <ref name="BMalieckal">* Bindu Malieckal (2005) Muslims, Matriliny, and A Midsummer Night's Dream: European Encounters with the Mappilas of Malabar, India; The Muslim World Volume 95 Issue 2</ref> Jewish, Christian, and Muslim immigrants<ref name="BMalieckal"/> established [[Syrian Malabar Nasrani|Nasrani Mappila]], [[Juda Mappila]] and [[Mappila|Muslim Mappila]] communities.<ref name="BMalieckal"/><ref>{{cite book |author=Milton J, Skeat WW, Pollard AW, Brown L |title=The Indian Christians of St Thomas |publisher=Cambridge University Press |date=1982-08-31 |isbn=0-5212-1258-8 |page=171 }}</ref> The [[Jews]] first arrived in Kerala in 573 BCE.<ref>De Beth Hillel, David (1832). ''Travels'' ([[Madras]] publication).</ref><ref>Lord, James Henry (1977). ''The Jews in India and the Far East''; Greenwood Press Reprint; ISBN.</ref> येशू ख्रिस्ताचे शिष्य संत थॉमस हेह्यांनी इसवी इसवीसनसन ५२००५२ साली केरळला भेट दिली असा समज आहे. परंतु या बाबतीत ठोस पुरावा उपलब्ध नाही.<ref>{{cite web|url=http://nasrani.net/2007/02/13/kerala-syrian-christian-the-tomb-of-the-apostle-persian-church-syond-of-diamper-coonan-cross-oath-divisions/ |title=Kerala Syrian Christians, Apostle in India |publisher=nasrani.net |date= |accessdate=2009-10-25}}</ref><ref name="Hamsa.org">{{cite web|url=http://hamsa.org/pope.htm |title=Pope denies St. Thomas came to South India |publisher=Hamsa.org |date= |accessdate=2009-09-23}}</ref><ref name="GPress">Medlycott, A E. 1905 "India and the Apostle Thomas"; Gorgias Press LLC; ISBN</ref><ref>Thomas Puthiakunnel, (1973) "Jewish colonies of India paved the way for St. Thomas", The Saint Thomas Christian Encyclopedia of India, ed. George Menachery, Vol. II.</ref> इस्लामी व्यापारी मलिक इब्न दिनार हे ८ व्या शतकात केरळमध्ये स्थायिक झाले व त्यांनी इस्लामभारतात सर्वात प्रथम भारतातइस्लाम आणल्याचे मानले जाते.

[[Image:Munnar hillstation kerala.jpg|thumb|right|[[मुन्नार]], केरळ]] केरळ राज्य हे लक्षद्विपअरबी समुद्रामधील लक्षद्वीप बेटे व सह्याद्रीच्यापूर्वेला मधीलसह्याद्री पट्यातपर्वताच्या स्थितउभ्या आहेरांगेदरम्यानच्या पट्यात येते. राज्याचा पसारा 8०८°18 १८' ते 12१२°48 ४८' अक्षांश व 74७४°52 ५२' ते 72७२°22 २२', रेखांश या दरम्यान आहे.<ref name = "GOK_2005b"/> केरळ मध्ये वर्षभर विषववृतीय दमट हवामान असते. राज्याला {{km to mi | 590 | abbr=yes}} किमीकिलो मीटर लांबीचा समुद्रकिनारा लाभलेला आहे.<ref>[http://www.fisheries.kerala.gov.in/glance.htm MARINE FISHERIES OF KERALA AT A GLANCE 2005 - Selected Indicators]Dept. of Fisheries, Govt of Kerala</ref> and the width of the state varies between 35 and 120&nbsp;km (22–75 miles). Geographically, Kerala can be divided into three climatically distinct regions: the eastern highlands (rugged and cool mountainous terrain), the central midlands (rolling hills), and the western lowlands (coastal plains). Located at the extreme southern tip of the [[Indian subcontinent]], Kerala lies near the centre of the [[Indian Plate|Indian]] [[tectonic plate]]; hence, most of the state is subject to comparatively little [[earthquake|seismic]] and volcanic activity.<ref>{{cite map |publisher=United Nations Development Programme |year=2002 |title=Map Showing Multi Hazard Zones in Kerala |url=http://www.undp.org.in/dmweb/Multihazard/Maps/Multihazard/kerala.jpg |archiveurl=http://web.archive.org/web/20061108004906/http://www.undp.org.in/dmweb/Multihazard/Maps/Multihazard/kerala.jpg |archivedate=2006-11-08 |accessdate=2006-01-12 }}</ref> [[Pre-Cambrian]] and [[Pleistocene]] geological formations compose the bulk of Kerala’s terrain.